www.szkolnictwo.pl

"Emocje ucznia upośledzonego w stopniu głębokim"

      Aby lepiej zrozumieć naszego ucznia, trzeba przyjrzeć się jego najmocniejszej stronie. Tą stroną mogą być jego emocje. Każde dziecko jest bowiem zdolne do przeżywania emocji. Te przeżycia pozwalają mu również na empatyczne odczytywanie stanów emocjonalnych innych osób. Większość dzieci z głębokim upośledzeniem umysłowym jest zdolna do przeżywania i prawidłowego odczytywania u innych czterech podstawowych emocji: radości, smutku, gniewu i strachu.
      Dziecko zaraz po urodzeniu reaguje ogólnym pobudzeniem na różne bodźce. Do trzeciego miesiąca życia kształtują się wyraźne reakcje zadowolenia i niezadowolenia. W kolejnych trzech miesiącach reakcja niezadowolenia przekształca się w dwie różne emocje - gniew i strach, które wiążą się z rozpoznawaniem przez dziecko sytuacji społecznych. Strach wiąże się z utratą bezpieczeństwa, np. z nagłą zmianą położenia ciała. Gniew wywoływany jest przez niezaspokojenie potrzeb dziecka.
      Uczucia pozytywne kształtują się później. Emocja radości kształtuje się przed dwunastym miesiącem życia, a smutku - jeszcze później.
      Gniew, strach i radość można wywołać eksperymentalnie przed ich naturalnym, rozwojowym pojawieniem się poprzez podrażnienie odpowiednich ośrodków podkorowych, co wskazuje na ich organiczne podłoże. Dlatego większość dzieci głęboko upośledzonych jest zdolna do przeżywania zarówno tych emocji, jak i później pojawiającego się smutku.
      W pracy terapeutycznej nie możemy więc pomijać rozwijania sfery emocjonalnej dziecka.
      Jedyną emocją, której powinniśmy unikać w terapii, jest strach. Podczas przeżywania tej emocji dochodzi do chwilowego zatrzymania akcji serca, wstrzymania oddechu itp. U dzieci głęboko upośledzonych umysłowo proces ten może się niebezpiecznie wydłużyć, powodując omdlenie, a nawet zapaść.
      Praca z emocjami jest szczególnie ważna, ponieważ emocje stanowią dla dzieci główne źródło aktywności. Poprzez emocje możemy aktywizować dziecko i w dalszej pracy wykorzystać jego aktywność w terapii.

opracowala: mgr Ilona Ciechanowska