Józef Flawiusz (
hebr.
Josef ben Matatia,
gr
. ᾿Ιώσηπος Φλαύιος,
łac.
Iosephus Flavius, ur.
37
, zm. po
94
) –
żydowski
historyk
pochodzący z rodu kapłańskiego.
Józef pochodził z klasy Joariba, pierwszej klasy kapłańskiej w Izraelu. Jego pradziadek, Matias Garbaty (ur.
135 p.n.e.
), był po kądzieli wnukiem
Jonatana Machabeusza
.
Był synem Mattiasa syna Józefa, jerozolimskiego kapłana.
Urodził się w
Jerozolimie
w
37
roku, a w roku
64
przybył do
Rzymu
, gdzie przebywał trzy lata. Do kraju powrócił w roku
66
, w czasie gdy wybuchło
powstanie żydowskie
przeciwko
Rzymianom
. Flawiusz przyłączył się do powstania, objął dowództwo nad powstańcami w
Galilei
, a w roku
67
dostał się do niewoli. Po dwóch latach uwolnił go
Wespazjan
, który, jako jego nowy patron, nadał mu nazwisko Flavius, obdarzając go również obywatelstwem rzymskim. Józef poświęcił się wówczas całkowicie pracy literackiej. Data jego śmierci nie jest znana, wiadomo jednak że żył jeszcze w
94
roku. W dziele Dawne dzieje Izraela we fragmencie
Testimonium Flavianum
wspomina o postaci zwanej
Jezus
, żyjącej za czasów
Heroda Antypasa
. Tutaj Flawiusz również wspomina o
Janie Chrzcicielu
, który "...nie chrzcił ludzi dla oczyszczenia ducha, lecz dla oczyszczenia ciała; dusza już przez wcześniejsze sprawiedliwe życie była odgrzeszona."
Zenon Kosidowski
tak charakteryzuje tę postać: "Józef Flawiusz, to postać fascynująca i zarazem enigmatyczna (...) Jego psychika była tak zawiła i znaczona paradoksalnymi sprzecznościami, że do dnia dzisiejszego nikt właściwie nie zdołał jej rozszyfrować do końca, a opinie wydawane o nim przez kolejne pokolenia historyków wahają się od najwyższych pochwał aż do pomawiania go o najszpetniejsze bezeceństwa"[1].
Dzieła Flawiusza
- Ἰουδαϊκὴ ἀρχαιολογία (Iudaike archaiologia – Dawne dzieje Izraela znane też pod tytułem Starożytności żydowskie)
- Περὶ τοῦ Ἰουδαϊκοῦ πολέμου (Peri tu Iudaiku polemu – Wojna żydowska)
- Πρὸς Ἀπίωνα (Pros Apiona – Przeciw Apionowi)
- Βίος (Bios – Autobiografia)
Wkład Flawiusza w rozwój religii
Józef Flawiusz, jako jeden z pierwszych[2] dokonał podziału 22 poleceń relacji
Mojżesza
, na dziesięć przykazań, tworząc pierwszą wersję
Dekalogu
: „Pierwsze słowo poucza nas, że Bóg jest jeden i że tylko Jemu należy oddawać cześć. Drugie zabrania nam czynić wizerunków jakichkolwiek żywych stworzeń dla oddawania im czci. Trzecie nakazuje, byśmy nigdy nie przysięgali na Boga w błahej sprawie, czwarte – byśmy święcili każdy siódmy dzień powstrzymując się od wszelkiej pracy, piąte – byśmy szanowali rodziców, szóste zabrania nam morderstwa, siódme – cudzołóstwa, ósme – kradzieży, dziewiąte – dawania fałszywego świadectwa, a dziesiąte nakazuje, byśmy nie pożądali żadnej rzeczy, która należy do innego człowieka”[3].
Pochodzenie Józefa Flawiusza
W moim jednak wypadku przodkowie byli nie tylko kapłanami, ale jeszcze należeli do pierwszej z dwudziestu czterech klas — co samo w sobie już jest niemałym wyróżnieniem i do najznakomitszego z tworzących ją rodów. Ze strony matki łączą mnie nawet więzy krwi z domem królewskim, gdyż potomkowie
Asamonajosa
, z którymi jest ona spokrewniona, byli przez bardzo długi czas
arcykapłanami
i królami naszego narodu. A oto mój rodowód. Moim praprzodkiem był Szymon o przydomku Jąkała. Urodził się w czasie, kiedy godność arcykapłańską piastował syn arcykapłana
Szymona
,
Hirkan
, który pierwszy spośród mężów sprawujących ten urząd nosił takie imię. Szymon Jąkała miał dziewięcioro dzieci, a jednym z nich był Mattias, zwany synem Efajosa. Ten zaś poślubił córkę
arcykapłana Jonatesa
, który pierwszy z potomków Asamonajosa dostąpił godności arcykapłańskie, i był bratem Szymona, który również piastował to stanowisko. Owemu Mattiasowi urodził się w pierwszym roku rządów Hirkana syn Mattias, przezwany Garbusem, temu znów w dziewiątym roku władztwa
Aleksandry
— Józef, a Józefowi w dziesiątym roku sprawowania władzy przez Archelaosa Mattias, który został moim ojcem w pierwszym roku panowania cezara Gajusza10. Ja natomiast mam trzech synów: najstarszy Hirkan przyszedł na świat w czwartym, Justus w siódmym i Agryppa w dziewiątym roku rządów cezara Wespazjana. Wg "Autobiografia" Józefa Flawiusza.
Bibliografia
-
Hadas-Lebel Mireille
, Józef Flawiusz. Żyd rzymski, Warszawa 1997, tłum.
Jan Radożycki
, .
- Flawiusz Józef, Dawne dzieje Izraela, 2001, tłum.
Jan Radożycki
, .
- Józef Flawiusz, Dzieje wojny żydowskiej przeciwko rzymianom, przeł. Andrzej Niemojewski,
Wydawnictwo Armoryka
,
Sandomierz
2008, (wznowienie edycji z 1906 r.),
- Józef Flawiusz, Wojna żydowska, z języka greckiego przeł. oraz wstępem i komentarzem opatrzył Jan Radożycki, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 1992 (wyd. II),
Przypisy
- ↑ Zenon Kosidowski, Opowieści ewangelistów, Warszawa 1983, s. 19-31 (szerokie uzasadnienie zacytowanej opinii),
- ↑ Daniel Kaleta:
Dziesięć słów (1) - Jam jest Pan, Bóg twój
. Na Straży - Nr 2 - 2005. [dostęp 10 października 2008].
- ↑ Flawiusz Józef, Dawne dzieje Izraela, 2001, str. 81
Zobacz też