Po upadku cesarstwa
Stopniowy upadek
cesarstwa rzymskiego nie spowodował większych zmian w sytuacji
Kościoła. Cesarze panujący w II i III w. wydawali
dekrety dotyczące prześladowań chrześcijaństwa, których następstwem były groźby kary śmierci (nawet dla wywodzących się z bogatych rodów) za przyznawanie się do tej
wiary. Wówczas
Kościół rozwijał się we wspólnotach (
gminach) wśród ludzi biednych, ponieważ
dawały one oparcie i nadzieję na lepszą przyszłość. Po tym, jak upadło cesarstwo i
Wandalowie (
plemiona germańskie pochodzące ze
Skandynawii i
Jutlandii –
Danii) zniszczyli
Wieczne Miasto,
funkcje państwowe przejął Kościół, który jedynie prowizorycznie zapewniał ład i bezpieczeństwo, a kolejni
papieże cieszyli się
autorytetem nawet wśród najeźdźców. Plemiona germańskie zaczęły osiedlać się w
Europie Zachodniej i
przechodzić na chrześcijaństwo, co wpłynęło na wprowadzanie
łaciny i
prawa rzymskiego w Europie.