Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną. Zimowit jesienny
Zimowit jesienny | Gatunek leczniczy |
| Gatunek trujący |
Zimowit jesienny (Colchicum autumnale) –
gatunek
rośliny należący do rodziny
zimowitowatych
(Colchicaceae). Występuje w Europie. W Polsce najczęściej spotykany jest w niższych położeniach górskich, poza górami występuje w przylegającym pasie wyżyn po
Dolny Śląsk
, w
Wielkopolsce
oraz na południowej części niżu[2]. Morfologia- Pokrój
- Osiąga 8–30 cm wysokości. Trwałą częścią rośliny jest podziemna
bulwa
, z której wyrasta jesienią pęczek białych korzeni. Z zewnątrz okryta jest dwoma zaschniętymi pochwami liściowymi, pod którymi znajdują się 3–4 zawiązki liści rozwijające się wczesną wiosną następnego roku. Pęd jest silnie zredukowany, zaledwie wychodzący ponad ziemię.
-
Liście
- Ich liczba waha się od 3 do 8 (zależnie od wielkości bulwy). Są wąskolancetowate, w większej części wąskie, tępo zakończone. Maja szerokość 2-4 cm.
-
Kwiaty
- Różowo-lila, lila, rzadko białe, lejkowate, stosunkowo niewielkie w porównaniu z innymi gatunkami. Kwiaty obupłciowe, z pojedynczym
okwiatem
, o cienkiej, długiej rurce wewnątrz owłosionej, której dolna część wraz z zalążniami ukryta jest w bulwie.
Korona
o sześciu lejkowato odgiętych działkach,
pręcików
6, z czego 3 krótkie i 3 długie,
słupek
jeden z trzema nitkowatymi szyjkami i buławkowatymi znamionami.
-
Owoc
- Trójkomorowa zalążnia rozwija się pod ziemią i dopiero wiosną razem z liśćmi wyrasta ponad powierzchnię. Podłużnie jajowata i otoczona liśćmi
torebka
o długości 3-4 cm zawiera ciemnobrunatne, kuliste, delikatnie pomarszczone
nasiona
, pęka wzdłuż przegród.
Biologia i ekologia- Rozwój
-
Bylina
,
geofit
. Kwitnie od sierpnia do września, w naszych warunkach kwiaty pojawiają się w pierwszej dekadzie września („witają zimę”, często nieprawidłowo nazywane są "ziemowitami"). Czasami (rzadko) zakwita również na wiosnę. Zapylane są przez pszczoły, muchy i trzmiele, nasiona zaś dojrzewają dopiero w zimie pod ziemią[2]. Jesienią na podstawie starej bulwy tworzy się bruzda, w której powstają dwie – trzy młode bulwy potomne, czerpiące
substancje zapasowe
ze starej bulwy, która stopniowo zamiera do lata następnego roku[2].
-
Siedlisko
- Lubi wilgotne
łąki
, widne
lasy mieszane
i rzadkie zarośla. Jest światłolubny, ale znosi okresowe zacienienie. Wymaga
gleb
świeżych lub wilgotnych, gliniasto–ilastych lub gliniasto–piaszczystych, zasobnych w składniki mineralne. Występuje na obszarach o klimacie oceanicznym. Rośnie od niżu po niższe położenia górskie. Najwyżej występujące jego stanowiska znajdują się na
Polanie Chochołowskiej
w
Tatrach
[2].
-
Fitosocjologia
-
Gatunek charakterystyczny
dla rzędu (O.) Molinietalia[3].
- Genetyka
- Liczba
chromosomów
2n= 38[4] też 2n= 24, 36, 42[5].
- Cechy fitochemiczne
-
Roślina bardzo silnie trująca
: Cała roślina jest trująca dla ludzi, bydła i koni. Zwierzęta instynktownie wyczuwają, iż roślina jest trująca i ją omijają, zarówno świeżą, jak i suszoną w sianie[6]. U ludzi po 4-6 godzinach od spożycia pojawiają się takie objawy, jak: drętwienie i pieczenie w ustach, trudności w przełykaniu, mdłości i wymioty, ostra biegunka (czasami krwawa), obniżenie temperatury ciała i ciśnienia krwi, w końcu paraliż i śmierć w wyniku paraliżu oddechowego[7]. Kolchicyna jak inne zawarte w zimowicie alkaloidy nie szkodzą owcom i kozom, ale ich mleko, po takiej diecie nie nadaje się do spożycia, stając się trujące[6]. Śmiertelna dawka dla człowieka to ok. 0,02 g kolchicyny (ilość zawarta w ok. 6 g nasion)[8].
