Zaparcie (potocznie: zatwardzenie, obstrukcja) – utrudniona lub nieczęsta
defekacja
.
Przyczyny
Osoby zdrowe oddają zazwyczaj 1-2 dobrze uformowane stolce dziennie, czasem stolec co drugi dzień. Zaparcie jest jedną z najczęstszych dolegliwości. Występuje czasem u osób zdrowych spożywających pokarmy z małą zawartością płynów i
błonnika
, prowadzących siedzący tryb życia, u osób w podeszłym wieku i noworodków oraz u kobiet w zaawansowanej
ciąży
.
Często towarzyszy zaburzeniom czynnościowym
jelita grubego
, zwłaszcza u kobiet, jako tzw. zaparcie nawykowe. W zaparciach kał jest zazwyczaj twardy i suchy, oddawany z wysiłkiem. Zaparcie może być również wywołane przyczynami:
- mechanicznymi np.:
- toksycznymi np.:
- czynnościowymi np.:
- zaparcia atoniczne u starców i obłożnie chorych
- choroby gorączkowe
-
charłactwo
- zaparcie spastyczne.
Jedną z częstszych przyczyn zaparcia jest lekceważenie uczucia parcia na stolec, co prowadzi do zaburzenia odruchu defekacyjnego. Leczenie zależy od przyczyny wywołującej. W leczeniu objawowym stosuje się środki przeczyszczające. W zapobieganiu zaleca się picie większej ilości płynów, podejmowanie aktywności fizycznych oraz spożywanie w pokarmach większej ilości błonnika.
Epidemiologia
W oparciu o określoną definicję, zaparcia występują u 2% populacji, częściej u kobiet, dzieci i osób starszych[1].
Leczenie
Profilaktycznie należy z diety wyłączyć pokarmy ciężkostrawne, tłuszcze zwierzęce oraz węglowodany, które zawiera biała mąka, ponieważ te pokarmy długo zalegają w jelitach i żołądku. Ponadto należy spożywać odpowiednie ilości błonnika intensyfikującego pracę jelit.
- Zaparcia nawykowe
Wstrzymywanie oddawanie stolca po pewnym czasie rozregulowuje rytm pracy jelit powodując ich rozleniwienie. Doprowadza to do zaparć określanych jako nawykowe. Dolegliwości tej sprzyja stres, stany nerwowe, brak ruchu oraz siedzący tryb pracy i życia. W tym przypadku środki przeczyszczające nie są wskazane. Sprawą zasadniczą jest zmiana trybu życia oraz właściwa dieta.
- Kurczowe zaparcia
Gdy jelito zaciska się dookoła stwardniałych mas kałowych uniemożliwiając tym samy prawidłowe wypróżnienie, mamy do czynienia z zaparciem kurczowym. Co gorsza, w niektórych przypadkach, zaparcia naprzemiennie mogą występować z biegunkami. Zalecana jest przede wszystkim właściwa dieta (bez przesady z ilością spożywanego błonnika) czyli delikatne mięsa, twarożki, masło, miód, oliwa, gotowane i przecierane jarzyny oraz duża ilość płynów. Należy unikać potraw smażonych czy fermentujących, ostrych przypraw, pieczywa razowego oraz takich produktów jak groch czy fasola.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Sonnenberg A, Koch TR. Epidemiology of constipation in the United States. „Dis. Colon Rectum”, ss. 1–8 (1989).
PMID 2910654
.