Fenghuang (
chiń.
鳳凰,
pinyin
: Fènghuáng;
jap.
: 鳳凰 hōō;
kor.
: 봉황 bonghwang;
wiet.
: Phượng Hoàng); w
języku polskim
: Chiński feniks.
Mityczny
ptak
pochodzący z
mitologii chińskiej
. Feniksy chińskie były przedstawiane jako władcy wszystkich ptaków. Feniksy rodzaju męskiego nazywano Feng, natomiast żeńskiego Huang. Współcześnie jednak nie czyni się takiego rozróżnienia i wszystkim feniksom przypisuje się rodzaj żeński (Huang), co umożliwia połączenie ich w parę ze
smokiem chińskim
, będącym rodzaju męskiego.
Chińczycy Han
często używają terminu Potomkowie Smoka dla określania swej tożsamości
narodowej
. Fenghuang znany jest też jako "Dostojny Kogut" (鶤雞,
pinyin
: yùnjī lub kūnjī). W kulturze
Zachodu
zazwyczaj nazywany jest "Chińskim
feniksem
", a czasami "Ptakiem Ho-ho" (od japońskiej nazwy hō-ō).
Wygląd
Najczęstsze są przedstawienia fenghuangów atakujących
węże
swymi
szponami
i rozpostartymi
skrzydłami
. Fenghuangi opisuje się jako mające
dziób
koguta
, twarz
jaskółki
, czoło
kury
,
szyję
węża,
pierś
gęsi
, plecy
żółwia
, zad
jelenia
i
rybi
ogon
. Jego ciało
symbolizuje
sześć ciał niebiańskich. Głowa oznacza niebo, oczy to
słońce
, plecy to
księżyc
, skrzydła to wiatr, stopy to ziemia, a ogon to
planety
. W upierzeniu fenghuanga występuje pięć podstawowych
kolorów
: czarny, biały, czerwony, zielony i żółty.
Pochodzenie
Fenghuang, feniks chiński, nie jest powiązany z
feniksem
znanym w zachodnim świecie. Rysunki feniksa zaczęły pojawiać się w
Chinach
7 000 lat temu, często na
żadach
i
amuletach
o ciekawym kształcie i wyglądzie. Stanowiły
totem
dla szczepów zamieszkujących wschodnie tereny Chin w
starożytności
. Obecnie wysuwane teorie sugerują, że mogą to być wizerunki dużego
prehistorycznego
ptaka podobnego do
strusia
, powszechnie występującego w Chinach w czasach prehistorycznych.
W czasach
dynastii Han
(200 p.n.e.) feniks chiński był symbolem południowej
strony świata
. Przedstawiany był jako para ptaków - samiec (feng, 鳳), i samica (huang, 凰), stojące naprzeciw siebie. Fenghuang był też symbolem cesarzowej Chin, w parze ze
smokiem chińskim
reprezentującym cesarza. Mogło to wynikać ze zjednoczenia pod wspólnym władcą plemion zamieszkujących wschodnie i zachodnie Chiny. Feniks reprezentuje moc, jakiej niebiosa udzielają cesarzowi. Fenghuang umieszczony na domu jako dekoracja symbolizuje lojalność i szczerość jego mieszkańców. Lub inaczej, feniks jest umieszczany tylko tam, gdzie przestrzega się zasad, bez matactw czy
korupcji
(政治清明).
Znaczenie
Fenghuang jest kojarzony bardzo pozytywnie. Jest symbolem cnoty i wdzięku. Fenghuang symbolizuje też połączenie
yin
i
yang
. Pojawia się w spokojnych i szczęśliwych czasach, a ukrywa, gdy zbliża się niebezpieczeństwo.
W starożytnych Chinach feniksy często były przedstawiane na dekoracjach weselnych lub przedstawieniach rodziny cesarskiej, niezależnie od smoków. Wynika to z tradycyjnych chińskich wierzeń, według których
smok chiński
w parze z feniksem symbolizują idealną relację między
małżonkami
, co jest kolejnym odniesieniem do koncepcji yin i yang.
Motyw chińskiego feniksa współcześnie
- "Pazur feniksa" to w kuchni kantońskiej nazwa potrawy z kurczaków w sosie z czarnej
fasoli
.
- "Feniks" to imię często nadawane chińskim dziewczynkom (podobnie, chłopcom nadaje się imię "smok").
- "Dzieci smoka i feniksa" to chiński
idiom
oznaczający parę bliźniąt: chłopca i dziewczynkę.
- Fenghuang to także
powiat
w zachodniej części prowincji
Hunan
. Jego nazwa jest zapisywana dokładnie tymi samymi
znakami
, co mityczny ptak.
Zobacz też
Linki zewnętrzne