Ch. W. Gluck

Orfeusz i Eurydyka - ( wł. Orfeo ed Euridice, fr. Orphée et Eurydice) – opera w trzech aktach skomponowana przez Christopha Willibalda Glucka , do której libretto napisał Ranieri de' Calzabigi. Baśń muzyczna oparta na micie o Orfeuszu . Premiera miała miejsce w 1762 r. w Wiedniu , w 1774 wystawiono ją w zmodyfikowanej wersji francuskiej. W Polsce po raz pierwszy wystawiono ją w Warszawie w roku 1776.

Osoby i pierwsza obsada

pasterze, pasterki, nimfy, furie, duchy elizejskie

Streszczenie

Orfeusz i Eurydyka (1864, autor: Frederic Leighton )

Akt I

Orfeusz po śmierci żony rozpacza w gaju oliwnym nad jej grobem, do którego przybywają nimfy i pasterze, by oddać jej hołd. Wzruszony Zeus daje śpiewakowi za pośrednictwem Amora zezwolenie, by udał się do piekieł i wyprowadził żonę z powrotem do świata żywych. Orfeuszowi w drodze powrotnej przed wyjściem z podziemi nie będzie jednak wolno spojrzeć na Eurydykę.

Akt II

Śpiewak staje u bram piekieł, a jego muzyka łagodzi gniew furii. Ukochaną żonę spotyka na Polach Elizejskich .

Akt III

Wracając na ziemię Orfeusz jest wierny warunkowi Zeusa, niepokój jednak targa Eurydyką, która nie tylko wątpi w miłość męża, ale zaczyna słabnąć. Orfeusz odwraca się i w tym momencie traci ją ponownie. Gdy zdesperowany próbuje odebrać i sobie życie, zostaje powstrzymany przez Amora, który wbrew mitom, za to zgodnie z tendencjami z czasów Glucka, przywraca do życia małżonkę Orfeusza.

O operze

Opera Glucka cechuje się zróżnicowaniem schematu recytatywów, odrzuceniem arii da capo i zwiększeniem roli orkiestry. Warstwa muzyczna jest tu już bezpośrednio zależna od treści, chór i balet zaś są wkomponowane w tok akcji. Mit o Orfeuszu w operze był opracowywany wielokrotnie, dobrym przykładem jest tu choćby jedna z pierwszych oper w ogóle – Orfeusz Claudio Monteverdiego , jednak opera Glucka odbiła się równie szerokim echem. Muzycznie cytował ją w swojej operetce Orfeusz w piekle nawet Jacques Offenbach .

Źródła

• Józef Kański "Przewodnik operowy", Polskie Wydawnictwo Muzyczne S. A., Kraków 2008;