Wydarzenia w Polsce

• 7 stycznia – do Krakowa przyjechał generał Józef Haller , który przeprowadził rozmowy z miejscowymi działaczami Stronnictwa Pracy .
• 8 stycznia – w Katowicach aresztowano jednego z najgroźniejszych polskich przestępców międzywojennych, Nikifora Maruszeczkę .
• 10 stycznia
  • ze stanowiska szefa Obozu Zjednoczenia Narodowego ustąpił płk Adam Koc . Jego miejsce zajął gen. Stanisław Skwarczyński .
  • przed sądem okręgowym w Krakowie toczyła się rozprawa o konfiskatę powieści „Motory” Emila Zegadłowicza , zajętej 20 listopada 1937 r. przez Starostwo Grodzkie. Skład sędziowski zatwierdził konfiskatę.
• 15 stycznia – wodowanie ORP Orzeł .
• 26 stycznia – gen. Tadeusz Kutrzeba w przedstawionych marszałkowi Edwardowi Rydzowi-Śmigłemu założeniach planu wojny z Niemcami określił przewagę militarną Niemiec jako trzykrotną.
• 3 marca – otwarto port we Władysławowie .
• 14 marca – ustanowiono herb Chorzowa .
• 17 marca – ogłoszenie polskiego ultimatum wobec Litwy . Polska żądała nawiązania normalnych stosunków dyplomatycznych, co w praktyce oznaczało uznanie przez Litwę istniejących granic, a wiec przynależności Wileńszczyzny do Polski.
• 19 marca – na skutek wystosowanego ultimatum , Litwa nawiązała stosunki dyplomatyczne z Polską.
• 7 kwietnia – została uchwalona Ustawa o ochronie Imienia Józefa Piłsudskiego .
• Kwiecień – Katolicki Uniwersytet Lubelski uzyskał prawa państwowej szkoły wyższej.
• 30 kwietnia – wprowadzenie w Polsce nowego planu mobilizacyjnego "W".
• 18 maja – Tadeusz Góra na szybowcu PWS-101 ustanowił rekord świata w długości lotu (577,8 km), na trasie Bezmiechowa – Soleczniki Małe .
• 26 maja – w Warszawie , płotkarz Paweł Schmidt ustanowił rekord Polski w biegu na 110 m ppł. wynikiem 15,1 s.
• 11 czerwca – Bernard Zasłona ustanowił rekord Polski w biegu na 100 m wynikiem 10,6 s.
• 9 lipca – w krakowskim kościele dominikanów odnaleziono szczątki Leszka Czarnego , brata Władysława Łokietka .
• 15 lipca – sprowadzenie do kraju prochów ostatniego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego .
• lipiec – uruchomienie regionalnej rozgłośni radiowej w Baranowiczach (dziewiąta rozgłośnia radiowa w kraju).
• 16 sierpnia – Komunistyczna Partia Polski rozwiązana przez Komintern w ramach wielkiej czystki w ZSRR .
• 28 sierpnia – w Stoczni Gdyńskiej położono stępkę pod drobnicowiec SS Olza ; pierwszy statek pełnomorski budowany w II RP w Gdyni .
• 13 września – rozwiązanie Sejmu i Senatu .
• 21 września – rząd RP wysunął żądanie wobec Czechosłowacji oddania części Zaolzia .
• 24 września – Ruch Narodowo-Radykalny Falanga rozpoczął zaciąg do Zaolziańskiego Korpusu Ochotniczego.
• 30 września – Polska przedstawiła Czechosłowacji ultimatum w sprawie Zaolzia.
• 2 października – wojska polskie wkroczyły na czechosłowackie Zaolzie.
• 11 października – formalna inkorporacja zajętej części Śląska Cieszyńskiego do Polski (w drodze dekretu Prezydenta).
• 12 października – powstanie miasta Stalowa Wola , jednego z najmłodszych miast w Polsce, oraz klubu sportowego ZKS Stal Stalowa Wola .
• 24 października – przedstawienie przez Joachima von Ribbentropa , niemieckiego ministra spraw zagranicznych, w rozmowie z Józefem Lipskim , propozycji niemieckich wobec Polski, m.in. eksterytorialnego korytarza do Prus Wschodnich .
• 6 listopada – wybory do Sejmu .
• 13 listopada – wybory do Senatu .
• 16 listopada – formalna inkorporacja pozostałych zajętych ziem Czechosłowacji do Polski (w drodze dekretu Prezydenta).
• 24 listopada – prezydent Ignacy Mościcki dekretem rozwiązał funkcjonujące w Polsce loże wolnomularskie .
• 27 listopada – 24 Pułk Ułanów stoczył walkę z wojskiem czechosłowackim pod miejscowością Ździar . W potyczce zginął major Stefan Rago .
• 2 grudnia – Eugeniusz Kwiatkowski ogłosił 15-letni plan gospodarczy.
• grudzień – pierwszy Kongres Polskich Techników.
• 30 grudnia – rząd zatwierdził statut wewnętrzny Kościoła prawosławnego w Polsce.
• 31 grudnia – w Polsce znajdowało się 151 miast powyżej 10 tys. mieszkańców, w tym: 83 w przedziale 10-20 tys. i 46 w przedziale 20-50 tys. mieszkańców.
• Na Polanie Chochołowskiej usiłowano pobić światowy rekord wysokości lotu balonem „Gwiazda Polski” (niestety uniemożliwił to silny wiatr, a powłoka już częściowo wypełniona wodorem wybuchła).

