Do skutecznego reagowania na reformację przyczyniły się: potwierdzenie dogmatów, uporządkowanie reguł i przywrócenie dyscypliny wśród duchownych, co spowodowało odnowy i wewnętrzne połączenie Kościoła. W walce przeciw reformacji skutki odnosiła muzyka i literatura oraz pełna przepychu architektura i sztuka. Sobór trydencki umocnił pozycję Kościoła w krajach katolickich, takich jak Portugalia lub Hiszpania, oraz przyczynił się do zahamowania postępującej reformacji w krajach, gdzie już silnie się rozwinęła, np. w Czechach, Francji i Polsce.
