Bogusław X Wielki (ur.
28
lub
29 maja
1454
zap. w
Słupsku
, zm.
5 października
1523
w
Szczecinie
) – książę szczeciński i
słupski
od
1474
, wołogoski od
1478
(tym samym zjednoczył
Pomorze Zachodnie
).
Syn
Eryka II
z linii książąt słupskich i Zofii. W
1477
r. ożenił się z Małgorzatą, córką
elektora brandenburskiego
Fryderyka II Żelaznego
. Już w
1483
r. książę pozostawał w jawnym konflikcie z żoną, którą oskarżał o usuwanie ciąży przy pomocy swojego medyka, co miało zapewnić dziedzictwo po Bogusławie jej rodzinie. W
1488
r. doszło do separacji po procesie, który dowiódł, że Małgorzata zdradzała męża ze swoim medykiem i wraz z nim usuwała ciążę. Bogusław zamknął swoją żonę w
zamku we Wkryujściu
i rozpoczął starania o rozwód. Przed podjęciem decyzji przez papieża Małgorzata zmarła w drugiej połowie
1489
r. i została pochowana w kościele parafialnym św. Piotra i Pawła w
Wołogoszczy
. Małżeństwo oczywiście było bezpotomne. Na okres złych stosunków z pierwszą żoną przypada zapewne związek z konkubiną ponieważ Bogusław miał potomstwo naturalne.
W 1491 roku Bogusław X poślubił córkę polskiego króla Kazimierza Jagiellończyka,
Annę Jagiellonkę
. W dniu ślubu Bogusław liczył 37 lat, a Anna niespełna 15. W czasie dwunastoletniego pożycia małżeńskiego obdarowała męża ośmioma potomkami: Anną, Jerzym I, Kazimierzem, Elżbietą, Barnimem,
Zofią
,
Barnimem IX Pobożnym
, Ottonem. Dzięki tak licznemu potomstwu dynastia
Gryfitów
została przedłużona o 114 lat. Dwaj książęta
Jerzy I
i
Barnim IX Pobożny
zasiadali na książęcym tronie.
Uczynił
Szczecin
stolicą księstwa, siedzibą władzy książęcej i instytucji państwowych. W latach
1496
-
1498
odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej. W trakcie wyprawy odwiedził dwory państw przez które przejeżdżał, w tym dwór cesarza
Maksymiliana I
i papieża Aleksandra VI.
Prowadził politykę lawirująca pomiędzy
Królestwem Polskim
a
Świętym Cesarstwem Rzymskim
. Opierał się dążeniom
Brandenburgii
, która rościła pretensje lenne do ziem
Księstwa Pomorskiego
. W wyniku braku wystarczającego wsparcia ze strony Królestwa Polskiego, w
1521
roku złożył hołd lenny cesarzowi
Karolowi V
. W ten sposób książęta z rodu Gryfitów stali się książętami Cesarstwa Niemieckiego.
Był inicjatorem przebudowy wszystkich książęcych zamków w księstwie, skupił centralne urzędy przy dworze książęcym. Przy jego poparciu
Jan Bugenhagen
napisał historię Pomorza - "Chronicon Pomeraniae". Bogusław X jest również bohaterem pierwszej renesansowej sztuki teatralnej, traktującej o wyprawie księcia do Ziemi Świętej.
Zobacz też
Bibliografia
-
Edward Rymar
, "Rodowód książąt pomorskich", t. 2, Szczecin 1995, s. 103-109.
-
Edward Rymar
, "Rodowód książąt pomorskich. Suplement", Gdańsk 2003, s. 97-98.
-
Edward Rymar
"Wielka podróż wielkiego księcia"
2004
"Książnica Pomorska",
Szczecin
- Praca zbiorowa "Przewodnik po Szczecinie"; wyd. "13 Muz"; Szczecin 1999