Wydarzenia na świecie

• 1 stycznia
  • weszła w życie Konstytucja Estonii .
  • Alexander Cadogan objął urząd permanentnego podsekretarza stanu w Foreign Office . Pozostawał na tym stanowisku do 1946 r.
• 3 stycznia – z inicjatywy prezydenta Franklina Delano Roosevelta powstała organizacja charytatywna ( ang . March of Dimes), której celem była walka z defektami u noworodków , ograniczenie przypadków wcześniactwa i walka z epidemią choroby Heinego-Medina .
• 12 stycznia – w Berlinie minister wojny i naczelny dowódca Wehrmachtu feldmarszałek Werner von Blomberg żeni się z Evą Gruhn, drużbą na weselu był Hermann Göring .
• 14 stycznia – Norwegia wysunęła roszczenia terytorialne do Ziemi Królowej Maud .
• 19 stycznia – hiszpańska wojna domowa : bombardowanie Barcelony przez wojska generała Francisco Franco .
• 20 stycznia – w Kairze król Egiptu Faruk I żeni się z królową Farida Zulficar.
• 22 stycznia – w Princeton w stanie New Jersey odbyło się pierwsze publiczne wykonanie sztuki Nasza Miasto (ang. Our Town) autorstwa Thorntona Wildera , oficjalna premiera odbyła się w Nowym Jorku w dniu 4 lutego 1938 r.
• 24 / 25 stycznia – zjawisko zorzy polarnej , które można było zaobserwować w Europie , a było widoczne nawet z tak daleko wysuniętego punktu na południe jak Gibraltar , zaskoczyło Europejczyków. Niektórzy opisywali je, jako „kurtynę ognia” lub „ogromną krwawą wiązkę światła”.
• 27 stycznia
  • niemiecki minister wojny feldmarszałek Werner von Blomberg podał się do dymisji, kiedy wyszło na jaw, że jego nowa żona pozowała do zdjęć pornograficznych .
  • w mieście Niagara Falls w USA, z powodu oblodzenia, doszło do zawalenia się mostu nad rzeką Niagara .
• 28 stycznia – w stanie Vermont oddano do użytku pierwszy w Stanach Zjednoczonych wyciąg narciarski , był to wyciąg typu „ wyrwirączka ”.
• 4 lutego – niemiecki minister wojny Werner von Blomberg i naczelny dowódca wojsk lądowych Werner von Fritsch zostali zdymisjonowani. Adolf Hitler został naczelnym dowódcą Wehrmachtu i mianował dowódcą sił powietrznych czyli Luftwaffe Hermanna Göringa , a Walthera von Brauchitscha naczelnym dowódcą wojsk lądowych. W miejsce Ministerstwa Spraw Wojskowych powołano Naczelne Dowództwo Sił Zbrojnych ( Oberkommando der Wehrmacht ). Hitler zdymisjonował także ze stanowiska ministra spraw zagranicznych Niemiec Konstantina von Neuratha , na stanowisko to powołał Joachima von Ribbentropa .
• 6 lutego – w niedzielę na plaży Bondi (ang. Bondi Beach ) w Sydney w Australii 300 pływaków zostało porwanych przez trzy potężne fale oceaniczne.
• 10 lutego – król Rumunii Karol II Rumuński przejął dyktatorską władzę.
• 12 lutego – Adolf Hitler w spotkaniu z kanclerzem Austrii Kurtem von Schuschniggiem zażądał zgody na Anschluss Austrii.
• 14 lutego – brytyjska baza morska w Singapurze rozpoczęła swą działalność operacyjną.
• 20 lutego
  • brytyjski minister spraw zagranicznych Sir Anthony Eden podał się do dymisji i został zastąpiony Lordem Halifaxem . Powodem ustąpienia ze stanowiska Anthonego Edena była różnica poglądów z premierem Neville Chamberlain’em w sprawie polityki względem Włoch .
  • język retoromański został czwartym językiem państwowym w Szwajcarii .
• 24 lutego – w sprzedaży ukazała się nylonowa szczoteczka do zębów , był to pierwszy produkt wykonany z tego materiału .
• 26 lutego – rozpoczęcie produkcji Volkswagena Typ 1 w Niemczech.
• Marzec – włoski fizyk teoretyk, były student Enrico Fermiego , autor prac z fizyki atomowej i jądrowej Ettore Majorana zniknął w tajemniczych okolicznościach.
• 3 marca
  • odkrycie złóż ropy naftowej w Arabii Saudyjskiej .
  • brytyjski ambasador w Niemczech Nevile Henderson przedstawił propozycję Hitlerowi utworzenia międzynarodowego konsorcjum do zarządzania większością terytorium Afryki . W organizacji tej Niemcy odgrywałyby wiodącą rolę, w zamian Niemcy musiałyby przyrzec, że nigdy nie użyją siły by zmienić swe granice. Hitler odrzucił brytyjską ofertę.
  • w Kalifornii wylała rzeka Santa Ana, w powodzi w Hrabstwie Orange zginęło 58 osób.
• 6 marca
  • w Berlinie, na I Kongresie Polaków w Niemczech , uchwalono Pięć prawd Polaka.
  • hiszpańska wojna domowa: stoczono bitwę koło przylądka Palos .
• 12 marca – wejście wojsk niemieckich na terytorium Austrii i wcielenie jej do Rzeszy ( anschluss Austrii ).
• 13 marca
  • Niemcy oficjalnie ogłaszają aneksję Austrii.
  • rząd austriacki przyjął uchwałę o wcieleniu Austrii do III Rzeszy (anschluss Austrii).
