Grupa alkilowa (alkil) – fragment organicznego związku chemicznego , jednowartościowa grupa utworzona formalnie przez oderwanie jednego atomu wodoru od cząsteczki alkanu . Oznacza się ją literą R (symbol "R" nie jest jednak jednoznaczny i może też oznaczać dowolną resztę chemiczną), a wzór ogólny to: C_nH_2n+1.

Najprostszą z nich jest grupa metylowa (-CH₃):

grupa metylowa

gdzie R – dowolna reszta chemiczna

Przykłady prostych grup alkilowych

• grupa metylowa (metyl, Me), -CH₃
• grupa etylowa (etyl, Et), -CH₂CH₃ lub -C₂H₅
• grupa propylowa (n-propylowa, propyl, n-propyl, Pr), -CH₂CH₂CH₃ lub -C₃H₇^[1]
• grupa izopropylowa (izopropyl, Prⁱ), -CH(CH₃)₂ lub -C₃H₇^[1]
• grupa butylowa (n-butylowa, butyl, n-butyl, Bu), -CH₂CH₂CH₂CH₃ lub -C₄H₉^[1]
• grupa tert-butylowa (t-butylowa, t-butyl, Bu^t), -C(CH₃)₃ lub -C₄H₉^[1]

Cząsteczka octanu etylu , zawierająca grupy alkilowe: metylową -CH₃ (jako fragment grupy acetylowej ) i etylową -CH₂CH₃

Podobnie jak alkany, grupy alkilowe mogą być liniowe, rozgałęzione i cykliczne. Grupy alkilowe występują powszechnie w ogromnej większości związków organicznych , stanowiąc ich podstawowy budulec.

Grupy alkilowe są niereaktywne w większości reakcji chemicznych, jednak ze względu na stosunkowo duże rozmiary ich obecność decyduje o konformacji cząsteczek, a także stereochemii i kinetyce reakcji chemicznych.

Zobacz też

• alkilacja
• dealkilacja
• grupa acylowa
• grupa arylowa

Przypisy