José de la Cruz Porfirio Díaz Mori (ur.
15 września
1830
, zm.
2 lipca
1915
), prezydent
Meksyku
, dyktator, rządził Meksykiem od 1876 do 1911 (z wyjątkiem czteroletniego okresu).
Porfirio Díaz urodził się w
Oaxace
. Był
Metysem
, przodkowie pochodzili z plemienia
Mixteków
. Jego ojciec José de la Cruz Díaz umarł, gdy Porfirio miał 3 lata. W 1843 r. wstąpił do seminarium lecz wkrótce opuścił je i dołączył do lokalnej milicji podczas wojny z
USA
. Pod kierunkiem
Benito Juáreza
studiował prawo, które ukończył w 1853. Diaz wkrótce stał się miejscowym opozycjonistą i członkiem liberałów, którzy walczą z dyktaturą
Santa Anny
.
Jednak prawdziwy przełom w karierze Diaza nadszedł w czasie bitwy pod Pueblą w 1862 r. z wojskami francuskimi, gdzie wsławił się jako dowódca kawalerii. Potem nastąpił długi okres, w czasie którego Diaz usunął się w cień, aż do roku 1876, gdy obalił rząd prezydenta
Sebastiána Lerdo de Tejady
. Początkowo wystąpił z żądaniem reformy, której podstawowym hasłem jest zakaz reelekcji ("No Re-election") na stanowisko prezydenta. Po mianowaniu go na najwyższe stanowisko w państwie w listopadzie 1876, sprawował jedną kadencję, po czym ustąpił na rzecz Manuela Gonzáleza. Okres ten charakteryzował się wszechobecną
korupcją
i niekompetencją urzędników. Diaz wykorzystał to i wygrał następne wybory prezydenckie, łamiąc tym samym swoje wcześniejsze obietnice o "nie-reelekcji". Wkrótce zmienił konstytucję i usunął z niej artykuły zabraniające powtórnego kandydowania na urząd prezydencki. Władzę podtrzymywał głównie dzięki manipulacjom wyborczym ("cudom przy urnach"), ale także poprzez eliminowanie opozycji i morderstwa przeciwników politycznych. Był przy tym bardzo zręcznym manipulatorem i zawsze mówił wyborcom to co chcieli usłyszeć.
W
1899
r. w jego własnym rządzie pojawiła się opozycja w osobie Bernardo Reyesa, który zdecydował się współzawodniczyć z Diazem w następnych wyborach. Jednak wkrótce został on zmuszony do udania się na wygnanie. Epoka rządów Diaza to okres uprzemysławiania i modernizacji Meksyku, z którego w większości skorzystali potomkowie Hiszpanów (
Kreole
) oraz koncerny zagraniczne (głównie amerykańskie). Natomiast ogromna większość społeczeństwa (indiańskie i metyskie chłopstwo) cierpiała wielkie ubóstwo spowodowane głównie brakiem ziemi należącej do obszarników, którzy posiadali wielohektarowe hacjendy. Rozwój kolei i przemysłu powoduje powstanie zaczątków
klasy robotniczej
, która zaczyna się powiększać wraz z przemieszczaniem się chłopów do miast. Powiększa się także uzależnienie od
USA
.
W
1908
r. Diaz w wywiadzie dla amerykańskiej prasy stwierdził, że jest gotów na
demokrację
i wolne wybory i zadeklarował, że nie będzie się już ubiegał o urząd prezydenta. Wkrótce jednak uczynił coś zupełnie innego, nakazując aresztowanie
Francisco Madero
– jednego z głównych faworytów w dniu wyborów.
Wybory jednak odbyły się normalnie, a Madero uzyskał wysokie poparcie. Ale oficjalne wyniki wyborów były inne, bo jednogłośnie okrzyknięto prezydentem znowu Diaza. Wzbudziło to w społeczeństwie ogromne niezadowolenie, a Diaz, który tyle lat rządził twardą ręką, pozwolił, aby sytuacja wymknęła się mu spod kontroli. Madero wzywał do ogólnonarodowego powstania, które obaliło dyktatora w
1911
r. Pozostała mu jedynie ucieczka; na miejsce swojego azylu wybrał
Francję
, gdzie zmarł w
Paryżu
w 1915 r.