• 14 marca – francuski premier Léon Blum zapewnił czechosłowacki rząd, że Francja wypełni swe zobowiązania traktatowe w razie inwazji niemieckiej.
• 15 marca – w ZSRR podano do wiadomości, że wykonano karę śmierci na Nikołaju Bucharinie .
• 18 marca
  • Meksyk znacjonalizował przemysł naftowy.
  • były naczelny dowódca wojsk lądowych Niemic generał Werner von Fritsch został oczyszczony z zarzutów o skłonności homoseksualne przez niemiecki sąd wojskowy.
• 10 kwietnia – Édouard Daladier zostaje premierem Francji. Mianuje ministrem spraw zagranicznych zwolennika ustępstw Georgesa Bonneta , który później kontynuuje renegocjacje dotyczące między innymi gwarancji bezpieczeństwa Czechosłowacji. Gwarancji tych udzielił poprzedni rząd francuski premiera Léona Bluma w dniu 14 marca 1938 r.
• 17 kwietnia – papież Pius XI kanonizował Andrzeja Bobolę .
• 24 kwietnia – Konstantin Päts został prezydentem Estonii .
• 25 kwietnia – Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych zmienił zasady obowiązujące przez cały wiek wspólnego prawa federalnego (ang. Erie Railroad Co. v. Tompkins).
• 5 maja
  • Stolica Apostolska uznała rząd Francisco Franco w Hiszpanii .
  • Szef Sztabu Generalnego armii niemieckiej generał Ludwig Beck wystosował memorandum do Hitlera w sprawie niemieckiego planu wojny z Czechosłowacją ( niem . Fall Grün ), w którym był przeciwny rozpoczęciu wojny z Czechosłowacją, motywując to niedostatecznym przygotowaniem armii niemieckiej do prowadzenia wojny o wymiarze światowym, która byłaby wynikiem takiego ataku.
• 9 maja – Kaarel Eenpalu został premierem Estonii .
• 14 maja – Chile wycofało się z członkostwa w Lidze Narodów .
• 20 maja – rząd czechosłowacki wydał rozkaz częściowej mobilizacji armii wzdłuż granicy z Niemcami.
• 23 maja – w związku z częściową mobilizacją w Czechosłowacji i jednomyślnością dyplomatów z większości krajów całego świata w stosunku do żądań niemieckich w kwestii Kraju Sudeckiego (niem. Sudetenland ), Hitler polecił Ministerstwu Spraw Zagranicznych wydanie oświadczenia, w którym stwierdzono, że Niemcy nie mają żadnych żądań, co do terytorium Czechosłowacji. Większość opinii publicznej na świecie uznała, że w tym momencie groźba wojny została zażegnana.
• 25 maja
  • hiszpańska wojna domowa: miasto portowe Alicante zostało zbombardowane, zginęło 313 osób.
  • otwarto Estadio Monumental w Buenos Aires .
• 28 maja – na konferencji w Kancelarii Rzeszy , Hitler oznajmił swą decyzję o inwazji na Czechosłowację i rozkazał natychmiastową mobilizację 96 dywizji Wehrmachtu.
• 5 czerwca – w pierwszym występie na piłkarskich Mistrzostwach Świata Polska przegrała po dogrywce z Brazylią 6:5. Cztery bramki dla Polski zdobył Ernest Wilimowski , trzy dla Brazylii – Leônidas .
• 11 czerwca – w miejscowości Ludes w Łotwie pożar zniszczył 212 budynków.
• 12 - 18 czerwca – w Niemczech i Austrii odbyły się łapanki na osoby z grup etnicznych Romów ( Cyganie ) i Sinti . Osoby złapane były bite a później osadzane w więzieniach lub obozach koncentracyjnych .
• 15 czerwca – w Anglii węgierski wynalazca i dziennikarz László Bíró opatentował długopis .
• 19 czerwca – w finale Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej Włochy pokonały Węgry 4 – 2.
• 22 czerwca – w Nowym Jorku na stadionie Yankee (ang. Yankee Stadium) w pojedynku bokserskim o tytuł mistrza świata wagi ciężkiej Joe Louis znokautował Maxa Schmelinga .
• 23 czerwca – w Stanach Zjednoczonych weszła w życie ustawa (ang. Civil Aeronautics Act) powołująca Cywilną Agencję Zarządzającą Lotnictwem (ang. Civil Aeronautics Authority), agencja ta była prekursorem agencji NASA .
• 24 czerwca – na wysokości 20 km wybuchł w powietrzu, ważący ok. 450 ton meteoryt (w pobliżu miejscowości Chicora w stanie Pensylwania , USA).
• 25 czerwca – Douglas Hyde został wybrany pierwszym prezydentem Irlandii .
• Lipiec – w Austrii trwały prace przy budowie niemieckiego obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen .
• 3 lipca
  • w Wielkiej Brytanii parowóz Mallard (LNER Class A4 4468 Mallard) ustanowił rekord prędkości – osiągnął 203 km/h (126 mph ).
  • w Gettysburgu w stanie Pensylwania spotkali się po raz ostatni weterani walczący po obu stronach w bitwie pod Gettysburgiem . Spotkanie to odbyło się z okazji 75 rocznicy tej największej bitwy wojny secesyjnej .
