Kolonne (z niem.: konwój, konwoje) – to nazwa gigantycznej logistycznej operacji radzieckiej administracji okupacyjnej we
wschodnich Niemczech
– rabunkowego przemieszczania do
Związku Radzieckiego
wszelkich towarów, urządzeń, sprzętu, surowców, również całych fabryk.
Z państw wchodzących w skład Sił Sojuszniczych które wzięły udział w rozgromieniu hitlerowskich Niemiec
reparacje wojenne
wyegzekwował jedynie Związek Radziecki. Szczególnie źle potraktowano koleje, które powinny pełnić główną rolę w każdej powojennej rekonstrukcji gospodarki. Wywieziono nie tylko lokomotywy i wagony, zostało zlikwidowanych wiele linii drugorzędnych kolei niemieckich DR (
Deutsche Reichsbahn
), szereg linii głównych (dotychczas dwutorowych) stało się jednotorowymi, została zdemontowana sieć trakcyjna i sygnalizacyjna.
Przebieg operacji
Transport tej ogromnej masy tonażowej reparacji (lub, jak określają niektórzy historycy i publicyści, łupów wojennych) był pierwszym, jeżeli nie najważniejszym, zadaniem radzieckich władz okupacyjnych. Operacji tej dokonano w czasie panującego wszechobecnie powojennego chaosu. Zastosowano radykalne lecz efektywne rozwiązanie, do którego zaangażowano DR. Praktycznie jednej nocy z pewnej ilości lokomotyw, wagonów i personelu wydzielono tzw. Kolonne (tłum. z niem. jako konwoje), którym powierzono transport sprzętu ze wschodnich Niemiec przez Polskę do granicy radzieckiej.
O skali przedsięwzięcia mogą świadczyć dane, że np. w maju
1946
na ogólną ilość aktywnych 2716 lokomotyw, do obsługi konwojów skierowano aż 800 lokomotyw tj. prawie 1/3. Zaginęły dane statystyczne za lata
1948
-
1949
, lecz istnieją szacunki mówiące, że w okresie pomiędzy
1945
-
1953
niemiecki personel i sprzęt wykonały ponad 20 000 podróży (powrotnych), z których każda trwała 10-14 dni.
Ten proceder kontynuowano aż do 1953, a więc jeszcze w cztery lata po utworzeniu teoretycznie samodzielnego podmiotu prawa międzynarodowego -
Niemieckiej Republiki Demokratycznej
.
Informacje na temat akcji
Informacje na temat konwojów pojawiały się okazjonalnie w zachodnioniemieckiej fachowej prasie kolejowej, lecz były to informacje okazjonalne, wyrywkowe. Oficjalnych danych na ten temat nie opublikowali nigdy wschodni Niemcy lub Sowieci i przełom nastąpił dopiero z chwilą udostępnienia archiwów po runięciu muru berlińskiego w
1989
.
W
1998
w stuttgarckim wydawnictwie Transpress ukazała się na ten temat pierwsza monografia pt KOLONNE. Die Deutsche Reichsbahn im Dienste der Sowjetunion (Konwoje. DR w służbie Związku Radzieckiego). Książka zawiera m.in. listę używanych w konwojach lokomotyw.
Bibliografia
- Michael Reimer, Lothar Meyer, Vollmer Kubitzki: KOLONNE. Die Deutsche Reichsbahn im Dienste der Sowjetunion, transpress Verlag Stuttgart 1998,