W gospodarce rynkowej rozpatrywane są dwa modele integracji:
1) model integracji międzynarodowej
2) i model integracji ponadnarodowej
Model integracji międzynarodowej (integracja liberalna) zakłada, iż wszystkie decyzje powinny być podejmowane przez przedsiębiorstwa krajów członkowskich. Funkcjonuje tu wolny rynek i wolny handel, gdzie podstawowymi podmiotami są konsumenci i producenci oraz gra rynkowa. Państwo nie podejmuje tu żadnych regulacji. Jest to model czysto teoretyczny, nie mający odpowiedników w praktyce, celem ugrupowań jest dążenie do niego.
Drugim modelem jest model integracji ponadnarodowej, gdzie ośrodek narodowy i ponadnarodowe mają wpływ na procesy integracyjne. Mogą działać tu takimi narzędziami jak cła, subwencje, ograniczeniami para i pozataryfowymi, stopami procentowymi itp. Jest to interwencjonizm państwowy. Tego typu model stosowany jest w polityce Unii Europejskiej.