• 5 lipca – hiszpańska wojna domowa: komisja powołana do osiągnięcia porozumienia w sprawie wycofania wszystkich obcych ochotników z udziału w hiszpańskiej wojnie domowej (ang. Non-Intervention Committee) osiągnęła swój cel. Porozumienie było respektowane przez republikańskich ochotników, w tym tych z Anglii i Stanów Zjednoczonych, ale było zignorowane przez rządy Niemiec i Włoch.
• 12 lipca – turecka armia przeprowadziła akcję przeciw Kurdom , na terenie Turcji .
• 14 lipca – Howard Hughes ustanowił nowy rekord, 91 godzin lotu, w przelocie samolotem dookoła świata.
• 23 lipca – Syjam oficjalnie zmienił nazwę na Tajlandia .
• 28 lipca – w mieście Chania na Krecie doszło do rewolty przeciw dyktatorowi Joanisowi Metaksasowi .
• Sierpień – wojna chińsko-japońska : w obliczu przytłaczającej militarnej przewagi armii japońskiej, rząd Czang Kaj-szeka został przeniesiony w głąb Chin do Chongqing .
• 4 sierpnia – Lord Runciman przybył do Pragi, jako specjalny wysłannik brytyjskiego premiera Neville Chamberlaina, by przedstawić stanowisko Wielkiej Brytanii w sprawie Kraju Sudetów ( niem. Sudetenland, czes. Sudety).
• 6 sierpnia – amerykańska wytwórnia filmowa Warner Brothers zaprezentowała film animowany z serii Zwariowane Melodie pod tytułem Porky & Daffy .
• 10 sierpnia – na tajnym zebraniu z generałami armii niemieckiej, Hitler zaatakował pozycję generała Ludwiga Becka w sprawie ataku na Czechosłowację (Fall Grün). Hitler przekonał większość generałów do swego punktu widzenia – za atakiem na Czechosłowację.
• 18 sierpnia
  • generał Ludwig Beck przekonany, że decyzja Hitlera ataku na Czechosłowację doprowadzi do wielkiej wojny w Europie, protestując zrezygnował ze stanowiska szefa sztabu armii.
  • Ewald von Kleist-Schmenzin przybył do Londynu , aby poznać opinię brytyjskiego rządu, w sprawie ewentualnego zorganizowania zamachu stanu w Niemczech. Jego prywatna misja nie zainteresowała jednak rządu Neville Chamberlaina. Ewald von Kleist-Schmenzin znalazł jednak zainteresowanego słuchacza, był nim będący w opozycji Winston Churchill .
  • most łączący Stany Zjednoczone i Kanadę przez rzekę Świętego Wawrzyńca (ang. Thousand Islands Bridge) został otwarty przez prezydenta Franklina D. Roosevelta.
• 20 sierpnia – w Londynie , Brytyjczyk Sydney Wooderson ustanowił rekord świata w biegu na 800 m (1.48.4 s.)
• 23 sierpnia – w czasie obiadu na pokładzie transatlantyku Patria na Zatoce Kilońskiej , Hitler powiedział do goszczącego w Niemczech przywódcy węgierskiego Miklósia Horthyego , że atak na Czechosłowacje jest nieodwołalny. Powiedział, że kto chce siedzieć przy stole musi, chociaż pomóc w kuchni. Była to aluzja do roszczeń Węgierskich do Zakarpacia .
• 27 sierpnia – generał Ludwig Beck opuszcza stanowisko szefa Sztabu Generalnego wojsk lądowych armii niemieckiej, stanowisko to obejmuje generał Franz Halder .
• 28 sierpnia – w związku z niepowodzeniem misji Lorda Runcimana, brytyjski premier Neville Chamberlain, zawezwał ambasadora brytyjskiego w Berlinie Nevile’a Hendersona do powrotu do Londynu. Nevile Henderson został poinstruowany by zorganizować spotkanie Chamberlaina z Hitlerem.
• 31 sierpnia – w nocie do premiera brytyjskiego Winston Churchill podkreśli że Francja i Wielka Brytania powinny honorowo wypełnić zobowiązania względem Czechosłowacji, powinny stanąć w obronie przeciw niemieckiej agresji. Zasugerował, że brytyjski rząd powinien stworzyć większą koalicję krajów, ze Stanami Zjednoczonymi i ze Związkiem Radzieckim.
• 2 września – sowiecki abmasador w Wielkiej Brytanii Iwan Majski , w telefonicznej rozmowie z Winstonem Churchillem poinformował go, że Ludowy Komisarz Spraw Zagranicznych Maksim Litwinow oświadczył ambasadorowi francuskiemu w Moskwie, że ZSRR jest gotowe do walki o integralność terytorialną Czechosłowacji.
• 5 września – prezydent Czechosłowacji Edvard Beneš spotkał się z przedstawicielami społeczności Niemców Sudeckich na zamku w Hradczanach . Oświadczył im, że zgadza się na wszystkie żądania pod warunkiem, że Kraj Sudecki pozostanie w granicach Czechosłowacji.
• 6 września – rozpoczął się w Norymberdze ostatni zjazd Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników . Zjazd ten był uważnie obserwowany na całym świecie, z przemówienia Hitlera starano się wywnioskować czy wybuchnie wojna o Czechosłowację.
• 7 września – w wysokonakładowym brytyjskim dzienniku The Times ukazał się artykuł wzywający Czechosłowację do oddania Niemcom Kraju Sudeckiego.
• 9 września – prezydent Franklin D. Roosevelt rozwiał wszelkie wątpliwości, oświadczając na konferencji prasowej, że w razie niemieckiej agresji na Czechosłowację Stany Zjednoczone pozostaną neutralne.
