Lekcja: "Wybrane zagadnienia geografii świata - ludność"
Zróżnicowanie współczynnika przyrostu naturalnego
Kraje wysoko rozwinięte
Kraje słabo rozwinięte
Dawne europejskie kraje socjalistyczne
przyrost naturalny jest zazwyczaj niewielki, w niektórych państwach osiąga nawet wartości ujemne, wynika między innymi z:
- powszechnego modelu rodziny 2 + 1 lub 2 + 0 (z jednym dzieckiem lub bezdzietnej)
- znajomości metod planowania rodziny
- konsumpcyjnego stylu życia
- społeczeństwa takie nastawione są na uzyskanie wysokiego statusu społecznego, pomnażanie dóbr materialnych
- założenie rodziny schodzi na dalszy plan, podobnie jak i decyzja o macierzyństwie
duży przyrost naturalny wynika z:
- wysokiej stopy urodzeń i spadku wskaźnika umieralności
- liczna rodzina stanowi wartość nadrzędną Rodziny są najczęściej wielopokoleniowe, a dzieci stanowią zabezpieczenie bytu rodziców (brak systemów emerytalnych)
- panujący model rodziny kształtujący się poprzez m.in.: religie, kulturę (np. w krajach Bliskiego Wschodu miarą zamożności jest liczba posiadanego potomstwa płci męskiej)
- środowisko zamieszkania (zazwyczaj w krajach słabo rozwiniętych występuje niski poziom urbanizacji, a na terenach wiejskich częściej spotyka się rodziny wielodzietne)
- duża liczba kobiet w wieku rozrodczym (późniejszych matek)
- niski poziom wykształcenia
przyrost naturalny często jest ujemny. Malejąca liczba urodzeń może być efektem:
- przemian gospodarczych po 1989 r. (początkowa recesja gospodarcza i zubożenie
społeczeństwa nie przyczyniają się do wzrostu urodzeń)
- podczas drugiej wojny światowej kraje te poniosły ogromne straty ludnościowe, a w czasie wojny rodziło się niewiele dzieci. Niski przyrost naturalny jest konsekwencją wejścia w wiek rozrodczy mało licznych roczników lat 60. XX wieku (czyli dzieci stosunkowo mniejszej grupy osób urodzonych podczas wojny)
- przejmowanie konsumpcyjnego stylu życia (w tym i modelu rodziny) od sąsiadów z Europy Zachodniej
