Jānis Rudzutaks

Jānis Rudzutaks, (pol. Jan Rudzutak, ros. Ян Эрнестович Рудзутак) ur. 3 sierpnia 1887 w Cauni, zm. 29 lipca 1938 ) – łotewski komunista i działacz bolszewicki w ZSRR , członek KC WKP(b) i Politbiura WKP(b) oraz komisarz transportu ZSRR ( 1924 - 34 ).

Urodził się w rodzinie robotników rolnych w rejonie Goldyngi w Kurlandii. W 1903 roku podjął pracę w jednej z ryskich fabryk. W wyniku negatywnych doświadczeń nabytych tamże zaangażował się w ruch socjalistyczny, wstępując do SDPRŁ. Za działalność rewolucyjną aresztowany w 1907 roku i skazany na 15 lat katorgi, zamieniona na 10 lat więzienia - karę odbywał w Rydze i moskiewskich Butyrkach do rewolucji lutowej 1917 roku. Po rewolucji lutowej działacz związkowy włókienników. Uczestnik rewolucji październikowej 1917. W l. 1917 -1920 przewodniczący Centralnej Rady włókienników. W l. 1920 - 1921 przewodniczący Centralnej Rady Związków Zawodowych Transportowców. W l. 1922 - 1924 przewodniczący Centroazjatyckiego KC Rosyjskiej Partii Komunistycznej(b) (RPK(b)), a 1923 - 1924 sekretarz KC RPK(b).

Od 1924 do 1934 roku sprawował urząd komisarza ludowego komunikacji ZSRR , a w latach 1926 - 37 był wiceprzewodniczącym Rady Komisarzy Ludowych i przewodniczącym Związku Pracy i Obrony.

Od 1920 do 1937 roku członek komitetów centralnych RKP(b) i WKP(b) oraz Politbiura WKP(b) w latach 1926 - 37 . Od 1928 przewodniczący Komitetu ds Chemizacji Gospodarki Narodowej. Jeden z czołowych twórców industrializacji ZSRR. Od 1931 przewodniczący Centralnej Komisji Kontroli RPK(b). Członek Ogólnorosyjskiego Komitetu Wykonawczego.

24 maja 1937 roku aresztowany pod zarzutem trockizmu i szpiegostwa na rzecz III Rzeszy . Skazany na karę śmierci i rozstrzelany, rehabilitowany w 1956 roku.

Anastazy Mikojan wspomina w swoich pamiętnikach, że Lenin rozważał przed śmiercią w 1924 roku powierzenie Rudzutaksowi sekretariatu generalnego WKP(b) zamiast Józefa Stalina .

'Bibliografia

• Bolszaja Sowietskaja Encykłopedia t. 22 Moskwa 1975.