Świat psychiczny
Ze światem psychicznym jest nie inaczej: Russell zatomizował go tak samo, jak świat materialny. Jak materia jest mnogością danych zmysłowych, tak umysł mnogością wrażeń, niczym więcej.
„Usiłując spojrzeć w siebie, trafiamy zawsze na taką czy inną myśl lub czucie, a nie na jaźń, która myśli i czuje". „Jaźń jest tylko łańcuchem wydarzeń". „Podmiot jest fikcją logiczną".
W szczegółach przedstawiał rzecz tak: Z wrażeniami jest jak z kliszą fotograficzną. Mianowicie klisza fotograficzna zależna jest od dwóch szeregów zdarzeń: tych, co dokonują się w fotografowanym przedmiocie, i tych, co w samej kliszy. Podobnie wrażenia: należą do szeregu zdarzeń dokonujących się w przedmiotach otaczających, ale także do zdarzeń dokonujących się w samym umyśle. Nie należy mówić, że są subiektywnym odbiciem danych zmysłowych, bo są po prostu tym samym, co one. Nie są ani subiektywne, ani obiektywne, ani psychiczne, ani fizyczne, są neutralne wobec tych przeciwieństw.
|