Filiacja (od łac. filiatio – wywodzenie syna od ojca) – to rodzaj stosunku genealogicznego ^[1] zachodzącego pomiędzy dwiema osobami, z których jedna pochodzi od drugiej.

Jest to jeden z podstawowych faktów genealogicznych , jaki jest poszukiwany (ustalany) podczas badań przez genealogów-historyków (zawodowych) i genealogów rodzinnych (amatorów). Dlatego często spotyka się użycie tego słowa na nazwanie samego procesu dowodzenia (na podstawie źródeł), że dane dwie osoby pochodzą jedna od drugiej. W takim ujęciu filiacja może oznaczać również dowodzenie, że dziecko pochodzi od określonej pary rodziców. Należy to odróżnić od prawnego ustalania pochodzenia dziecka na podstawie różnych domniemań i powództw , które rządzi się własnymi regułami.

Filiacja może być bezpośrednia (pomiędzy rodzicem a dzieckiem) lub pośrednia (pomiędzy dalszym przodkiem a dalszym potomkiem, np. dziadek-wnuczka, prababcia-prawnuczka itd.). Jeżeli pomiędzy dwiema osobami zachodzi filiacja, to jednocześnie zachodzi między nimi pokrewieństwo pierwszego stopnia w linii prostej : jedna osoba jest wstępnym dla drugiej, a ta druga – zstępnym dla pierwszej. Występuje więc różnica jednego pokolenia lub więcej pokoleń.

Różnice z innymi pojęciami

Filiacja tym różni się od pokrewieństwa, że nie obejmuje linii bocznej . Wobec linii prostej różni się tym, że filiacja obejmuje parę osób (tj. dwie osoby), a linia prosta – wszystkie kolejne osoby. Co więcej, można mówić o pokrewieństwie prawnym, do którego przyporządkowuje się adopcję pełną. Natomiast filiacja jest zawsze związkiem naturalnym (pokrewieństwo biologiczne). Nie obejmuje też powinowactwa , którego elementem jest koicja .

Dowodzenie filiacji

W genealogii filiację można dowodzić na podstawie wszelkich wiarygodnych źródeł danych , w tym zwłaszcza na podstawie: ksiąg metrykalnych ( wyznaniowych lub świeckich ); innych ksiąg i akt parafialnych ; innych dokumentów urzędowych zgromadzonych w archiwach państwowych lub kościelnych ; dokumentów prywatnych (w tym korespondencji); ustnych relacji członków rodziny, sąsiadów czy znajomych; itp. Należy podkreślić, że do rzetelności pracy genealogicznej należy ocena wiarygodności wybieranych źródeł danych, a w efekcie niepodważalność ustalonej filiacji. Często nie można z całkowitą pewnością stwierdzić kim byli rodzice danej osoby, wobec braku źródeł lub ich nikłej wiarygodności.

W polskim prawie wyłącznym dowodem pochodzenia dziecka są akta stanu cywilnego (poprzez ich odpisy ), z tym, że w wyjątkowych przypadkach treść tych aktów może ulec zmianie , a rodzicielstwo może być "unieważnione", "zaprzeczone" lub "ustalone" w wyniku pewnych powództw.

Przypisy

Zobacz też

• koicja
• pochodzenie dziecka
• pokrewieństwo