Physalia physalis na piasku
Żeglarz portugalski, bąbelnica bąbelcowa, żywłoga, aretuza (Physalia physalis) – mocno parzący gatunek
rurkopława
z rodziny Physaliidae, kosmopolityczny, kolonijny
parzydełkowiec
, obejmujący kilkadziesiąt osobników wspólnie żyjących. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Physalia i jedynym rurkopławem występującym w dużych skupiskach. Ma charakterystyczny, unoszący się na powierzchni wody pęcherz (pneumatofor) zakończony małym żagielkowatym grzebieniem służącym do przemieszczania się kolonii. Od spodu zwisają polipy spełniające funkcje rozrodcze lub odżywcze, z których te ostatnie mogą osiągać długość kilkunastu metrów długości. Żeglarz portugalski ma bardzo silne
parzydełka
, które mogą być groźne dla człowieka.
Występowanie
W większości mórz, ale najczęściej spotyka się je w prądzie zatokowym północnego Atlantyku oraz w subtropikalnych wodach Oceanu Indyjskiego i Pacyfiku. W morzach tropikalnych potrafi tworzyć ogromne ławice[2].
Charakterystyka
Żeglarz portugalski tworzy kolonie o skróconym pniu. Długość pojedynczej kolonii dochodzi do 30 cm[2]. Kolonia ma wypełniony gazem pneumatofor leżący na powierzchni wody, oraz zwisające z niego szeregi tentakul złożonych z osobników żywicielskich i płciowych, oraz z poskręcanych nici chwytnych ("macek") zaopatrzonych w
komórki parzydełkowe
służącą do paraliżowania ofiary. Ruchy tych nici przenoszą sparaliżowaną ofiarę do kolonii polipów, która znajduje się pod gazowym pęcherzem. Pomiędzy nićmi żeglarza portugalskiego często występują ryby z rodzaju Nomeus, zwane nomeuszami, które żywią się częściami kolonii, ale same czasami stają się ofiarami rurkopława.
Rozmnażanie
Nie jest do końca jasne, w jaki sposób aretuza się
rozmnaża
. Wiadomo jednak, że rozmnaża się
bezpłciowo
i, że w koloniach znajdują się
polipy
odpowiedzialne za
rozród
. Z nich powstają nowe
kolonie
. Jeśli przyjmiemy ten punkt widzenia, zauważymy, że aretuzy mogą się nieustannie replikować, co wyjaśniałoby ich wielką ilość. Przypuszcza się również, że żeglarz portugalski podczas
śmierci
wydala
plemniki
i
jajeczka
do
oceanu
, z których to powstają nowe
meduzy
.[]
Ochrona
Niewiele wiadomo, jak bardzo wrażliwa jest aretuza na zanieczyszczenie
morza
i jak reaguje na zmniejszenie zasobów rybnych morza. Obecnie jednak ten gatunek nie jest bezpośrednio zagrożony.
Przypisy
Bibliografia
- Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN
, 2007. .
- Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce. Warszawa:
Wiedza Powszechna
, 1984. .