• 10 września – Hermann Göring w swoim przemówieniu na zjeździe NSDAP w Norymberdze nazwał Czechów „nędzną rasą pigmejów”, która dokucza rasie ludzkiej. W tym samym dniu czeski prezydent Edvard Beneš w przemówieniu radiowym wzywał do spokoju, próbując załagodzić napiętą sytuację.
• 12 września – Hitler w przemówieniu na zakończenie zjazdu NSDAP w Norymberdze gwałtownie zaatakował Czechów i personalnie prezydenta czeskiego Edvarda Beneša.
• 13 września
  • w Kraju Sudeckim pod przewodnictwem niemieckiego działacza hitlerowskiego Konrada Henleina rozpoczęło się powstanie przeciw rządowi czechosłowackiemu.
  • rząd Czechosłowacji ogłosił stan wojenny na terenie Kraju Sudeckiego.
  • Neville Chamberlain wysłał telegram do Hitlera, w którym przynaglająco zabiegał o spotkanie z przywódcą III Rzeszy.
• 15 września – Neville Chamberlain , premier Wielkiej Brytanii, na spotkaniu w willi Hitlera w Obersalzbergu omówił sprawę niemieckich roszczeń terytorialnych wobec części Czechosłowacji, zwanej Krajem Sudetów (niem. Sudetenland).
• 21 września – przygotowania ZSRR do wkroczenia do Czechosłowacji; rząd czechosłowacki nie przyjął pomocy.
• 23 września – powszechna mobilizacja w Czechosłowacji.
• 26 września – częściowa mobilizacja we Francji i Wielkiej Brytanii.
• 28 września – spotkanie szefów rządów Niemiec, Włoch, Wielkiej Brytanii i Francji w Monachium zorganizowane z inicjatywy Benito Mussoliniego , aby doprowadzić do rozwiązania problemu czechosłowackiego ( układ monachijski ).
• 30 września – zawarcie przez Niemcy , Włochy , Wielką Brytanię i Francję układu monachijskiego . Upoważniał Niemcy do aneksji części Czechosłowacji (początek tzw. "upadku Czechosłowacji").
• październik – Węgry zajęły południową część Czechosłowacji (dalszy ciąg tzw. "upadku Czechosłowacji").
• 1 października – oddziały niemieckie wkroczyły do Czechosłowacji i zajęły Kraj Sudecki (Sudentenland).
• 2 października – polskie wojska rozpoczęły zajmowanie Śląska Cieszyńskiego .
• 30 października – słuchowisko radiowe wg "Wojny światów" H.G. Wellsa wywołało panikę w całych Stanach Zjednoczonych .
• 7 listopada – Herschel Grynszpan , w proteście przeciw sytuacji Żydów w Niemczech, zastrzelił w Paryżu sekretarza ambasady niemieckiej Ernsta vom Ratha . Wydarzenie stało się pretekstem dla dalszych prześladowań ("noc kryształowa").
• 9 / 10 listopada – wielki pogrom Żydów w Niemczech i Austrii (" noc kryształowa ").
• Grudzień – Niemcy opracowały tzw. program Z (10-letni plan rozbudowy floty wojennej).
• 22 grudnia
  • Otto Hahn , wspólnie z Fritzem Strassmannem, przeprowadził pierwszą próbę rozszczepienia jądra atomowego .
  • odkrycie pierwszej żywej latimerii .
• 23 grudnia – hiszpańska wojna domowa: ruszyła ofensywa wojsk generała Francisco Franco na Katalonię .
• 28 grudnia – Irak zerwał stosunki dyplomatyczne z Francją .
• Wyizolowanie penicyliny przez grupę trzech naukowców: Alexandra Fleminga , Howarda Waltera Floreya oraz Ernsta Borisa Chaina (samo odkrycie penicyliny nastąpiło 28 września 1928 r. przez Alexandra Fleminga).

Urodzili się

• 1 stycznia
  • Frank Langella , amerykański aktor
  • Józef Skwark , polski aktor
• 2 stycznia - Goh Kun , polityk południowokoreański , burmistrz Seulu , premier
• 5 stycznia - Jan Karol I Hiszpański , król Hiszpanii
• 6 stycznia - Adriano Celentano , włoski piosenkarz, aktor, reżyser i prezenter telewizyjny
• 7 stycznia - Roland Topor , francuski pisarz i rysownik, scenarzysta, reżyser filmowy i teatralny, aktor (zm. 1997 )
• 10 stycznia - Donald Knuth , amerykański matematyk i informatyk
• 15 stycznia - Barbara Wrzesińska , polska aktorka
• 17 stycznia - John Bellairs , amerykański pisarz (zm. 1991 )
• 24 stycznia - Francisco Fernández Carvajal , hiszpański duchowny katolicki, pisarz religiny
• 25 stycznia
  • Krzysztof Dzikowski , polski satyryk i literat
  • Etta James , amerykańska piosenkarka
  • Włodzimierz Wysocki ( ros . Владимир Семёнович Высоцкий), rosyjski aktor, poeta i pieśniarz (zm. 1980 )
• 31 stycznia - Beatrycze , królowa Holandii
• 2 lutego - Simon Estes , amerykański śpiewak operowy
• 4 lutego - Zygmunt Malanowicz , polski aktor, reżyser i scenarzysta
