Policystyka – XVIII-wieczna
nauka
administracji
i polityki ekonomicznej.
Wprowadzenie
Policystyka była to nauka o regulowaniu całości życia społecznego przez
monarchę
, rozwijająca się szczególnie w państwach niemieckich w XVII i XVIII wieku. Policyści katalogowali, rejestrowali, opisywali obszary działania i zadania administracji publicznej państw
oświeconego absolutyzmu
. Formułowali programy i postulaty działania
administracji
; często mieszając zagadnienia techniki
zarządzania
,
ustroju państwa
,
podatków
, spraw
ekonomicznych
i
statystycznych
. Skupiali się przede wszystkim na sprawach finansowo-skarbowych, technice rachunkowej, a także metodach sporządzania spisów ludności.
Policyści podnosili hasła
eudajmonizmu
,
praw natury
, dobra ogólnego, państwa dobrobytu, często próbując tworzyć zalążki
państwa policyjnego
, w którym życie poddanych miało być poddane kontroli administracyjnej. Usiłowali ograniczać arbitralność monarchy absolutnego, ale nie negowali podstaw absolutnej władzy monarszej. Król (i jemu podporządkowany rząd) posiadał monopol na zarząd państwem, wedle zasady "wszystko dla ludu – bez ludu".
Policyści kładli nacisk na rozwój
rolnictwa
, aprowizacji,
przemysłu
,
rzemiosła
,
handlu
,
komunikacji
,
oświaty
,
nauki
, zasiedlanie niezamieszkanych, lub rzadko zamieszkanych obszarów (
peuplierungspolitik
), poprawę zdrowia poddanych, bezpieczeństwa publicznego, rozbudzanie religijności, pielęgnowanie dobrych obyczajów.
Monarcha
według policystów miał wprowadzać reformy odgórnie i racjonalnie. W Austrii, za cesarza
Józefa II
, policystyka była nierozerwalnie związana z
józefinizmem
(polityką
Józefa II
wobec Kościoła katolickiego i religii).
Jednym z najwybitniejszych policystów był
Joseph von Sonnenfels
, autor podstawowego podręcznika z zakresu policystyki: "Zasady nauki policji, handlu i finansów".
Policyści
- A. H. Müller (1779 - 1829)
- E. von Vattel (1714 - 1767)
- K.G. Rössig
- H. Jung
- F. Fischer
- N. de la Marre
- L.H. Jakob
- J.P. Harl
- J. N. Moreau
Policyści w Polsce
Bibliografia
- W. Ćwik, Historia administracji,
Zamość
2004
.
- G Górski, Historia administracji,
Warszawa
2002
.
- H. Izdebski, Historia administracji,
Warszawa
2001
.
- T. Maciejewski, Historia administracji,
Warszawa
2006
.
- D. Malec, J. Malec, Historia administracji i myśli administracyjnej,
Kraków
2000
.
- R. Skeczkowski, Historia administracji. Zarys wykładu,
Koszalin
1997
.
Zobacz też