Jamochłony (Coelenterata) – tradycyjna nazwa grupy
bezkręgowców
wodnych obejmującej
parzydełkowce
i
żebropławy
(a czasem również
gąbki
), między którymi nie potwierdzono bliskiego pokrewieństwa. Grupa ta obejmuje ok. 10 tys.
gatunków
. Nazwa jamochłony wywodzi się z dawnego przekonania, że jama tych organizmów służy do trawienia i rozprowadzania pokarmu, natomiast wyścielające ją komórki wchłaniają rozłożony pokarm[1].
Cechy charakterystyczne
Brak u nich jakichkolwiek śladów
szkieletu
– z wyjątkiem
korali
, których miękkie ciała otoczone są twardą, wapienną osłonką. Jamochłony mają komórki
nerwowe
i
mięśniowe
.
Największe okazy znajdują się wśród
meduz
, z których prawie wszystkie są zwierzętami o kształcie parasola lub dzwonu, z otworem gębowym na spodniej części
ciała
. Większość
meduz
nie jest większa od spodka, jednak zdarzają się też prawdziwe giganty, o średnicy ciała do 2 m i czułkach długości nawet 70 m.
Większość jamochłonów do chwytania zdobyczy używa czułków, na końcach których znajdują się
parzydełka
. Obezwładnia ofiarę i umieszcza pokarm w jamie gębowej, gdzie jest częściowo trawiony przez enzymy, a następnie w wodniczkach pokarmowych. Jamochłony wydalają zbędne składniki tą samą drogą, jaką pobierają pokarm. Nawet
korale
to
drapieżcy
, wykorzystujący
komórki parzydełkowe
na swych czułkach do paraliżowania mikroskopijnych żyjątek wodnych.
Parzydełka
niektórych
meduz
są bardzo niebezpieczne dla pływaków.
Jad
australijskiej meduzy zwanej "
osą morską
" (Chironex fleckeri) może zabić
człowieka
w ciągu kilku minut.
Poruszanie się
W
ektodermie
posiadają komórki nabłonkowo-mięśniowe uczestniczące w poruszaniu się.
Meduza
chełbi modrej porusza się na zasadzie
odrzutu
wody, zassanej wcześniej do jamy chłonąco-trawiącej. Osiadły polip stułbi płowej porusza się pełzając lub koziołkując.
Przypisy
- ↑ Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN
, 2007. .
Bibliografia
- Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce. Warszawa:
Wiedza Powszechna
, 1984. .
- Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0.
pwn.pl
Sp. z o.o., 2008. .
Zobacz też