5 marca jest 64. (w latach przestępnych 65.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 301 dni.

Święta

• imieniny obchodzą: Adrian , Adrianna , Fokas , Fryderyk , Gerazym , Jan , Konon , Krzysztof , Marek , Oliwia , Pakosław , Teofil , Wergilia , Wergiliusz , Wirgilia , Wirgiliusz i Wolimir
• Kornwalia – Dzień św. Pirana
• Polska :
  • Dzień Teściowej
  • Dzień Dentysty^[1]
• wspomnienia i święta w Kościele katolickim ^[2],^[3] obchodzą:
  • św. Jan Józef od Krzyża ( zakonnik )
  • św. Konon ( męczennik )

Wydarzenia w Polsce

• 1569 – województwo podlaskie zostało przyłączone do Polski .
• 1603 – Jan Karol Chodkiewicz pokonał Szwedów w bitwie pod Rakvere , w czasie wojny o Inflanty .
• 1812 – Napoleon Bonaparte utworzył złożony z Polaków 5. Korpus Wielkiej Armii .
• 1863 – powstanie styczniowe : wygrana powstańców w bitwie pod Skałą .
• 1945 :
  • Stanisław Tołwiński został prezydentem Warszawy .
  • żołnierze I Frontu Białoruskiego zdobyli Stargard Szczeciński .
• 1953 – ppor. Franciszek Jarecki uprowadził ćwiczebny samolot odrzutowy MiG-15bis i wylądował nim na duńskiej wyspie Bornholm .
• 1957 – Polska i ZSRR podpisały umowę wytyczającą granicę państwową przylegającą do Morza Bałtyckiego .
• 1964 – premiera filmu Skąpani w ogniu .
• 1973 – Koła Młodzieży Wojskowej zostały przekształcone w Socjalistyczny Związek Młodzieży Wojskowej , który wszedł w skład Federacji Socjalistycznych Związków Młodzieży Polskiej .
• 1992 – Hanna Gronkiewicz-Waltz została prezesem NBP .
• 1993 – Jarosław Kaczyński ujawnił tajną instrukcję UOP dotyczącą zakładania podsłuchów i inwigilacji partii politycznych.
• 2002 – Platforma Obywatelska została oficjalnie zarejestrowana.
• 2006 :
  • premiera serialu Ranczo .
  • w Toruniu wykryto ptasią grypę u łabędzia . Był to pierwszy przypadek wirusa ptasiej grypy w Polsce. Niebawem potwierdzono, że ptak zarażony był groźnym dla ludzi wirusem typu H5N1 .

Wydarzenia na świecie

Masakra bostońska na litografii z XIX wieku

• 1329 – w Pampelunie odbyła się koronacja Joanny II i Filipa III na królową i króla Nawarry .
• 1616 – dzieło Mikołaja Kopernika De revolutionibus orbium coelestium trafiło na indeks ksiąg zakazanych .
• 1684 – powołano Świętą Ligę , sojusz Polski , Wenecji , Austrii i Państwa Kościelnego przeciw Turcji i Tatarom .
• 1770 – w Bostonie wojsko brytyjskie użyło broni palnej przeciwko demonstrującym przeciwnikom rządów brytyjskich w USA ( masakra bostońska ).
• 1798 – wojska francuskie rozpoczęły inwazję na Szwajcarię .
• 1866 :
  • biskupstwo Buenos Aires zostało podniesione do godności archidiecezji .
  • oddano do użytku budynek parlamentu w Oslo .
• 1918 – I wojna światowa : Rumunia podpisała zawieszenie broni.
• 1933 – w Niemczech odbyły się wybory parlamentarne. NSDAP zdobyło 44% głosów.
• 1936 – w Wielkiej Brytanii odbył się pierwszy lot myśliwca Supermarine Spitfire .
• 1938 : wojna domowa w Hiszpanii : rozpoczęła się bitwa koło przylądka Palos .
• 1940 – II wojna światowa : Biuro Polityczne KC WKP(b) podjęło decyzję o wymordowaniu ok. 25 tysięcy polskich jeńców wojennych.
• 1946 :
  • na Kanale La Manche zatonął polski frachtowiec SS Kielce .
  • w przemówieniu w Fulton ( USA ) Winston Churchill po raz pierwszy użył określenia żelazna kurtyna , określającego linię podziału Europy na blok wschodni i zachodni; przemówienie to przyjmuje się za początek zimnej wojny .
• 1947 – w Norymberdze rozpoczął się proces prawników nazistowskiego wymiaru sprawiedliwości.
• 1958 – dokonano oblotu bombowca Jak-28 .
• 1966 – katastrofa lotu BOAC 911 : amerykański Boeing 707 rozbił się o górę Fudżi , zginęły 124 osoby.
• 1970 – wszedł w życie traktat o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej .
• 1974 – wojna Jom Kippur : ostatnie oddziały izraelskie wycofały się z zachodniej części Kanału Sueskiego .
• 1975 – 20 osób zginęło, a 12 zostało rannych w wyniku strzelaniny po ataku palestyńskich terrorystów na Hotel Savoy w Tel Awiwie .
• 1977 – Tom Pryce , walijski kierowca Formuły 1 oraz jeden z porządkowych zginęli w wypadku podczas wyścigu Grand Prix RPA .
• 1978 – została uchwalona konstytucja ChRL .
• 1979 – sonda Voyager 1 minęła Jowisza w odległości 280 tys. km.
• 1980 – premiera filmu Skąpiec .
• 1982 – radziecka sonda Wenera 14 wylądowała na Wenus .
• 1992 – na konferencji ministrów spraw zagranicznych w Kopenhadze powołano do życia Radę Państw Morza Bałtyckiego (CBSS).
• 1999 – premiera filmu Depresja gangstera .
• 2003 :
  • 17 Izraelczyków zginęło, a 53 zostało rannych w palestyńskim samobójczym zamachu bombowym na autobus w Hajfie .
  • wszedł w życie Światowy Kodeks Antydopingowy .
• 2004 – Michaił Fradkow został premierem Rosji .