Zagrożenia i ochronaW Polsce gatunek objęty
ścisłą ochroną gatunkową
. Jego populacje stopniowo ulegają zmniejszaniu. Zagrożony jest nie tylko wskutek zbierania go do celów leczniczych i bezpośredniego niszczenia, ale również w wyniku zaorywania łąk i osuszania ich[2]. Zagrożeniem dla gatunku jest również zarastanie nieużytkowanych polan i łak w wyniku naturalnej
sukcesji ekologicznej
. Według
Światowej Unii Ochrony Przyrody
gatunek zagrożony (kategoria zagrożenia VU)[2]. Zastosowanie-
Roślina lecznicza
: stosowany w lecznictwie ludowym, był przedmiotem zabobonów. Ze względu na silnie trujące własności nie należy samodzielnie stosować tej rośliny w celach leczniczych. Obecnie stosuje się w leczeniu tylko preparaty produkowane z tej rośliny pod ścisłą kontrolą lekarza[9].
-
Surowiec zielarski
: nasiona zimowita – Colchici semen, rzadziej bulwy – Colchici bulbus
- Skład chemiczny: czynnymi substancjami otrzymywanymi z zimowita są pseudoalkaloidy, pochodne tropolonu (
kolchicyna
i kolchamina)[9]. Nasiona zawierają od 0,2 do 1,2% substancji aktywnych, a bulwy ok. 0,2%[9].
- Działanie: przeciwbólowe i przeciwzapalne[9]. Preparaty otrzymywane z surowca są stosowane w atakach dny (
skazy moczanowej
). Wytwarzane są także preparaty
cytostatyczne
stosowane w leczeniu nowotworów, a także raka skóry (0,5% maść z zimowita). Preparaty z zimowita wolno stosować tylko pod kontrolą lekarza.
- W
homeopatii
wykorzystuje się bulwy zimowita, wykopane wiosną. Wykorzystuje się przy dolegliwościach mięśni szyi oraz karku, chorobach stawów pochodzenia reumatycznego oraz o charakterze padaczkowym. Uważany jest za truciznę dla kapilar.
- Zbiór i suszenie: bulwy wykopuje się w sierpniu i wrześniu przed kwitnieniem rośliny.
-
Roślina ozdobna
. Nadaje się na rabaty i do
ogródków skalnych
. Może też być uprawiany w dużej ilości w postaci kęp na trawnikach. Wśród odmian uprawnych występują
kultywary
o kwiatach białych, purpurowych, a także pojedynczych i
pełnych
. Najczęściej uprawiane odmiany to:
- 'Album' – odm. białokwiatowa o drobniejszych kwiatach,
- 'Albiplenum' – biała, pełnokwiatowa,
- 'Plenum' – kwiaty lilioworóżowe, pełne,
- 'Rubrum' – purpurowe, wielkością podobne do gatunku.
- W
Szwajcarii
zimowit używany był do barwienia
pisanek wielkanocnych
.
UprawaLubi podmokłe gleby i słoneczne stanowiska. Rozmnaża się go z bulw w czerwcu-lipcu, sadzi się je do gleby w rozstawie co 20 cm (duże) lub 10 cm (małe)[10]. Przypisy- ↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2010-07-27].
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. .
- ↑
Władysław Matuszkiewicz
: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych. Warszawa. .
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ C. Stace, R. van der Meijden (ed.) & I. de Kort (ed.):
Meadow Saffron
(
ang.
). Interactive Flora of NW Europe. [dostęp 3 stycznia 2009].
- ↑ 6,0 6,1
Jakub Mowszowicz
: Przewodnik do oznaczania roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: PWRiL, 1982. .
- ↑ Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. .
- ↑ W.G.(В.Г.) Astachowa (Астахова): Загадки ядовитых растений (Zagadki trujących roślin). Лесная промышленность, 1977. (
ros.
)
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Jan Macků, Jindrich Krejča, Apoloniusz Rymkiewicz: Atlas roślin leczniczych. Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1989. .
- ↑ Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: PWRiL, 1983. .
Bibliografia- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Inne hasła zawierające informacje o "Zimowit jesienny":
Beskid Żywiecki
...
Bitwa pod Lenino
...
Góry Stołowe
storczyk bzowy
,
kukułka Fuchsa
,
kukułka szerokolistna
,
widłak wroniec
,
widłak goździsty
,
wawrzynek wilczełyko
,
Zimowit jesienny
,
sosna drzewokosa
. FaunaGóry Stołowe należą do części zachodniosudeckiej, która charakteryzuje ...
Józef Gosławski
...
Regiel dolny
gruczołowaty
, przytulia okrągłolistna,
przenęt purpurowy
,
starzec jajowaty
(s. Fuchsa),
krokusy
,
lilia złotogłów
,
Zimowit jesienny
, paprotnica górska,
dziewięćsił bezłodygowy
.Na terenie tego piętra występują gleby brunatne ...
Język bułgarski
...
Alkaloidy
...
Marcel Duchamp
...
Prostoskrzydłe
...
Salon Niezależnych (wystawa)
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Zimowit jesienny":
033. Wetzlar - miasto optyki i Goethego (plansza 7)
...
|