Somnambulizm (sennowłóctwo)

ICD-10 F51.3

Somnambulizm, sennowłóctwo (potocznie lunatyzm) to zjawisko chodzenia w czasie snu , które wiąże się z niedojrzałością centralnego układu nerwowego . Dosyć często występuje u dzieci i w takiej formie uznawane jest za niegroźne. Występujące regularnie u dorosłych jest już chorobą.

Śpiący nagle wstaje i zaczyna chodzić lub wykonywać inne czynności (np. jeść, ubierać się itp.), przy czym umysł znajduje się ciągle w stanie snu, więc niemożliwa jest świadoma kontrola zachowania. Oczy somnambulika są otwarte, więc może on omijać przeszkody, jednak jego reakcje na pytania innych osób mogą być powolne, albo może nie być ich wcale. Ma zaburzoną koordynację.

Somnambulizm nie pozostawia wspomnień . Osoby cierpiące na tę przypadłość najczęściej nie zdają sobie z niej sprawy. Objawy pojawiają się ok. 30-40 minut od zaśnięcia, w szczytowym momencie snu wolnofalowego ( NREM ). Charakterystyczną cechą u somnambulików są hiperaktywne fale delta , a to oznacza sen nadmiernie, patologicznie wręcz głęboki. Skuteczną metodą opanowywania epizodów somnambulizmu jest spłycanie snu.

Niedawne badania wykazały, że osoby, u których występuje somnambulizm, często cierpią także na różnego rodzaju, czasem subtelne, zaburzenia oddychania w czasie snu (np. przerost migdałków, zespół bezdechu śródsennego ). W badanej grupie u wszystkich osób, u których wyleczono zaburzenia oddychania, ustąpiły również epizody somnambulizmu. Aktualnie przypuszcza się, że utrudnione oddychanie w czasie snu prowadzi do wzrostu zakwaszenia krwi, na co reagują neurony układu sertoninergicznego w mózgu. Neurony te biorą jednocześnie udział w regulowaniu procesów zapadania w sen i wybudzania z niego. Aktywowane neurony serotoninergiczne mogą "próbować" wybudzić osobę ze snu, jednakże ich aktywacja jest zbyt słaba, by nastąpiło pełne wybudzenie. Stąd też dochodzi do obserwowanych w somnambulizmie zachowań ruchowych bez jednoczesnego pełnego wybudzenia. Wyjaśnienie to ma na razie charakter hipotezy i wymaga pełnego potwierdzenia w dalszych badaniach.