Hiperprolaktynemia – podwyższone stężenie
prolaktyny
we krwi. Prolaktyna jest
hormonem
wydzielanym przez przedni płat
przysadki mózgowej
. Osiowe objawy hiperprolaktynemii dają obraz wtórnego
hipogonadyzmu hipogonadotropowego
.
Etiologia
Głównymi przyczynami hiperprolaktynemii są:
Hiperprolaktynemia może pojawiać się w stanach fizjologii:
- podczas ciąży
- podczas karmienia piersią
- wskutek stresu
- podczas snu
- po stymulacji brodawek sutkowych
- po stosunku płciowym
Rozpoznanie
O hiperprolaktynemii mówimy kiedy stężenie prolaktyny jest wyższe niż 20 ng/ml u kobiet i 15 ng/ml u mężczyzn. Hiperprolaktynemię czynnościową rozpoznaje się po teście z metoklopramidem: po podaniu 10 mg metoklopramidu powinien nastąpić 2-5 krotny wzrost stężenia PRL.
Często stężenie prolaktyny przekracza 100 ng/ml.
Guzy okolicy przysadkowo-podwzgórzowej czasami powodują zaburzenia pola widzenia przez ucisk na
skrzyżowanie wzrokowe
- konieczne jest także badanie okulistyczne.
Badania obrazowe mózgu:
tomografia komputerowa
wysokiej rozdzielczości,
rezonans magnetyczny
z kontrastem.
Objawy
Objawy u kobiet:
Objawy u mężczyzn:
Leczenie
Istnieją dwie zasadnicze metody leczenia: farmakologiczne i chirurgiczne.
W pierwszym rzędzie stosuje się leki aktywujące
receptory
dopaminy typu D2 laktoforów - komórek wydzielających prolaktynę i/lub zmianie leków obniżających stężenie dopaminy.
Stosowane leki:
bromokryptyna
,
lizuryd
, pergolid,
chinagolid
i
kabergolina
.
Bromokryptyna skutkuje u ponad 70% pacjentów, ale jej skutkiem ubocznym często są nudności. Wtedy stosuje się pergolid lub bardziej selektywne:
chinagolid
i
kabergolinę
. Po roku, dwóch można zaprzestać podawania leków - u około 1/6 poziom prolaktyny pozostaje wtedy w normie.
Leczenie neurochirurgiczne stosuje się, gdy leki okazują się niewystarczająco w obniżaniu stężenia prolaktyny, stwierdza się nietolerancję lub oporność na leki, stwierdza się duże guzy z pojawieniem się objawów uciskowych, stwierdza się znaczną dynamikę wzrostu guza oraz u kobiet z guzem typu macroprolactinoma planujących ciążę. W niektórych przypadkach stosuje się radioterapię jako uzupełnienie leczenia neurochirurgicznego.
Bibliografia
- Włodzimierz Januszewicz, Franciszek Kokot (red.) Interna Tom I - III. PZWL 2005
- Gerd Herold i współautorzy Medycyna wewnętrzna. Repetytorium dla studentów i lekarzy wyd. IV PZWL 2005
Linki zewnętrzne