Urodzili się

• 1133 – Henryk II , król Anglii (zm. 1189 )
• 1234 – Kinga , święta, księżna krakowska i sandomierska (zm. 1292 )
• 1324 – Dawid II , król Szkocji (zm. 1371 )
• 1326 – Ludwik Węgierski , król Polski i Węgier (zm. 1382 )
• 1512 – Gerhard Kremer , zw. Merkatorem, flamandzki matematyk i geograf (zm. 1594 )
• 1574 – William Oughtred , angielski matematyk (zm. 1660 )
• 1637 – Jan van der Heyden , niderlandzki malarz (zm. 1712 )
• 1696 – Giovanni Battista Tiepolo , włoski malarz (zm. 1770 )
• 1716 – Mikołaj Pacassi , austriacki architekt (zm. 1790 )
• 1800 – Kazimierz Deczyński , polski pamiętnikarz (zm. 1838 )
• 1801 – Ludwik Kauffman, polski rzeźbiarz (zm. 1855 )
• 1808 – Szymon Konarski , polski działacz niepodległościowy (zm. 1839 )
• 1813 – Kazimierz Gzowski , kanadyjski inżynier polskiego pochodzenia (zm. 1898 )
• 1815 – Ali Pasza Mehmed Emin , turecki polityk dyplomata (zm. 1871 )
• 1817 – Austen Henry Layard , brytyjski dyplomata i archeolog, odkrywca starożytnej Niniwy (zm. 1894 )
• 1830 – Étienne-Jules Marey , francuski fizjolog (zm. 1904 )
• 1870 – Frank Norris , amerykański pisarz (zm. 1902 )
• 1871 – Róża Luksemburg , polska i niemiecka działaczka robotnicza (zm. 1919 )
• 1873 – Zygmunt Chmielewski , polski inżynier chemik, działacz spółdzielczy, dyrektor Departamentu Rolnictwa i Dóbr Koronnych (1917), kierownik resortu rolnictwa i dóbr państwowych w 1919 (zm. 1939 )
• 1874 – Arthur van Schendel, holenderski pisarz (zm. 1946 )
• 1880 – Siergiej Bernstein , radziecki matematyk (zm. 1968 )
• 1887 – Heitor Villa-Lobos , brazylijski kompozytor, dyrygent, pianista (zm. 1959 )
• 1901 – Julian Przyboś , polski poeta (zm. 1970 )
• 1902 :
  • Ludwik Christians , polski adwokat , polityk, prezes Polskiego Czerwonego Krzyża (zm. 1956 )
  • Tadeusz Manteuffel , polski historyk (zm. 1970 )
• 1907 – Zygmunt Haupt , polski pisarz, malarz, architekt (zm. 1975 )
• 1908 :
  • Rex Harrison , brytyjski aktor (zm. 1990 )
  • Teodor Parnicki , polski pisarz (zm. 1988 )
• 1910 – Momofuku Ando , japoński wynalazca zupek chińskich (zm. 2007 )
• 1915 – Laurent Schwartz , francuski matematyk (zm. 2002 )
• 1918 – James Tobin , amerykański ekonomista (zm. 2002 )
• 1922 – Pier Paolo Pasolini , włoski pisarz, poeta i reżyser filmowy (zm. 1975 )
• 1926 – Violeta Manushi , albańska aktorka (zm. 2007 )
• 1927 :
  • Jack Cassidy, amerykański aktor, piosenkarz (zm. 1976 )
  • Maria Klejdysz , polska aktorka (zm. 2009 )
• 1931 :
  • Tamaz Cziładze , gruziński pisarz
  • Rudolf Ströbinger , niemiecki pisarz (zm. 2005 )
