Środowisko naturalne Polski. Klimat, wody powierzchniowe i podłoże skalne
Wody powierzchniowe
Równolegle do czoła
lądolodu przemieszczały się wypływające z niego masy wód, które łączyły się z wodami rzek płynących z południa. W ten sposób powstały
pradoliny. Tam, gdzie współczesna rzeka biegnie w układzie
południkowym, łącząc się z równolegle przebiegającą pradoliną, powstają niekiedy przełomy. Płynące przez nie rzeki wykorzystują jednak najczęściej fragmenty dawnych
rynien jeziornych. Najbardziej charakterystycznym przykładem są
Odra i
Warta. Rzeki te płyną raz pradoliną (
równoleżnikowo), raz przełomem lub dawną rynną (południkowo).
Śródlądowe zbiorniki wodne naturalne i sztuczne nazywamy jeziorami. Wypełniają one zagłębienia terenu o podłożu nieprzepuszczalnym, powstałe w wyniku różnorodnych procesów rzeźbotwórczych.