• 11 lutego - Manuel Noriega , generał panamski, wojskowy przywódca Panamy
• 12 lutego - Judy Blume , amerykańska pisarka
• 13 lutego - Oliver Reed , angielski aktor (zm. 1999 )
• 15 lutego - Toni Zweifel , szwajcarski działacz Opus Dei , Sługa Boży (zm. 1989 )
• 18 lutego
  • Halina Kunicka , polska piosenkarka
  • István Szabó , węgierski reżyser i scenarzysta filmowy
  • Piotr Wojciechowski , polski pisarz
• 23 lutego - Jiří Menzel , czeski reżyser filmowy, scenarzysta i aktor, laureat Oscara za Pociągi pod specjalnym nadzorem
• 24 lutego - James Farentino , amerykański aktor telewizyjny i filmowy
• 25 lutego - Herb Elliott , australijski lekkoatleta
• 4 marca - Angus Maclise , amerykański perkusista, kompozytor i mistyk (zm. 1979 )
• 7 marca - David Baltimore , amerykański mikrobiolog, laureat Nagrody Nobla
• 13 marca - Erma Franklin , amerykańska piosenkarka (zm. 2002 )
• 14 marca - Tadeusz Ross , polski aktor, piosenkarz, autor musicali, tekstów piosenek i wierszy dla dzieci, scenarzysta i polityk
• 17 marca
  • Rudolf Nuriejew (ros. Рудольф Хаметович Нуриев), rosyjski tancerz baletowy (zm. 1993 )
  • Keith O'Brien , szkocki duchowny katolicki , arcybiskup metropolita Saint Andrews i Edynburga i przewodniczący Konferencji Biskupów Szkocji, kardynał
• 23 marca - Józef Zych , polski prawnik i polityk
• 26 marca - Anthony James Leggett , brytyjski fizyk, laureat Nagrody Nobla
• 28 marca - Zofia Saretok , polska aktorka
• 30 marca - Zofia Merle , polska aktorka
• 7 kwietnia - Freddie Hubbard , amerykański trębacz jazzowy (zm. 2008 )
• 8 kwietnia - Kofi Annan , polityk z Ghany ; od 1997 sekretarz generalny ONZ
• 9 kwietnia - Wiktor Czernomyrdin (ros. Ви́ктор Степа́нович Черномы́рдин), polityk rosyjski, premier Rosji
• 12 kwietnia - Iwona Słoczyńska , polska aktorka
• 13 kwietnia - Andrzej Dąbrowski , polski muzyk, piosenkarz, perkusista, kompozytor, dziennikarz, fotograf i kierowca rajdowy
• 15 kwietnia
  • Claudia Cardinale , urodzona w Tunisie włoska aktorka
  • Sawa (Hrycuniak) , polski arcybiskup prawosławny, metropolita warszawski i całej Polski
• 18 kwietnia - Tomasz Łubieński , polski prozaik, dramaturg, eseista i tłumacz literatury pięknej
• 21 kwietnia - Hubert Gembarzewski - polski prof. dr hab. nauk rolniczych, pracownik naukowy Polskiej Akademii Nauk
• 26 kwietnia - Duane Eddy , amerykański muzyk rockowy, gitarzysta i kompozytor
• 30 kwietnia - Larry Niven , amerykański pisarz science-fiction
• 2 maja - Moshoeshoe II , król Lesotho (zm. 1996 )
• 5 maja - Jerzy Skolimowski , polski reżyser
• 11 maja - Grzegorz Brudko , polski kompozytor i autor tekstów piosenkarz
• 14 maja - Elżbieta Czyżewska , polska aktorka (zm. 2010 )
• 26 maja - Teresa Stratas , kanadyjska śpiewaczka pochodzenia greckiego
• 28 maja
  • Jerry West , amerykański koszykarz, trener i działacz sportowy
  • Andrzej Żabiński , polski polityk, działacz partyjny, socjolog (zm. 1988 )
• 5 czerwca - Karin Balzer , lekkoatletka NRD
• 6 czerwca - Ludwik (I) Brazylijski , głowa cesarskiej rodziny Brazylii
• 10 czerwca - Violetta Villas , polska piosenkarka i aktorka
• 18 czerwca - Jan Drzewiecki , polski pianista, aranżer, kompozytor (zm. 2006 )
• 26 czerwca - Krzysztof Baranowski , polski dziennikarz, pisarz, żeglarz, reżyser filmów dokumentalnych
• 3 lipca - Bolo Yeung (chin. 楊斯), chiński aktor
• 4 lipca - Bill Withers , amerykański wokalista, gitarzysta i kompozytor
• 8 lipca - Jerzy Kamas , polski aktor
• 18 lipca
  • Jan Stanisław Skorupski , poeta
  • Paul Verhoeven , holenderski reżyser i scenarzysta
• 20 lipca
  • Roger Hunt , angielski piłkarz
  • Diana Rigg , angielska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna
  • Natalie Wood , amerykańska aktorka filmowa (zm. 1981 )
• 27 lipca - Gary Gygax , twórca gry fabularnej Dungeons & Dragons (zm. 2008 )
• 28 lipca - Alberto Fujimori , polityk peruwiański, syn imigrantów japońskich, prezydent Peru
• 29 lipca - Peter Jennings , prezenter amerykańskiej telewizji ABC i gospodarz programu informacyjnego ABC World News Tonight (zm. 2005 )
• 8 sierpnia - Connie Stevens , amerykańska aktorka
• 9 sierpnia
  • Rod Laver , tenisista australijski
  • Leonid Kuczma ( ukr . Леонід Данилович Кучма), ukraiński polityk, premier Ukrainy
