Lekcja: "Wybrane zagadnienia geografii świata - ludność"
Przyrost naturalny i jego składniki
Tempo wzrostu liczby ludności określonego obszaru uzależnione jest przede wszystkim od liczby urodzeń i zgonów, a w konsekwencji od wartości przyrostu naturalnego.
Przyrost naturalny jest to różnica pomiędzy liczbą urodzeń żywych a liczbą zgonów na danym obszarze w określonym czasie.
P = UŻ – Z
gdzie: P – przyrost naturalny, UŻ – urodzenia żywe, Z – zgony
Jeżeli liczba urodzeń żywych przewyższa liczbę zgonów (UŻ > Z), to przyrost naturalny jest dodatni (liczba ludności wzrasta).
Przy przewadze liczby zgonów nad urodzeniami żywymi (Z > UŻ) mamy do czynienia z ujemnym przyrostem naturalnym (spadek liczby ludności).
W analizach porównawczych oraz prognozach wykorzystuje się względne miary ruchu naturalnego ludności (wyrażane w ‰). Zalicza się do nich:
- współczynnik urodzeń – inaczej stopa urodzeń – liczba urodzeń na 1000 mieszkańców w określonym czasie (WU = Uż/Ll · 1000, gdzie Ll oznacza liczbę ludności ogółem)
- współczynnik zgonów – inaczej stopa zgonów – liczba zgonów na 1000 mieszkańców w określonym czasie (Wz = Z/Ll · 1000)
- współczynnik przyrostu naturalnego – inaczej stopa przyrostu naturalnego – różnica między współczynnikiem urodzeń a współczynnikiem zgonów W = WU – WZ.
