Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Japonia

Japonia - (jap. 日本, Nihon lub Nippon?) oficjalnie Państwo Japonia (jap. 日本国, Nihon-koku lub Nippon-koku?) – państwo usytuowane na wąskim łańcuchu wysp na zachodnim Pacyfiku, u wschodnich wybrzeży Azji, o długości 3,3 tys. km. Archipelag rozciąga się niemal południkowo (wg Japończyków, ich kraj ma kształt „trzydniowego Księżyca”) pomiędzy 45°33` a 20°25` stopniem szerokości północnej, od Morza Ochockiego na północy do Morza Wschodniochińskiego i Tajwanu na południu. Stolica Tokio jest usytuowana prawie dokładnie na tej samej szerokości geograficznej co Ateny, Pekin, Los Angeles i Waszyngton.

Archipelag składa się z czterech głównych wysp: Hokkaido, Honsiu, Shikoku i Kiusiu (97% obszaru lądowego) oraz z 6.848 mniejszych wysp. Według danych z 2006 r. łączna powierzchnia kraju wynosi 377.921 km², a więc jest większa od obszaru Polski o 65.242 km². Większość powierzchni jest pokryta górami. Najwyższym szczytem jest nieczynny wulkan Fuji (3776 m). Z tego powodu prawie połowa ludności zamieszkuje nadmorski pas nizin rozciągający się pomiędzy Tokio a Osaką i Nagoją. Tam też rozwijało się rolnictwo i przemysł. Obszar ten stanowi 13% terytorium kraju.

Japonia jest położona na styku płyt tektonicznych, w obrębie „ognistego pierścienia Pacyfiku”. Stałym więc zagrożeniem są trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów i fale tsunami. Stąd wynikają różnice danych podających ilość wysp i odmienną wielkość powierzchni kraju. W sierpniu i wrześniu nad archipelag nadchodzą tajfuny powstające na zachodnim Pacyfiku.

Z liczbą ludności 128 mln osób Japonia zajmuje 10. miejsce w świecie. Według danych ONZ i WHO, przeciętna długość życia jest najwyższa w świecie. Japonia jest krajem wysoko rozwiniętym, drugą potęgą gospodarczą świata. Zajmuje czwarte miejsce pod względem eksportu i szóste jako importer.

Zgodnie z przyjętą w 1947 r. demokratyczną konstytucją, Japonia jest monarchią konstytucyjną z cesarzem jako symbolem jedności państwa i wybieranym w wyborach powszechnych dwuizbowym parlamentem.

Geografia

Japonia to archipelag wysp i wysepek ciągnących się wzdłuż wschodnich wybrzeży Azji i tworzących łuk długości 2990 km. Liczne półwyspy i zatoki sprawiają, że linia brzegowa jest bardzo dobrze rozwinięta, a jej długość wynosi 29 751 km. Na południowym zachodzie, poprzez Morze Wschodniochińskie, Japonia graniczy z Chinami, na zachodzie Morze Japońskie oddziela kraj od obu Korei oraz Rosji. Na północy cieśnina Sōya (La Perouse’a) oddziela Japonię od rosyjskiej wyspy Sachalin, a cieśnina Nemuro (Kunaszyrska) od Wysp Kurylskich, których południowa część stanowi terytorium sporne z Rosją. Od wschodu i południa kraj oblewają wody Oceanu Spokojnego, a wzdłuż wybrzeży ciągnie się głęboki rów tektoniczny – Rów Japoński.

Ukształtowanie powierzchni

W krajobrazie Japonii dominują góry i wyżyny, zajmujące około 90% obszaru, w tym 10% to góry wysokie. Wyspy Japońskie stanowią bowiem nawodną część potężnego łańcucha górskiego, który wznosi się z dna oceanu na wysokość 12 000 m. W żadnej części kraju niziny stanowiące ok. 10% powierzchni nie są na tyle duże, by sięgały aż po horyzont.