• 14 sierpnia
  • Beata Tyszkiewicz , aktorka teatralna i filmowa
  • Maria Jurkowska , dziennikarka, propagatorka bluesa i jazzu w Polskim Radiu (zm. 1991 )
• 15 sierpnia - Janusz A. Zajdel , polski pisarz science-fiction (zm. 1985 )
• 19 sierpnia - Diana Muldaur , amerykańska aktorka
• 21 sierpnia - Kenny Rogers , amerykański piosenkarz muzyki country, kompozytor i autor tekstów piosenek
• 25 sierpnia - Frederick Forsyth , powieściopisarz angielski
• 26 sierpnia - Jet Black , brytyjski perkusista The Stranglers
• 28 sierpnia
  • Józef Kowalczyk , polski duchowny katolicki, prymas Polski
  • Paul Martin , polityk kanadyjski, premier Kanady
• 29 sierpnia - Robert Rubin , amerykański ekonomista i polityk
• 30 sierpnia - Dorota Terakowska , polska dziennikarka i pisarka (zm. 2004 )
• 3 września - Ryōji Noyori ( jap . 野依 良治), chemik japoński, laureat Nagrody Nobla
• 8 września
  • Ryszard Czubaczyński , polski autor tekstów piosenek, scenarzysta i dziennikarz
  • Piotr Janczerski , polski piosenkarz, gitarzysta, autor tekstów piosenek, aktor i reżyser
• 9 września - Andrzej Smirnow , polski polityk
• 13 września
  • Janusz Głowacki , polski prozaik, dramaturg i felietonista
  • John Smith , brytyjski polityk, lider Partii Pracy , minister w rządzie Jamesa Callaghana (zm. 1994 )
• 22 września - Aleksander Gudzowaty , polski biznesmen i finansista
• 23 września - Romy Schneider , aktorka austriacka (zm. 1982 )
• 29 września - Wim Kok , holenderski polityk, premier Holandii
• 3 października - Eddie Cochran , amerykański piosenkarz, gitarzysta (zm. 1960 )
• 4 października - Kurt Wüthrich , chemik szwajcarski, laureat Nagrody Nobla
• 9 października - Heinz Fischer , polityk austriacki, prezydent Austrii
• 14 października - Farah Pahlawi ( pers . فرح پهلوی), żona ostatniego szacha Iranu Mohammada Rezy Pahlawiego
• 15 października - Fela Kuti , nigeryjski muzyk i działacz na rzecz praw człowieka (zm. 1997 )
• 17 października - Evel Knievel , amerykański kaskader - motocyklista (zm. 2007 )
• 19 października - Karel Svoboda , czeski kompozytor (zm. 2007 )
• 20 października - Iain MacMillan , brytyjski fotograf (zm. 2006 )
• 22 października - Christopher Lloyd , amerykański aktor
• 29 października
  • Ralph Bakshi , amerykański reżyser, scenarzysta filmów animowanych, producent
  • Ellen Johnson-Sirleaf , działaczka polityczna Liberii , ekonomistka, prezydent Liberii
• 31 października - Bohdan Łazuka , polski aktor i piosenkarz
• 2 listopada
  • Patrick Buchanan , amerykański konserwatywny polityk i publicysta
  • Zofia Glücksburg , królowa hiszpańska, żona Jana Karola I Burbona
• 7 listopada - Joe Dassin , amerykański, ale francuskojęzyczny piosenkarz i kompozytor (zm. 1980 )
• 10 listopada - Hermine Müller , wybitna alpinistka niemiecka (zm. 1978 )
• 13 listopada - Jean Seberg , amerykańska aktorka i reżyserka filmowa (zm. 1979 )
• 16 listopada - Robert Nozick , amerykański filozof (zm. 2002 )
• 19 listopada - Ted Turner , amerykański przedsiębiorca
• 26 listopada - Porter Goss , polityk amerykański, długoletni pracownik wywiadu
• 2 grudnia - Luis Artime , argentyński piłkarz
• 5 grudnia - J.J. Cale , amerykański wokalista, gitarzysta, kompozytor, autor tekstów, producent muzyczny
• 7 grudnia - Andrzej Czuma , polski polityk , działacz opozycji antykomunistycznej i Minister Sprawiedliwości
• 12 grudnia - Connie Francis , amerykańska piosenkarka
• 15 grudnia - Mariano Artigas , hiszpański teolog katolicki i filozof (zm. 2006 )
• 16 grudnia
  • Zbigniew Religa , polski kardiochirurg i polityk (zm. 2009 )
  • Liv Ullmann , norweska aktorka i reżyserka
• 17 grudnia
  • Carlo Little , brytyjski perkusista (zm. 2005 )
  • Peter Snell , nowozelandzki lekkoatleta
• 23 grudnia
  • Andrzej Januszko , polski kompozytor, pianista i aranżer
  • Bob Kahn , Amerykanin, współtwórca, wraz z Vintonem G. Cerfem , protokołu TCP/IP
• 29 grudnia - Jon Voight , amerykański aktor

Zmarli

• 19 stycznia - Bohuslav Križka , słowacki inżynier górniczy, pionier techniki, wynalazca (ur. 1863 )
• 21 stycznia - Georges Méliès , francuski reżyser i producent filmowy (ur. 1861 )
• 28 stycznia - Bernd Rosemeyer , niemiecki kierowca wyścigowy i motocyklowy (ur. 1909 )
