Plebejusze (
łac.
plebs - lud) – w
starożytnym Rzymie
warstwa społeczna, prawdopodobnie wywodząca się od ludów pobliskich, podbitych terenów lub osiedlających się w Rzymie.
Plebejusze byli wolni, lecz (do pewnego momentu) nie mieli praw obywatelskich. Nie mogli obejmować urzędów państwowych a także zawierać małżeństw z synami lub córkami
patrycjuszy
. Trudnili się
rzemiosłem
i kupiectwem. Pełnili również służbę w wojsku, a za swoje pieniądze musieli kupić uzbrojenie (choć po reformie ze schyłku II w. p.n.e. to zapewniało im państwo). Plebejusze mogli jedynie brać udział w zgromadzeniu ludowym. Ponieważ w tym czasie często panowały nieurodzaje, więc plebejusze popadali w długi, co kończyło się dla nich ciężkim losem niewolnika. Po prostu, by przeżyć, musieli zaciągać pożyczki, a często nie udało im się ich spłacać.
Rzym początkowo był monarchią. Uprzywilejowaną grupą byli w nim patrycjusze, przedstawiciele niewielkiej liczby rodów. Patrycjusze mieli wszystkie przywileje i na nich spoczywały obowiązki względem państwa: płacili podatki i służyli w wojsku. Nazywali się Patrycjuszami od słowa patres- "ojcowie". Niższa warstwa rzymskiego społeczeństwa to plebejusze, czyli lud. Domagali się wpływów w państwie. Bogatsi spośród plebejuszy chcieli mieć dostęp do urzędów państwowych, biedniejsi żądali, aby przyznano im ziemię na podbijanych terenach.
Znany z tradycji pierwszy konsul rzymski,
Lucjusz Juniusz Brutus
, był plebejuszem.
Historia
Grupa społeczna plebejuszy zaczęła się wyodrębniać najprawdopodobniej pod koniec okresu królewskiego Rzymu, według niektórych historyków podział nastąpił z początkiem republiki[1].
W 494 p.n.e. dochodzi do pierwszej
secesji
plebejuszy[2], po której powołany zostaje urząd
trybuna ludowego
.
W latach 485 - 470 p.n.e. najwyższy urząd konsula (zwany wówczas praetor maximus) staje się niedostępny dla plebejuszy.
Od 450 p.n.e. związki małżeńskie pomiędzy patrycjuszami a plebejuszami były zakazane[3].
Przyczyną II secesji plebejuszy w 449 p.n.e. był brak postępów w spisywaniu praw zwyczajowych przez powołaną do tego komisję złożoną z samych patrycjuszy. W wyniku protestu, dołączenia przedstawicieli plebejuszy prace komisji kończą się:
Prawem dwunastu tablic
(Lex duodecim tabularum).
289 r. p.n.e. - ostatnia secesja[2].
Po reformie
Septymiusza Sewera
(193n.e.-211n.e.) plebejusze otrzymali (jako żołnierze) pewne swobody, np. posiadanie własnej ziemi. Plebejusze domagali się sprawiedliwego podziału ziemi. Z tej przyczyny między plebejuszami, a
patrycjuszami
od VI do III w. p.n.e. trwały walki o dostęp do ziemi. Jednym z broniących praw plebejuszy oraz warstw niższych, był
trybun ludowy
Tyberiusz Grakchus
. Domagał się on sprawiedliwego podziału ziemi należącej do patrycjuszy między najbiedniejszych plebejuszy. Przed ukończeniem swego planu został on zamordowany przez skrytobójców na polecenie patrycjuszy, a jego ciało wrzucono do
Tybru
.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Część I, 2. Początki miasta - państwa Rzymu. Ustrój Rzymu królewskiego.. W:
Maria Jaczynowska
: Historia starożytnego Rzymu. Wyd. 5. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 43. . Cytat: Według poglądu H. Lasta, wysuniętego w 1945, rozróżnienie to nastąpiło dopiero pod koniec monarchii. Teza Lasta została ostatnio przyjęta przez szereg uczonych z niewielkimi modyfikacjami. Tak więc A. Momigliano wykazał, że pewne funkcje, zastrzeżone w republice dla patrycjuszy, musiały powstać już w Rzymie królewskim. Wydaje się, że zaczątki wyodrębniania się genetes patrycjuszowskich przypadają na końcowy okres władzy królów.
- ↑ 2,0 2,1 Władysław Kopaliński:
Sesesja
(
pol.
). W: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [on-line]. De Agostini Polska. [dostęp 2009-05-26].
- ↑ Część I, 2. Początki miasta - państwa Rzymu. Ustrój Rzymu królewskiego.. W:
Maria Jaczynowska
: Historia starożytnego Rzymu. Wyd. 5. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, ss. 43 - 49. .
Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.
