Racjonalizm z łac. ratio – rozum, stanowisko filozoficzne zakładające możliwość dotarcia do prawdy z użyciem samego rozumu, z pominięciem doświadczenia, poprzez stworzenie systemu opartego na aksjomatach, z których poprzez dedukcję można wywieść całość wiedzy.
Racjonalizm w nowożytnej filozofii wywodzi się od Kartezjusza.