• 1932 – Earl Woods , amerykańska golfista, trener, ojciec Tigera Woodsa (zm. 2006 )
• 1933 – Walter Kasper , niemiecki duchowny katolicki, kardynał
• 1934 – Daniel Kahneman , amerykański ekonomista
• 1936 – Canaan Banana , zimbabweński pastor metodystów, polityk, prezydent Zimbabwe (zm. 2003 )
• 1940 :
  • Jerzy Zygmunt Nowak , polski aktor
  • Sepp Piontek , niemiecki piłkarz, trener piłkarski, selekcjoner reprezentacji Danii i Turcji
• 1941 – Ryszard Czekała , polski reżyser filmowy
• 1942 – Felipe González , hiszpański polityk, premier Hiszpanii
• 1943 :
  • Kazimierz Kosiniak-Kamysz , polski profesor, specjalista w zakresie seminologii
  • Lucio Battisti , włoski piosenkarz (zm. 1998 )
• 1944 :
  • Lech Rutkowski , polski polityk, prezydent Białegostoku
  • Ewa Sowińska , polska działaczka polityczna, lekarka, posłanka na Sejm RP , Rzecznik Praw Dziecka
• 1945 – Maciej Rybiński , polski dziennikarz, scenarzysta filmowy (zm. 2009 )
• 1946 – Adam Tański , polski polityk
• 1947 :
  • Leszek Bugaj , polski polityk, samorządowiec (zm. 2009 )
  • Konstanty Andrzej Kulka , polski skrzypek
• 1949 – Leszek Błażyński , polski bokser (zm. 1992 )
• 1950 – Rick Folk , kanadyjski curler
• 1951 :
  • Stanisław Iwanicki , polski prawnik, polityk
  • Jurij Krawczenko , ukraiński polityk (zm. 2005 )
• 1952 :
  • Alan Clark , brytyjski muzyk
  • Fernando da Piedade Dias dos Santos , angolski polityk, premier Angoli
• 1953 – Marek Nowicki , polski adwokat , dyplomata
• 1956 – Czesław Baranowski , polski aktor
• 1958 – Andy Gibb , australijski piosenkarz (zm. 1988 )
• 1962 :
  • Robert Curbeam , amerykański astronauta
  • Jonathan Penner , amerykański aktor, scenarzysta i producent
• 1964 – Andrzej Krzywy , polski wokalista zespołu De Mono
• 1965 – Piotr Banach , polski muzyk
• 1967 – Andrzej Bednarski, polski reżyser
• 1968 – Sławomir Grzymkowski , polski aktor
• 1970 – John Frusciante , amerykański gitarzysta zespołu Red Hot Chili Peppers
• 1972 – Luca Turilli , włoski muzyk i kompozytor
• 1973 – Nicole Pratt , australijska tenisistka
• 1974 – Eva Mendes , amerykańska aktorka
• 1975 – Mihai Gîncu – mołdawski instrumentalista, założyciel grupy Zdob şi Zdub
• 1976 – Adriana Serra Zanetti , włoska tenisistka
• 1976 – Przemysław Kruk , zawodowy polski snookerzysta
• 1982 – Bartosz Wrona , polski wokalista zespołu Just 5
• 1985 – Anita Kwiatkowska zd. Chojnacka, polska siatkarka
• 1987 – Anna Czakwetadze , rosyjska tenisistka
• 1989 – Sterling Knight , amerykański aktor i wokalista
• 1991 – Michael Hayböck , austriacki skoczek narciarski

