Unia z
Litwą spowodowała odwrócenie uwagi
szlachty polskiej od konfliktu z
magnaterią, lecz nadal wpływała na odsuwającego się od
reform króla, od którego domagała się rozliczenia z pieniędzy, które zamiast wydać na wojsko, przeznaczył na inne cele. W uporządkowaniu wielu spraw mogło przyczynić się porozumienie
Zygmunta II ze szlachtą.
Najważniejszym problemem było następstwo tronu oraz określenie sposobu wybierania króla itp. Jednak trudno było ustalić te kwestie, ponieważ
sejm był skłócony, a śmierć króla (7 lipca 1572 r.) spowodowała jeszcze większy i dość poważny
zamęt, bowiem nawet nie zasugerował on żadnego zastępcy oraz nie określono osoby, która sprawowałaby władzę w latach
bezkrólewia