Pełka zwany też Fulko (ur. ?, zm.
5 kwietnia
1258
) -
arcybiskup gnieźnieński
od
1232
,
kanonik
krakowski
,
wiślicki
oraz
kantor
gnieźnieński
.
O jego pochodzeniu niewiele wiadomo. Według
Jana Długosza
był szlachcicem herbu
Lis
, ale nie ma na to dowodów. Przypuszczalnie pochodził z Małopolski. Wiadomo, że jego ojciec niedługo po jego narodzinach wstąpił do stanu duchownego, co później przyczyniło się do wysuwania wobec Pełki oskarżeń o nieprawe urodzenie. Zarzuty te zostały jednak oddalone przez komisję powołaną przez papieża
Honoriusza III
.
Pieczęć arcybiskupa Pełki
Wybrany przez
kapitułę
arcybiskupem gnieźnieńskim,
prowizję
papieską otrzymał przed
18 czerwca
1232
. Sakrę biskupią przyjął w
Łęczycy
. W
1234
był rozjemcą w sporze między
Henrykiem Brodatym
a
Władysławem Odonicem
o
Wielkopolskę
. Zapobiegł wtedy usunięciu ze swojej dzielnicy księcia poznańskiego. Dążył do uniezależnienia Kościoła od władzy świeckiej, popierał
biskupa wrocławskiego
Tomasza I
przeciwko Henrykowi Brodatemu. Był protektorem
dominikanów
.
Zwołał
synod
prowincjonalny do
Sieradza
. W
1233
wydał statuty, dotyczące poziomu życia religijnego kleru, obowiązku rezydencji i wizytacji parafii przez
archidiakonów
. W
1238
otrzymał od
papieża
Grzegorza IX
dla siebie i następców przywilej noszenia krzyża metropolitarnego, głoszący: pozwalamy, aby w twojej prowincji przed tobą noszono znak krzyża, jeśli w Polsce nie będzie ustanowiony legat Stolicy Apostolskiej. Prawdopodobnie w
1245
uczestniczył w obradach
Soboru Lyońskiego I
. W
1252
konsekrował pierwszego biskupa litewskiego, dominikanina
Wita
. Doprowadził do ogłoszonej w
Asyżu
w
1253
kanonizacji
świętego Stanisława
. W
1256
uzyskał ze Stolicy Apostolskiej potwierdzenie uprawnień metropolii gnieźnieńskiej.
Źródła