Najbardziej wysunięta na północ, rozległa wyspa Hokkaido poprzecinana jest pasmami górskimi: Kitami na północy, Hidaka na południowym wschodzie i Teshio na zachodzie, które mają przebieg południkowy. W centrum wyspy zaś znajduje się wulkaniczny masyw gór Ishikari z najwyższym szczytem Asahi (2291 m n.p.m.), a także mniejsze pasmo Yūbari. Góry Teshio od pozostałych rozdziela dolina aluwialna rzeki Ishikari (268 km) – trzeciego najdłuższego cieku Japonii. Otaczająca jej ujście nizina jest skupiskiem większości mieszkańców wyspy z największym miastem – Sapporo. Większe obszary nizinne zajmują ponadto zachodnią część Hokkaido, a na północnym wschodzie w głąb Morza Ochockiego wcina się górzysty półwysep Shiretoko. Natomiast południowo-zachodnią część dawnego Ezo stanowią półwyspy Shakotan i Ōshima.

Cieśnina Tsugaru (szer. 19,5 km) oddziela Hokkaido od największej wyspy archipelagu – Honsiu, zajmującej 61% powierzchni kraju. W jej północnej części zwanej Tōhoku, której początek wyznaczają półwyspy Shimokita i Tsugaru, przebiegają południkowo wzdłuż poszarpanego, klifowego wybrzeża wschodniego góry Kitakami, a przez środek owego regionu góry Ōu. Oba pasma będące kontynuacją gór na Hokkaido rozdzielone są nizinną doliną uchodzącej do Pacyfiku rzeki Kitakami, w której południowej części znajduje się główne miasto Tōhoku – Sendai.

Pośród nadbrzeżnych nizin północno-zachodniego wybrzeża Honsiu, nieopoal półwyspu Oga znajduje się najniżej położony punkt Japonii, tj. kryptodepresja jeziora Hachirogata (4 m p.p.m.). Dalej na południe dolina rzeki Mogami oddziela Ōu od biegnącego równolegle do zachodniego wybrzeża pasma górskiego – Echigo, które z kolei płynnie przechodzi w zajmujące wnętrze wyspy rozległe góry Mikuni. Na wschód od nich wzdłuż wybrzeża Pacyfiku biegnie pasmo Abukuma.

Uchodząca do Morza Japońskiego na wysokości wyspy Sado rzeka Shinano (376 km) – najdłuższa w Japonii, oddziela Mikuni od położonych na zachód od nich Alp Japońskich, które zajmują centralną część Honsiu zwaną inaczej Chūbu. W ich skład wchodzą trzy główne, biegnące południkowo, a równolegle względem siebie pasma: Hida na północy, Kiso w strefie środkowej oraz Akaishi na południu. Na wschód od tych ostatnich, a na północ od wcinającego się w Pacyfik półwyspu Izu znajduje się masyw wulkanu Fudżi (3 776 m n.p.m.) – najwyższego szczytu Kraju Wschodzącego Słońca. Na północ stamtąd, a na południe od gór Mikuni leżą mniejsze, tym niemniej równie wyniosłe pasma Tanzawa, Okuchichibu i Yatsugatake.

W południowo-wschodniej części Honsiu rozciąga się równina Kantō (13 tys. km²) – największy japoński obszar nizinny, w którego południowej części nad Zatoką Tokijską leży stolica państwa – Tokio. Samą zatokę zaś od otwartego oceanu oddzielają nizinne półwyspy Miura i Bōsō. Na zachód od Alp Japońskich leżą pasma górskie Ryōhaku, Ibuki oraz Yōrō. Na północ od nich głęboko w Morze Japońskie wcina się, w przeważającej części nizinny, półwysep Noto, a na południe od owych gór rozpościera się niewielka nizina Nōbi, w której centralnej części, nad zatoką Ise leży główne miasto Chūbu – Nagoja.

Pomiędzy należącą do Morza Japońskiego zatoką Wakasa a wspomnianą Ise znajduje się największy zbiornik wodny Kraju Kwitnącej Wiśni – jezioro Biwa (675 km²) oraz niewielkie, przebiegające południkowo między nim a niziną Nōbi pasmo gór Suzuka. Na południe od nich rozpościera się rozległy półwysep Kii, którego większą część zajmują góry o tej samej nazwie. U nasady tego półwyspu na niewielkiej nizinie Kansai znajdują się położone w głębi lądu Kioto oraz Osaka nad zatoką Osaka. Na północ od nich, a po zachodniej stronie jeziora Biwa leżą góry Hira.

Zachodnią część Honsiu w przeważającej części stanowi biegnące równoleżnikowo rozległe, aczkolwiek niewysokie pasmo gór Chugoku. Na przylegających do nich od południa wąskich nizinach nadbrzeżnych, skupiona jest większa część ludności, z największym miastem Hiroszima. Na przeciwległym wybrzeżu Morza Japońskiego znajduje się półwysep Shimane, na północ, od którego leży niewielki archipelag wysp Oki.

