Tetrarchowie. Rzeźba w Wenecji

Tetrarchia (z greckiego rządy czterech, czwórwładza; łac. kwadrumwirat) to system rządów wprowadzony przez cesarza Dioklecjana w 286 roku.

Dioklecjan , uznając iż sam sobie nie poradzi, dobrał sobie jeszcze pomocnika (z tytułem augusta ) i powierzył mu zachodnie prowincje państwa. Dioklecjan pozostał na wschodzie lecz zachował władzę zwierzchnią nad imperium. W niedługim czasie obaj wyznaczyli sobie pomocników z tytułem cezara . Jednak założenia systemu okazały się utopijne - najważniejsze z nich głosiło, że każdy z rządzących abdykuje po dwudziestu latach rządów, a jego miejsce zajmą pomocnicy. Powołają oni nowych cezarów, którzy w przyszłości zostaną augustami etc. Nie sprawdziło się to – gdy Dioklecjan i jego august abdykowali rozpoczęły się krwawe wojny domowe o władzę co tylko pognębiło, i tak zgnębione, cesarstwo rzymskie . System przetrwał do 324 roku.

Pierwszymi tetrarchami byli:

• Dioklecjan , August Wschodu
• Galeriusz , Cezar Wschodu
• Maksymian , August Zachodu
• Konstancjusz Chlorus , Cezar Zachodu.

Tetrarchia miała służyć lepszemu rozplanowaniu władzy – Rzym w tym okresie stał się potęgą bardzo trudną do rządzenia. Niemożliwe było dalsze sprawowanie rządów wg starego ustroju odpowiedniego dla mniejszego obszaru. Ten system miał być lekiem na taki stan rzeczy, lecz jak zawsze na powodzeniu zaważył czynnik ludzki – obsesyjne dążenie do władzy bez spoglądania na dobro reszty.

Określenie tetrarchia było również stosowane szerzej, jako określenie państwa podległego tetrarsze – niekoniecznie cezarowi.