• 31 stycznia - Jan Henryk XV , ostatni książę na Pszczynie (Fürst von Pless) (ur. 1861 )
• 4 lutego - Karol Hubert Rostworowski , pisarz (ur. 1877 )
• 10 lutego - Aleksander Majkowski , kaszubski lekarz, działacz i pisarz (ur. 1876 )
• 11 lutego
  • Cezary Szyszko , polski prawnik, działacz społeczny (ur. 1872 )
  • Kazimierz Twardowski , filozof, twórca lwowsko-warszawskiej szkoły filozofii (ur. 1866 )
• 1 marca
  • Gabriele d'Annunzio , włoski pisarz i ideolog (ur. 1863 )
  • Władysław Grabski , ekonomista, polityk i historyk (ur. 1874 )
• 13 marca - Clarence Darrow , amerykański prawnik, agnostyk (ur. 1857 )
• 15 marca - Nikołaj Bucharin (ros. Николай Иванович Бухарин), działacz partii bolszewickiej (ur. 1888 )
• 8 kwietnia - Joe King Oliver , amerykański muzyk jazzowy (ur. 1885 )
• 12 kwietnia - Fiodor Szalapin (ros. Шаляпин, Фёдор Иванович), rosyjski śpiewak (ur. 1873 )
• 16 kwietnia - Steve Bloomer , angielski piłkarz (ur. 1874 )
• 21 kwietnia
  • Muhammad Ikbal ( urdu :محمد اقبال), indyjski teolog muzułmański, mistyk, filozof, działacz polityczny, poeta i prawnik (ur. 1877 )
  • Henryk Kliem , polski inżynier, ewangelicki działacz kościelny (ur. 1878 )
• 25 kwietnia - Aleksander Świętochowski , publicysta, pisarz i historyk (ur. 1849 )
• 27 kwietnia - Edmund Husserl , matematyk i filozof, główny twórca fenomenologii (ur. 1859 )
• 4 maja - Carl von Ossietzky , niemiecki publicysta, laureat Nagrody Nobla (ur. 1889 )
• 13 maja - Charles Edouard Guillaume , fizyk , laureat Nagrody Nobla w 1920 (ur. 1861 )
• 1 czerwca - Ödön von Horváth , austriacki dramatopisarz i prozaik (ur. 1901 )
• 4 lipca - Otto Bauer , austriacki filozof, polityk, ekonomista i socjolog żydowskiego pochodzenia (ur. 1881 )
• 7 sierpnia - Konstanty Stanisławski (ros. Константин Сергеевич Станислaвский), rosyjski reżyser, aktor i teoretyk teatru (ur. 1863 )
• 16 sierpnia - Robert Johnson , amerykański muzyk (ur. 1911 )
• 26 sierpnia - Teodor Axentowicz , malarz; przedstawiciel kierunku Młodej Polski (ur. 1859 )
• 29 sierpnia - Joseph Bédier , francuski mediewista , wydawca m.in. Dziejów Tristana i Izoldy oraz Pieśni o Rolandzie , członek Académie des sciences (ur. 1864 ).
• 17 września - Bruno Jasieński , polski poeta (ur. 1901 )
• 5 października
  • Faustyna Kowalska – polska mistyczka, zakonnica, święta (ur. 1905 )
  • Marian Zdziechowski , polski filozof i historyk idei (ur. 1861 )
• 13 października - Władysław Belina-Prażmowski , pułkownik Wojska Polskiego , kawalerzysta (ur. 1888 )
• 17 października - Karl Kautsky , austriacki działacz robotniczy, teoretyk demokratycznego socjalizmu (ur. 1854 )
• 24 października - Ernst Barlach , niemiecki rzeźbiarz, malarz, pisarz i poeta (ur. 1870 )
• 9 listopada - Wasilij Blücher , (ros. Василий Константинович Блюхер), działacz partii bolszewickiej, radziecki dowódca wojskowy, Marszałek Związku Radzieckiego (ur. 1889 )
• 10 listopada - Kemal Atatürk , wybitny turecki polityk i wojskowy (ur. 1881 )
• 20 listopada - Maud Charlotta Maria Wiktoria Koburg , księżniczka Walii, królowa Norwegii (ur. 1869 )
• 30 listopada - Corneliu Codreanu , rumuński polityk (ur. 1899 )
• 11 grudnia - Christian Lous Lange , norweski filolog i polityk, laureat pokojowej Nagrody Nobla (ur. 1869 )
• 25 grudnia - Karel Čapek , pisarz czeski (ur. 1890 )
• 27 grudnia - Osip Mandelsztam , rosyjski poeta i prozaik (ur. 1891 )
• 30 grudnia - Aleksander Kakowski , arcybiskup metropolita warszawski, członek Rady Regencyjnej (ur. 1862 )

Nagrody Nobla

• z fizyki – Enrico Fermi
• z chemii – Richard Kuhn
• z medycyny – Corneille Heymans
• z literatury – Pearl Buck
• nagroda pokojowa – Międzynarodowy Urząd Nansenowski do Spraw Uchodźców

Zobacz też

• Oskary w roku 1938
• 1938 w filmie
• 1938 w muzyce
• 1938 w literaturze

Święta ruchome

• Tłusty czwartek : 24 lutego
• Ostatki : 1 marca
• Popielec : 2 marca
• Niedziela Palmowa : 10 kwietnia
• Wielki Czwartek : 14 kwietnia
• Wielki Piątek : 15 kwietnia
• Wielka Sobota : 16 kwietnia
• Wielkanoc : 17 kwietnia
• Poniedziałek Wielkanocny : 18 kwietnia
• Wniebowstąpienie : 26 maja
• Zesłanie Ducha Świętego : 5 czerwca
• Boże Ciało : 16 czerwca