Cieśnina Kii oraz usiane rozlicznymi wyspami Wewnętrzne Morze Japońskie oddzielają Honsiu od czwartej największej wyspy Japonii – Sikoku. Większą jej część zajmują góry Sikoku z najwyższym wzniesieniem Ishizuchi (1981 m n.p.m.). W północno-wschodniej części wyspy dolina rzeki Yoshino oddziela je od niewielkiego pasma Sanuki. Nadbrzeżne niziny północne stanowią główny obszar osadniczy z miastem Matsuyama na czele.

Na południowym zachodzie kraju położona jest trzecia pod względem wielkości wyspa Kiusiu, oddzielona od Honsiu wąską cieśniną Kanmon, a od Sikoku cieśniną Bungo. Mające południkowy przebieg góry Kiusiu, których kulminacją jest położony w środkowo-północnej części wyspy szczyt Kujū (1788 m n.p.m.) zajmują większość jej obszaru. Na północnym, przylegającym do Morza Japońskiego wybrzeżu znajduje się największe miasto Kiusiu – Fukuoka. Silnie rozczłonkowane wybrzeża przybrały postać licznych półwyspów: Ōsumi, i Satsuma na południu oraz Shimabara, Nishisonogi i Nagasaki na zachodzie. Ponadto nieopodal występują liczne mniejsze wyspy i archipelagi takie, jak: Cuszima, Iki, Amakusa, czy też Gotō.

Południowe zwieńczenie Wysp Japońskich stanowi długa na 1 000 km girlanda wysp Nansei, które dzielą się na położone bliżej Kiusiu Satsunan oraz dalsze Riukiu na czele z Okinawą. Do Japonii należą też inne grupy przeważnie wulkanicznych wysp, a więc leżące ok. 2000 km na południe od Tokio Ogasawara i Kazan oraz położone bliżej Honsiu wyspy Izu. Razem wzięte określane są one mianem wysp Nanpō i wyznaczają granicę pomiędzy Pacyfikiem a Morzem Filipińskim, na którym znajdują się jeszcze położone na wschód od Okinawy wyspy Daitō.

Demografia

Japonia, której liczba ludności w 2008 r. wynosiła 127,7 mln osób, należy do najgęściej zaludnionych państw świata. Trzeba jednak pamiętać, że wynosząca 337 osób na km² średnia gęstość zaludnienia nie odzwierciedla do końca rzeczywistości, gdyż 90% ludności skupia się na wąskich nizinach nadbrzeżnych i w kotlinach śródgórskich, które stanowią zaledwie 1/4 powierzchni kraju, a gdzie zagęszczenie wzrasta do powyżej 1000 os./km². Ponad połowa mieszkańców zajmuje południowe wybrzeże Honsiu, a dokładniej strefę ciągnącą się od Tokio, Kawasaki i Jokohamy poprzez Nagoję do Kioto, Kobe i Osaki. Do gęsto zaludnionych obszarów zaliczają się także północna części Sikoku i Kiusiu, a do najrzadziej Hokkaido, północne Honsiu oraz południowe Kiusiu. Rozmieszczenie ludności w zasadniczy sposób rzutuje na wysoki stopień urbanizacji, który wynosi 89%.

