Cyryl i Metody (
gr.
: Κύριλλος καὶ Μεθόδιος,
cs.
: Кѷриллъ и Меѳодїи)
Święty Cyryl, właściwie Konstantyn,
cs.
Rawnoapostolnyj Kiriłł, uczitiel Słowienskij (ur. ok.
827
, zm.
14 lutego
869
) i Święty Metody, właściwie Michał,
cs.
Rawnoapostolnyj Miefodij, uczitiel Słowienskij (ur. ok.
815
, zm.
6 kwietnia
885
) – bracia z
Salonik
(po słowiańsku Sołuń, stąd bracia sołuńscy),
misjonarze
greccy
. Prowadzili w
IX wieku
misje
chrystianizacyjne
, m.in. na ziemiach zamieszkanych przez
Słowian
. Twórcy
rytu słowiańskiego
,
święci Kościoła katolickiego
i
prawosławnego
nazywani apostołami Słowiańszczyzny.
Żywot świętych
Początkowo bracia prowadzili misje wśród
Chazarów
na
Krymie
, na
Półwyspie Arabskim
, oraz w
Bułgarii
. Na prośbę księcia
wielkomorawskiego
Rościsława
cesarz
bizantyjski
Michał
wysłał kaznodziejów Cyryla (Cyryl to imię zakonne Konstantyna) i Metodego z tą misją, ponieważ znali
język Słowian
. Rościsław nie chciał misjonarzy
niemieckich
, nieznających
miejscowego języka
.
Konstantyn-Cyryl studiował w
Konstantynopolu
pod kierunkiem
Focjusza
i Leona Matematyka w Akademii Konstantynopolitańskiej i następnie tam wykładał. Przygotowując się do działalności wśród
Słowian
, stworzył, wraz ze swym bratem, 40-literowy
alfabet
oddający dźwięki występujące w
języku staro-cerkiewno-słowiańskim
, nazwany następnie
głagolicą
. Rozpoczął również (wraz z bratem i uczniami) przekład
Pisma Świętego
i pism liturgicznych na ten język.
W roku
862
Konstantyn i Metody opuścili
Bizancjum
, udając się jako misjonarze na
Morawy
. Wskutek trudności stawianych ich działalności przez zależny od Kościoła zachodniego kler frankoński, prowadzący także działalność misyjną na Morawach, obaj bracia udali się w roku
868
do
Rzymu
. Zjednali sobie papieża
Hadriana II
, przywożąc w darze szczątki
św. Klemensa
[2] odnalezione na
Krymie
. Uzyskali oni poparcie papieża dla swej działalności i uznanie
słowiańskiej liturgii
, ale Konstantyn, nie zniósłszy trudów dalekiej podróży, pozostał w Rzymie i tam umarł w roku
869
w jednym z klasztorów.
Po śmierci Cyryla jego dzieło kontynuował brat – Metody, który był
arcybiskupem
Moraw. Ponownie jego działalność spotykała się ze sprzeciwem hierarchii kościelnej (niemieckiej), ponieważ obawiała się utraty swych wpływów. Podczas synodu biskupów w Bawarii (
870
) został oskarżony o
herezję
i uwięziony przez duchowieństwo niemieckie za poparciem
Ludwika II Niemieckiego
na wyspie Reichenau na
Jeziorze Bodeńskim
. Został uwolniony dopiero po 3 latach dzięki interwencji papieża
Jana VIII
[3]. Został przyjęty na dworze
Świętopełka I
, księcia morawskiego, gdzie jako arcybiskup Moraw kontynuował swe dzieło.
Metody zmarł w roku
885
prawdopodobnie w
Welehradzie
na
Morawach
.
Działalność świętych okazała się niezwykle ważna dla kultury Słowian, zapoczątkowując rozwój języka i piśmiennictwa.
Cyryl i Metody prowadzili swoje misje w
Księstwie Wielkomorawskim
i na
Rusi Kijowskiej
.
Kwestia słowiańskiego pochodzenia
W tradycji krajów słowiańskich utrwaliło się przekonanie o pół-słowiańskim pochodzeniu Cyryla i Metodego przez słowiańską matkę[4]. Założenie wynika z faktu, że wywodzili się oni z miasta wieloetnicznego[5], zamieszkanego przez dużą społeczność słowiańską oraz posiadali znajomość języka słowiańskiego[6]. Informacja o pochodzeniu słowiańskim pojawia się także w jednym ze średniowiecznych żywotów świętych[5]. Obecnie jest sprawa pochodzenia słowiańskiego jest kwestionowana z powodu braku jednoznacznych przesłanek.
Kult
Bracia sołuńscy z alfabetem cyrylickim na ikonie bułgarskiej
UNESCO
w roku
1969
na całym świecie obchodziło 1100. rocznicę śmierci Cyryla, a
papież
Jan Paweł II
ogłosił Cyryla i Metodego współpatronami
Europy
[7].
Dni obchodów
Święto liturgiczne
patronów Europy, Cyryla i Metodego, obchodzone jest w
Kościele katolickim
14 lutego
, obok
św. Benedykta
, którego
papież Paweł VI
ogłosił już wcześniej
patronem
Europy. Obaj święci patronują również Morawom.
W
Kościele Prawosławnym Czech i Słowacji
święto obchodzone jest
5 lipca
wg katolickiego kalendarza[8].
Cerkiew prawosławna
(poza Czechami i Słowacją) wspomina świętych dwukrotnie:
- św. Cyryla (równego apostołom mnicha):
- św. Metodego (równego apostołom):
- 6/19 kwietnia, tj.
19 kwietnia
- 11/24 maja, tj. 24 maja wraz ze św. Cyrylem.
Relikwie
Relikwie
św. Cyryla spoczywały w
Kościele św. Klemensa
w
Rzymie
, w
1974
zostały przekazane
Cerkwi prawosławnej
przez papieża Pawła VI i obecnie przechowywane są w Salonikach. Natomiast miejsce spoczynku Metodego pozostaje nieznane. Cyryl i Metody zostawili po sobie uczniów (między innymi
Kliment Ochrydzki
lub
Oslaw
), którzy kontynuowali ich dzieło. Znaleźli oni schronienie w Bułgarii. Jeden lub kilku z uczniów Cyryla i Metodego opracował uproszczony graficznie
alfabet
, wzorowany na
greckim
, który na cześć św. Cyryla nazwano
cyrylicą
.
Ikonografia
W
ikonografii
święci przedstawiani są w stroju pontyfikalnym jako biskupi greccy lub łacińscy. Czasami trzymają w rękach model kościoła. Św. Cyryl ukazywany jest w todze profesora, w ręce ma księgę pisaną cyrylicą. Ich atrybutami są:
krzyż
,
księga
i
kielich
, rozwinięty zwój z alfabetem słowiańskim[10].
Zobacz też
Przypisy
- ↑
kategorie i tytuły świętych prawosławnych
- ↑ Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona, 2005, Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ss. 274, .
- ↑ Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona, 2005, Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ss. 276, .
- ↑
Cyryl i Metody
- ↑ 5,0 5,1
Bulgaricus
- ↑
http://www.apostol.pl/czytelnia/swieci-blogoslawieni/cyryl-i-metody-apostołowie-słowian
- ↑ Jan Paweł II, List Apostolski "Egregiae virtutis",
31 grudnia
1980
- ↑
Cyril a Metoděj
(
cz.
)
- ↑
podwójne datowanie
- ↑
Święci Cyryl i Metody, patroni Europy
. na brewiarz.katolik.pl
Bibliografia
Linki zewnętrzne