Sosna Banksa
Sosna BanksaSosna Banksa (banka, Pinus banksiana) -
gatunek
drzewa
iglastego z rodziny
sosnowatych
. Sosna Banksa pochodzi z
Ameryki Północnej
, występuje w stanie dzikim w centralnej
Kanadzie
na wschód od
Gór Skalistych
od
Terytoriów Północno-Zachodnich
do
Nowej Szkocji
oraz na północno-wschodnich obszarach
USA
od stanu
Minnesota
do
Maine
, sięgając północno-zachodnich krańców stanu
Indiana
. Morfologia- Pokrój
- Drzewo wiecznie zielone, wolno rosnące, średnich rozmiarów. Pokrój drzewa początkowo stożkowaty, z czasem nieregularny, przyjmuje formy od strzelistych po krzaczaste.
-
Pień
- Osiąga wysokość od 9 do 22, wyjątkowo 25 metrów. Średnica pnia do 0,9 m.
Kora
ciemna, łuszczy się drobnymi płatami.
Gałązka z niedojrzałą szyszką nasienną -
Liście
- Pąki jajowate, czerwono-brązowe, żywiczne, długości 0,5–1 cm. Igły zebrane w pęczki po 2, cienkie lecz sztywne, długości 2,5–4(5) cm, grubości 1–1,5 mm, lekko skręcone, ciemnozielone, zimą jaśniejsze. Pozostają na drzewie 2–3 lata. Pochewka liściowa rozmiarów 0,3–0,6 cm.
-
Szyszki
- Szyszki męskie cylindryczne, żółto-zielone, wyrastają w grupach na końcach gałązek. Szyszki żeńskie początkowo owalne, czerwonawe. Dojrzewając dorastają do 3–5(5,5) cm długości, są jasnobrązowe, charakterystycznie zakrzywione, spiczaste. Tarczki łusek są spłaszczone, z niewielkim, delikatnym kolcem, który odpada przeważnie zanim szyszka dojrzeje.
Nasiona
ciemnobrązowe, prawie czarne, długości 4–5 mm, ze skrzydełkiem długości 10–12 mm.
- Gatunki podobne
- Blisko spokrewniona
sosna wydmowa
(P. contorta), odróżnić ją można po szyszkach nasiennych pozbawionych kolczystych wyrostków.
Biologia i ekologiaGatunek
jednopienny
. Szyszki nasienne dojrzewają w ciągu 2 lat od zapylenia i zaraz potem uwalniają nasiona lub pozostają na gałęziach przez lata, otwierając się dopiero pod wpływem wysokiej temperatury towarzyszącej
pożarowi
lasu. W ten sposób następuje naturalne odnowienie zniszczonego pożarem drzewostanu. Gatunek światłolubny, odporny na mrozy. Rośnie na ubogich, piaszczystych i kamienistych
glebach
równin
i wzgórz na wysokości 0–800 m n.p.m. Tworzy jednogatunkowe lub mieszane lasy
tajgi
i
lasotundry
. Na wschodnich krańcach zasięgu rośnie w klimacie morskim, poza tym w różnych typach klimatu kontynentalnego. Lasówka szaro-żółta Dendroica kirtlandii z rodziny lasówkowatych (Parulidae) jest zagrożonym gatunkiem
ptaka
uzależnionym od występowania jednogatunkowych stanowisk młodej sosny Banksa na północnych krańcach dolnego półwyspu stanu
Michigan
. W wyniku zapobiegania i tłumienia pożarów lasu na tym terenie zaczęły zanikać stanowiska młodych sosen, a tym samym naturalne siedlisko lasówki. Aby uchronić ten gatunek ptaka przed wyginięciem przeprowadzane są w centralnym Michigan kontrolowane pożary lasów sosnowych. Sosna Banksa uznawana jest za potencjalne zagrożenie dla rodzimych gatunków borowych rosnących na ubogich siedliskach, ze względu na łatwość samosiewu i niewielkie wymagania glebowe (np.
Puszcza Białowieska
). NazewnictwoSynonimy: Pinus divaricata (Aiton) Sudworth, P. sylvestris L. var. divaricata Aiton. Nazwę tej sośnie nadano na cześć Josepha Banksa (1743–1820), który przewodził
Towarzystwu Królewskiemu w Londynie
w latach 1778–1819. Systematyka i zmiennośćPozycja gatunku w obrębie rodzaju
Pinus
[3]: Na zachodnich krańcach obszaru występowania intensywnie krzyżuje się z
sosną wydmową
(Pinus contorta). Zastosowanie- W
Polsce
sadzona jako drzewo ozdobne, rzadziej w lasach na skrajnie ubogich siedliskach oraz na wydmach.
- Wprowadzona do uprawy w Europie pod koniec
XVIII wieku
w celu zalesiania najuboższych stanowisk. Ze względu na niską jakość techniczną surowca wypierana jest w Polsce z wcześniejszych nasadzeń w lasach użytkowych przez rodzime gatunki sosny o lepszych parametrach.
Przypisy Bibliografia- R. Kral.
Pinus
.
„Flora of North America North of Mexico”
. Vol. 2 (1993). Flora of North America Editorial Committee (red.). Oxford University Press (
ang.
). [dostęp 2010-02-05].
- Christopher J. Earle:
Pinus banksiana
(
ang.
). W:
Gymnosperm Database
[on-line]. [dostęp 2010-02-05].
- T. D. Rudolph, P. R. Laidly.
Silvics of North America / v.1, Pinus banksiana
. „Agriculture Handbook”. 654 (1990). Russell M. Burns, Barbara H. Honkala. Dept. of Agriculture, Forest Service (
ang.
). [dostęp 2010-02-05].
Inne hasła zawierające informacje o "Sosna Banksa":
Maine
...
Chojnik (Karkonosze)
...
Bór świeży
...
Orzysz (jezioro)
...
Mazurski Park Krajobrazowy
...
Torfowisko
...
Polska Czerwona Księga Roślin
...
Dziupla
...
Rybołów
...
Pobrzeże Kaszubskie
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Sosna Banksa":
Świat roślinny i zwierzęcy w Polsce (plansza 13)
...
210. Szata roślinna Polski (plansza 5)
...
004. Organy generatywne i cykle rozwojowe roślin nasiennych (plansza 5)
...
|