Zmarli

•   254 – Lucjusz I , święty , papież (ur. ?)
• 1118 – Maurus , polski duchowny katolicki, biskup krakowski (ur. ?)
• 1609 – Mikołaj Gomółka , polski kompozytor renesansowy (ur. ok. 1535 )
• 1695 – Henry Wharton, angielski pisarz (ur. 1664 )
• 1827 – Pierre Simon de Laplace , francuski matematyk (ur. 1749 )
• 1827 – Alessandro Volta , włoski fizyk (ur. 1745 )
• 1863 – Andrij Potebnia , ukraiński rewolucjonista, oficer armii carskiej, uczestnik powstania styczniowego (ur. 1838 )
• 1867 – Francesco Maria Piave , włoski librecista (ur. 1810 )
• 1893 – Hippolyte Taine , francuski filozof i historyk (ur. 1828 )
• 1895 – Henry Creswicke Rawlinson , angielski asyrolog i dyplomata (ur. 1810 )
• 1925 – Clément Ader , francuski pionier lotnictwa (ur. 1841 )
• 1927 – Zygmunt Bujnowski , polski malarz (ur. 1895 )
• 1930 – Antoni Michałowski , polski lekarz , działacz społeczny, uczestnik powstania styczniowego (ur. 1837 )
• 1939 – Jan Gwalbert Pawlikowski , polski pisarz (ur. 1860 )
• 1944 – Józef Dambek , pomorski działacz społeczny, pedagog, przywódca TOW Gryf Kaszubski (ur. 1903 )
• 1945 – Karl Friedrich Giese , niemiecki działacz samorządowy, burmistrz Iławy (ur. prawdopodobnie 1883 )
• 1950 :
  • Edgar Lee Masters , amerykański pisarz (ur. 1868 )
  • Roman Szuchewycz , ukraiński działacz nacjonalistyczny (ur. 1907 )
• 1953 :
  • Siergiej Prokofiew , rosyjski kompozytor (ur. 1891 )
  • Józef Stalin , rosyjski polityk (ur. 1878 )
• 1964 – Karol Maria Splett , polski duchowny katolicki, biskup gdański (ur. 1898 )
• 1965 – Stanisław Lam , polski wydawca, bibliofil (zm. 1891 )
• 1966 – Anna Achmatowa , rosyjska poetka (ur. 1889 )
• 1967 – Mischa Auer , amerykański aktor (ur. 1905 )
• 1977 – Tom Pryce , walijski kierowca Formuły 1 (ur. 1949 )
• 1978 – Zbigniew Załuski , polski eseista, publicysta (ur. 1926 )
• 1982 – John Belushi , amerykański aktor (ur. 1949 )
• 1987 – Mieczysław Verocsy, polski operator filmowy (ur. 1920 )
• 1990 – Klemens Szaniawski , polski filozof i logik (ur. 1925 )
• 1991 – Stefan Kozicki , polski reportażysta, scenarzysta filmowy (ur. 1923 )
• 1993 – Mieczysław Kościelniak , polski malarz, grafik (ur. 1912 )
• 1994 – Jan Dobraczyński , polski pisarz, działacz społeczny i polityczny (ur. 1910 )
• 2000 – Daniel Yanofsky , kanadyjski szachista, arcymistrz (ur. 1925 )
• 2002 – Stanisław Jankowski , polski oficer, architekt , adiutant gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego (ur. 1911 )
• 2004 :
  • Carlos Arosemena Monroy , ekwadorski polityk, prezydent Ekwadoru (ur. 1919 )
  • Stanisław Musiał , polski jezuita, zwolennik dialogu chrześcijańsko-żydowskiego (ur. 1938 )
• 2005 – Daniel Dziarmaga , polski piłkarz (ur. 1974 )
• 2006 :
  • Milan Babić , chorwacki polityk, przywódca chorwackich Serbów (ur. 1956 )
  • Roman Ogaza , polski piłkarz, reprezentant Polski , wicemistrz olimpijski (ur. 1952 )
• 2007 – Marek Obertyn , polski aktor (ur. 1952 )
• 2008 :
  • Elfriede Kaun , niemiecka lekkoatletka (ur. 1914 )
  • Władysław Pożaryski , polski geolog (ur. 1910 )
  • Joseph Weizenbaum , amerykańsko-niemiecki informatyk (ur. 1923 )
• 2009 :
  • Stanisław Ceberek , polski polityk, poseł na Sejm PRL IV i V kadencji , senator III kadencji (ur. 1927 )
  • Irena Dzierzgowska , polska polityk, wiceminister edukacji narodowej (ur. 1948 )

Przypisy