Społeczeństwo tego wyspiarskiego kraju należy do najbardziej jednolitych pod względem narodowościowym; około 98–98,5% mieszkańców to rdzenni Japończycy, a do najliczniejszych mniejszości narodowych zaliczają się: Koreańczycy (0,6–0,8 mln), Chińczycy (0,5–0,6 mln), Brazylijczycy (0,3–0,5 mln) i Filipińczycy (0,2 mln). Ogółem mniejszości narodowych w Japonii szacuje się na około 2–2,5 mln, co stanowi około 1,5–1,7% populacji kraju. Do mniejszości etnicznych uważanych często za Japończyków należy także około 1,2–1,4 mln Okinawiańczyków oraz liczący kilkanaście tysięcy Ajnów – rdzennych mieszkańców Japonii. Imigracja na wyspy jest niewielka, jednak dość znaczna liczba cudzoziemców przebywa w Kraju Kwitnącej Wiśni czasowo. Po II wojnie światowej nastąpił gwałtowny, bo sięgający nawet 20‰ rocznie przyrost rzeczywisty. Spowodowany był on repatriacją 6,5 miliona Japończyków z zagranicy, a także spadkiem umieralności na skutek poprawy jakości opieki medycznej i wzrostem liczby urodzeń. Postępująca industrializacja i modernizacja, gwałtowna migracja ze wsi do miast i wprowadzenie liberalnej ustawy aborcyjnej przyczyniły się do zmiany modelu rodziny z wielopokoleniowej i wielodzietnej na nuklearną z ograniczoną liczbą potomstwa. We współczesnej Japonii przyrost naturalny jest bardzo niski i w ostatnich latach przyjmuje wartości ujemne (-0,2‰ w 2005, 2007 i 2008 roku). Współczynnik dzietności od przełomu lat 60. i 70. nie zapewnia naturalnej zastępowalności pokoleń (2,10), by w 2005 roku spaść do najniższego w historii Japonii poziomu 1,26 dziecka na 1 kobietę w wieku reprodukcyjnym. Obecnie w strukturze społecznej dominują osoby w wieku produkcyjnym (20–64 lata), a na 100 mężczyzn przypada 105 kobiet. Niemniej jednak, podobnie jak w innych wysoko rozwiniętych państwach świata japońskie społeczeństwo gwałtownie się starzeje. Do połowy lat 90. liczba Japończyków do 14 roku życia przewyższała liczbę osób w wieku 65 lat i więcej. W 1996 roku liczba dzieci i liczba osób starszych zostały wyrównane osiągając wartości po około 15% ogólnej populacji Japonii. W następnych latach liczba osób starszych zaczęła przewyższać liczbę dzieci. Na początku 2009 roku osoby starsze stanowiły 22,5% populacji Japonii, podczas gdy osoby poniżej 15 roku życia zaledwie 13,4%. Średnia długość życia w Japonii jest najwyższa na świecie i w 2007 roku wynosiła 82,8 lata, przy czym mężczyźni żyli 79,2 lat, a kobiety 86,0. Gwałtowne starzenie się społeczeństwa jest bardzo dużym problemem dla gospodarki i systemu społecznego kraju. Przybywa osób starszych pobierających wysokie świadczenia emerytalne, na które coraz mniej ludzi pracuje. Dodatkowym utrudnieniem dla opieki społecznej i wielu rodzin nuklearnych jest wzrastająca liczba rozwodów wśród Japończyków na emeryturze. Trwają dyskusje, w jaki sposób temu zaradzić. Z jednej strony stosuje się różnego rodzaju zachęty dla potencjalnych rodziców, z drugiej rozważa się kwestię imigracji. Polityka prorodzinna w Japonii będzie musiała ulec bardzo dużym przeobrażeniom, gdyż przybywa kobiet buntujących się przeciwko tradycyjnemu modelowi rodziny i odrzucających instytucję małżeństwa, lub zwlekających z zawarciem związku małżeńskiego i rodzeniem dzieci. Współcześnie około 40% Japonek w wieku 25–39 lat to singelki. Niewykluczone, że najpierw złagodzone zostaną bardzo restrykcyjne zasady zatrudniania obcokrajowców.

Jeszcze nie tak dawno problem bezrobocia właściwie nie istniał, lecz teraz po długotrwałej recesji wynosi ono w granicach 4–5%.


Inne hasła zawierające informacje o "Japonia":

Xiamen ...

Odense ...

1972 ...

1398 ...

Mantua ...

Przemysł chemiczny ...

1908 ...

Tablica rejestracyjna (E)Holandia (NL)Honduras (HN) IIndie (IND)Indonezja (RI)Irak (IRQ)Iran (IR) Irlandia (IRL) Islandia (IS)Izrael (IL) JJamajka (JA)Japonia (J)Jemen (Y)Jordan (HKJ) K Kambodża (K) Kamerun (CAM)Kanada (CDN)Katar (QA)Kazachstan (KZ)Kenia (EAK)Kirgistan (KS)Kiribati ...

Salwinia pływająca ...

Adolf Hitler ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Japonia":

202 System wersalski. Europa po I Wojnie Światowej (plansza 6) ...

215a Działania zbrojne w latach 1941-1945 (plansza 3) ...

216 Koalicja antyhitlerowska. Konferencje Wielkiej Trójki (plansza 15) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie