Wydarzenia w Polsce

styczeń

• 4 – 5 stycznia – zamach stanu zorganizowany przez środowiska endeckie , w tym pułkownika Mariana Żegoty-Januszajtisa z zamiarem obalenia rządu Jędrzeja Moraczewskiego .
• 5 – 6 stycznia – w nocy powstańcy wielkopolscy zdobyli lotnisko Ławica .
• 8 stycznia – Naczelna Rada Ludowa objęła władzę na terenach odbitych Niemcom podczas powstania wielkopolskiego.
• 9 stycznia – powstańcy wielkopolscy dokonali nalotu bombowego na lotnisko we Frankfurcie nad Odrą .
• 11 stycznia – Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał dekret o obowiązkowym ubezpieczeniu pracowników na wypadek choroby. Był to pierwszy polski akt prawny dotyczący ubezpieczenia na wypadek choroby.
• 12 stycznia - zajęcie przez Ukraińców Żółkwi , Dublan i Kulikowa i odcięcie przez nich Lwowa od polskiej Grupy Operacyjnej "Bug" gen. Jana Romera w rejonie Rawy Ruskiej .
• 13 stycznia – pod naciskiem mocarstw zachodnich polskie oddziały zostały wycofane ze Spisza i Orawy . Czechosłowacja zgodziła się w zamian przepuścić przez swoje terytorium tranzyt broni dla Polski.
• 15 stycznia – Polska została zaproszona przez zwycięskie państwa Ententy do udziału w konferencji pokojowej .
• 16 stycznia – powstał rząd Ignacego Jana Paderewskiego . Ignacy Jan Paderewski pełnił funkcję prezesa Rady Ministrów i równocześnie był ministrem spraw zagranicznych .
• 23 stycznia – na rozkaz premiera K. Kramářa i prezydenta T. Masaryka 16 tys. żołnierzy czeskich najechało na Śląsk Cieszyński .
• 26 stycznia
  • odbyły się wybory do Sejmu Ustawodawczego .
  • wojska czeskie, korzystając z zaangażowania Polski w walki na wschodzie, zajęły ziemie Śląska Cieszyńskiego aż za Wisłę .
• 29 stycznia
  • bitwa pod Skoczowem z wojskami czeskimi. Zakończyła się 31 stycznia powodzeniem strony polskiej, ponieważ została zatrzymana ofensywa wojsk czeskich ( polsko-czechosłowackie konflikty graniczne ).
  • Roman Dmowski – przewodniczący Polskiego Komitetu Narodowego – przedstawił na konferencji w Paryżu polskie postulaty odnośnie granicy polskiej po I wojnie światowej.

luty

• 1 lutego – w związku z konfliktem polsko-czeskim w krakowskiej elektrowni odbył się wiec pracowników. Domagano się na nim usunięcia z pracy wszystkich Czechów zatrudnionych w mieście, a zwłaszcza w krakowskich tramwajach .
• 3 lutego – podpisanie polsko-czeskiego układu o tymczasowej granicy na Śląsku Cieszyńskim .
• 4 lutego – Wołomin otrzymał prawa miejskie na mocy dekretu Naczelnika RP Marszałka Józefa Piłsudskiego .
• 7 lutego
  • podpisano dekret o powszechnym obowiązku służby wojskowej i o obowiązku szkolnym, powołano do życia Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej .
  • powołano Najwyższą Izbę Kontroli .
• 10 lutego – w Warszawie został otwarty Sejm Ustawodawczy . Kadencja trwała do 27 listopada 1922 r.
• 14 lutego
  • starcie polskiego oddziału kapitana Mienickiego z oddziałem bolszewickim należącym do Frontu Zachodniego w Berezie Kartuskiej . Przeprowadzony o 7 rano polski atak na Berezę Kartuską Norman Davies w książce Biały Orzeł, Czerwona Gwiazda uznaje za początek wojny polsko-bolszewickiej 1919-1920 .
  • marszałkiem Sejmu wybrano Wojciecha Trąmpczyńskiego , działacza endeckiego z Wielkopolski
• 16 lutego – przerwanie działań zbrojnych w Wielkopolsce ( powstanie wielkopolskie ) - rozejm w Trewirze .
• 19 lutego – wyzwolenie Białegostoku
• 20 lutego – uchwalenie tzw. Małej Konstytucji .
• 21 lutego – założono klub sportowy Szombierki Bytom .
• 25 lutego
  • polsko-czechosłowacki konflikt graniczny : wojsko polskie wkroczyło do Cieszyna .
  • Wielka Brytania uznała niepodległość Polski.

marzec

• 3 marca – utworzono Kurię Biskupią Wojsk Polskich .
• 9 marca – ochotnicza kompania powstańców wielkopolskich wyruszyła do Małopolski , aby wziąć udział w walkach z Ukraińcami .
• 14 marca – utworzono Instytut Wojskowo-Techniczny .
• 19 marca – ogłoszenie Gdańska Wolnym Miastem .
• 20 marca – stanowisko szefa Sekcji Marynarki przy Ministerstwie Spraw Wojskowych objął gen. ppor. mar. Kazimierz Porębski .
• 27 marca – Aleksy Rżewski został rządowym komisarzem miasta Łodzi .
• 30 marca – wojna polsko-ukraińska : Wódz Naczelny Józef Piłsudski wydał rozkaz o utworzeniu Frontu Wołyńskiego .

kwiecień

• 1 kwietnia
  • powołano Główny Urząd Miar .
  • założono I Liceum Ogólnokształcące im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu .
  • w poznańskim Ogrodzie Botanicznym (dziś Park Wilsona ) otwarto Palmiarnię .
• 2 kwietnia – założono Polskie Towarzystwo Matematyczne .
• 4 kwietnia
  • został założony Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu .
  • w Warszawie otwarto kabaret Qui Pro Quo .
• 5 kwietnia – wojna polsko-bolszewicka : wojsko polskie dokonało w zdobytym Pińsku masakry 35 Żydów, oskarżanych o popieranie bolszewików.
• 8 kwietnia – założono Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie .
• 12 kwietnia – w Łucku rozpoczęto zjazd ziemian , podczas którego powstał Związek Ziemian Wołynia. Zajęto się sprawą polskiego stanu posiadania na Rusi.
• 16 kwietnia
  • wojna polsko-bolszewicka: rozpoczęła się ofensywa wojsk polskich.
  • początek operacji sprowadzania do Polski armii generała Józefa Hallera .
  • w Warszawie odbył się zjazd Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej ; jego przewodniczącym wybrano Stanisława Dubois .
• 17 kwietnia
  • wojna polsko-bolszewicka: polskie wojska zdobyły Lidę .
  • Jarogniew Drwęski objął stanowisko pierwszego po zaborach prezydenta Poznania .
• 18 kwietnia
  • wojna polsko-bolszewicka: wojska polskie zdobyły Nowogródek .
  • założono Muzeum Narodowe w Poznaniu .
• 19 kwietnia – zajęcie Wilna przez oddziały polskie.
• 22 kwietnia – Józef Piłsudski skierował odezwę do mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego .
• 26 kwietnia – na mocy dekretów Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego utworzono Straż Więzienną w Polsce.
• 29 kwietnia – uchwałą Sejmu dzień 3 maja zostaje ogłoszony świętem narodowym.

maj

• 2 maja – Sekcja Marynarki przy Ministerstwie Spraw Wojskowych została przekształcona w Departament dla Spraw Morskich .
• 3 maja – odbyły się pierwsze uroczyste obchody święta narodowego (rocznica uchwalenia w dniu 3 maja 1791 r. konstytucji).
• 7 maja – w Poznaniu otwarto Uniwersytet im. Adama Mickiewicza .
• 10 maja – do Białegostoku przyłączono 13 okolicznych wsi.
• 11 maja – zjazd spółdzielni robotniczych w Warszawie powołał Związek Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych.
• 29 maja – w Poznaniu zbudowano pociąg pancerny Danuta .

czerwiec

• 15 czerwca – utworzenie Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego w Warszawie.

lipiec

• 10 lipca – uchwała Sejmu w sprawie zasad reformy rolnej . Ustalono limity wielkości gospodarstw prywatnych, dla Polski centralnej 180 ha , dla Kresów 400 ha.
• 14 lipca – na Rynku Głównym w Krakowie odbył się przegląd wojsk z okazji święta narodowego Francji (zburzenie Bastylii - 14 lipca 1789 ). Obecni byli biskup Adam Sapieha , gen. Józef Haller i francuscy oficerowie służący w jego armii .
• 17 lipca – wojsko polskie wyparło ze Zbrucza armię ukraińską, kończąc w ten sposób wojnę polsko-ukraińską .
• 20 lipca
  • pierwszy w odrodzonej Polsce nuncjusz apostolski Achilles Ratti przedstawił Naczelnikowi Państwa w Belwederze listy uwierzytelniające .
  • zawarto rozejm pomiędzy dowództwem Wojska Polskiego i oddziałami Semena Petlury .
• 24 lipca – Sejm uchwalił ustawę o organizacji Policji Państwowej i o bezpieczeństwie państwa. W rocznicę tego wydarzenia obchodzone jest Święto Policji ( Dzień Policjanta ).
• 27 lipca – po drobnych potyczkach z oddziałami litewskimi wojska polskie wkroczyły do Augustowa . Miasto zajęła grupa gen. Falewicza .
• 31 lipca – Sejm RP ratyfikował traktat wersalski .

sierpień

• 1 sierpnia – Sejm RP uchwalił ustawę o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej oraz o orderze Virtuti Militari .
• 8 sierpnia – wojska polskie zajęły Mińsk .
• 14 sierpnia – wybuchł strajk 140 tys. polskich robotników na Górnym Śląsku, poprzedzający wybuch zbrojnego powstania .
• 15 sierpnia – w Mysłowicach Niemcy dokonali masakry polskich górników, ich żon i dzieci, co doprowadziło do wybuchu I powstania śląskiego .
• 16 - 17 sierpnia – wybuchło I powstanie śląskie .
• 18 sierpnia – I powstanie śląskie: zwycięska dla Polaków bitwa pod Godowem .
• 24 sierpnia – zakończenie I powstania śląskiego.

wrzesień

• 1 września
  • Polska podpisała zawieszenie broni z Ukrainą .
  • naczelnik państwa Józef Piłsudski ratyfikował Traktat wersalski .

październik

• 9 października – w Mikaszewiczach rozpoczęły się rokowania polsko-bolszewickie.
• 11 października
  • dokonano uroczystego otwarcia Uniwersytetu Wileńskiego .
  • w Krakowie założono pierwszy związek sportowy w niepodległej Polsce - Polski Związek Lekkiej Atletyki .
• 30 października – powstał Aeroklub Polski w Poznaniu .

listopad

• 2 listopada – polski statek uzbrojony Różycki poddaje się niemieckiej Weichselschutzflotille .
• 21 listopada – Rada Najwyższa na konferencji pokojowej przyznała Polsce Galicję Wschodnią .
• 24 listopada – otwarcie teatru Reduta w Warszawie .
• 30 listopada – gen. Józef Haller wydał odezwę do żołnierzy Frontu Pomorskiego .
• powstanie Polskiej Akademii Umiejętności .

grudzień

• 8 grudnia
  • deklaracja Rady Najwyższej państw Ententy ws. przebiegu wsch. granicy Polski na tzw. linii Curzona .
  • potyczka polsko-czechosłowacka pod Kieżmarkiem .
• 9 grudnia – decyzja mocarstw zachodnich o podziale byłych flot państw zaborczych (Polsce przyznano 6 małych, rozbrojonych poniemieckich torpedowców o łącznej wyporności 2 300 t)
• 13 grudnia – utworzenie rządu Leopolda Skulskiego .
• 17 grudnia – decyzją ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego, Ksawerego Praussa, powołano Tymczasową Państwową Komisję Ochrony Przyrody.
• 20 grudnia – powstanie Polskiego Związku Piłki Nożnej .

Wydarzenia na świecie

• Koniec epidemii grypy hiszpanki , rozpoczętej w roku 1918 ; zmarło 20-25 mln osób.

styczeń

• 1 stycznia
  • u szkockich wybrzeży, jacht brytyjskiej admiralicji „HMS Iolaire” z 280 osobami na pokładzie zatonął, co najmniej 205 osób zginęło.
  • Edsel Ford zastępuje swego ojca - Henry Forda , na stanowisku prezydenta Ford Motor Company .
• 5 stycznia
  • w Niemczech w Monachium Anton Drexler założył DAP ( niem. Deutsche Arbeiterpartei, czyli Niemiecka Partia Robotnicza), później przemianowaną na NSDAP .
  • Związek Spartakusa , w Berlinie , inicjuje próbę rozpętania rewolucji komunistycznej w Niemczech. Powstanie komunistyczne trwało do 13 stycznia .
• 6 stycznia – w Niemczech rozpoczęto formowanie Freikorpsów .
• 7 stycznia – Wojna estońsko-bolszewicka : Doszło do walk pomiędzy Armią Czerwoną a siłami estońskimi .
• 9 stycznia – Friedrich Ebert wprowadza do akcji oddziały „Freikorps”.
• 10 - 12 stycznia – oddziały „Freikorps” atakują sympatyków „Związku Spartakusa” w Berlinie .
• 11 stycznia
  • Rumunia anektuje Siedmiogród .
  • w niemieckim porcie Cuxhaven Rada Robotnicza i Żołnierska ogłosiły powstanie Socjalistycznej Republiki Cuxhaven.
• 13 stycznia – Rada Robotnicza w Berlinie podejmuje decyzje o zakończeniu strajku generalnego. Próba rozpętania rewolucji przez członków Komunistycznej Partii Niemiec kończy się niepowodzeniem.
• 15 stycznia
  • Róża Luksemburg i Karl Liebknecht zostali zamordowani.
  • w Bostonie , doszło do katastrofy przemysłowej w destylarni alkoholu , wyciek melasy pozbawił życia 21 osób i zranił 150 osób.
• 16 stycznia
  • początek walk polsko-rosyjskich.
  • 18 poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych pozwala na wprowadzenie prohibicji .
• 18 stycznia
  • w Paryżu rozpoczęła się konferencja pokojowa po I wojnie światowej . Przewodniczył jej premier Francji Georges Clemenceau . Konferencja zakończyła się 21 stycznia 1920 roku.
  • powstaje przedsiębiorstwo produkujące luksusowe oraz duże sportowe samochody Bentley Motors Limited .
• 19 stycznia – wybory do Zgromadzenia Narodowego w Niemczech.
• 21 stycznia – odbyło się pierwsze posiedzenie parlamentu Irlandii w Dublinie . Od tego wydarzenia datuje się powstanie niepodległej Republiki Irlandii .
• 23 stycznia - 1 lutego – powstanie ludności pochodzenia ukraińskiego w Chocimiu , stłumione przez władze Rumuńskie.
• 29 stycznia – Stany Zjednoczone nawiązały stosunki dyplomatyczne z Polską.
• 31 stycznia – szkocka policja i brytyjska armia pacyfikują próbę powstania robotniczego w Glasgow .
• Wojna estońsko-bolszewicka: W styczniu wojska estońskie pod wodzą Johana Laidonera , wspierane przez ochotników z Finlandii , Szwecji i Danii , przeszły do kontrofensywy, wyrzucając Armię Czerwoną z terytorium Estonii.

luty

• 3 lutego – Armia Czerwona okupuje Ukrainę.
• 11 lutego – Friedrich Ebert ( SPD ), zostaje wybrany prezydentem Niemiec .
• 14 lutego – prezydent USA Woodrow Wilson przedstawił projekt Ligi Narodów .
• 25 lutego – Oregon jako pierwszy stan w USA wprowadza podatek , 1 cent na galon paliwa (.26 ¢ / L ), stosowanego do napędu samochodów .
• 26 lutego – Kongres Stanów Zjednoczonych wydaje akt prawny powołujący do życia na terenie części Wielkiego Kanionu Kolorado – Park Narodowy Wielkiego Kanionu .
• 27 lutego – została utworzona Litewsko-Białoruska Socjalistyczna Republika Rad .

marzec

• 1 marca
  • w Korei , policja i wojsko japońskie pacyfikuje masowe demonstracje przeciw okupacji japońskiej – w zamieszkach ginie około 7 tys. osób.
  • gen. Hans von Seeckt (Szef Niemieckiego Sztabu Generalnego) opracował i przedstawił Zgromadzeniu Narodowemu memoriał ws. sił zbrojnych.
• 2 marca – rozpoczął się kongres założycielski III Międzynarodówki (Kominternu).
• 4 marca – w Rosji gen. Kołczak rozpoczął ofensywę przeciwko Armii Czerwonej .
• 6 marca
  • utworzono Komintern .
  • niemieckie Zgromadzenie Narodowe uchwaliło ustawę o tzw. Reichswerze prowizorycznej.
• 9 marca – w Egipcie wybuchło powstanie przeciw okupacji brytyjskiej, zdławione przez siły brytyjskie następnego miesiąca – zginęło około 800 osób.
• 15 marca – w Paryżu zostaje założona organizacja weteranów armii amerykańskiej walczących w pierwszej wojnie światowej (ang. American Legion).
• 16 marca – Walter Gropius reaktywował i zjednoczył w Weimarze szkołę budownictwa Bauhaus .
• 21 marca – Béla Kun założył Węgierską Republikę Rad – krótkotrwały twór polityczny, który istniał na Węgrzech do początku sierpnia 1919 (133 dni).
• 23 marca – Benito Mussolini formuje ( wł. Fasci Italiani di Combattimento ) paramilitarną organizację, która później ( 1921 ) przekształciła się w Narodową Partię Faszystowską .
• 24 marca – Karol I Habsburg , ostatni władca Cesarsko-Królewskich Austro-Węgier udaje się na wygnanie do Szwajcarii , a później na portugalską wyspę Maderę .
• 28 marca – w „ The New York Times ” ukazał się wywiad z Józefem Piłsudskim .
• 29 marca – pierwszy samochód marki Tatra został wyprodukowany w Czechosłowacji .
• 31 marca – rozpoczął się generalny strajk w miastach dorzecza Ruhry w Nadrenii Północnej-Westfalii .

kwiecień

• 7 kwietnia – powstał Francuski Związek Piłki Nożnej (FFF).
• 13 kwietnia
  • powstała Bawarska Republika Rad , istniała do 3 maja 1919 roku.
  • w Indiach w mieście Amritsar w stanie Pendżab armia brytyjska i oddziały Gurków dokonały masakry ludności cywilnej, wyznawców sikhizmu – zginęło 379 osób.
• 23 kwietnia – po raz pierwszy obraduje w Estonii konstytuanta .
• 25 kwietnia
  • w Niemczech powstała uczelnia artystyczna w Weimarze – Bauhaus .
  • w Australii po raz pierwszy obchodzono uroczyście „Dzień ANZAC ”.
  • w Meksyku , generał Pancho Villa zdobywa miasto Hidalgo del Parral , w którym powiesił majora miasta i dwóch jego synów.
• 27 kwietnia – Finlandia została ogłoszona republiką.
• 30 kwietnia – kilka bomb zostało przechwyconych w pierwszej fali anarchistycznych ataków bombowych w USA.

maj

• 1 maja
  • lewicowe demonstracje we Francji przeradzają się w rozruchy.
  • w Cleveland w stanie Ohio , podczas socjalistycznych demonstracji doszło do rozruchów, dwie osoby zginęły, 40 zostało rannych i 116 osób zostało aresztowanych.
• 3 maja
  • armia Republiki Weimarskiej i oddziały Freikorps wkroczyły do Monachium – koniec Bawarskiej Republiki Rad.
  • założono klub sportowy Slovan Bratysława .
• 4 maja – Ruch Czwartego Maja rozpoczął swą działalność przeciw obcym kolonizatorom w Chinach.
• 5 maja – w Paryżu powstaje liga Socjalistycznego Czerwonego Krzyża.
• 8 maja – w Holandii wprowadzono prawo wyborcze dla kobiet.
• 9 maja – w Belgii wchodzi w życie nowe uniwersalne prawo wyborcze pozwalające głosować wszystkim mężczyzną niezależnie od statusu majątkowego jak i również niektórym kobietom.
• 11 maja – utworzono Besarabską Socjalistyczną Republikę Radziecką .
• 15 maja
  • wojna grecko-turecka : dwadzieścia tysięcy żołnierzy greckich zajęło Smyrnę z pomocą floty angielskiej i francuskiej.
  • robotnicy kanadyjscy z miasta Winnipeg rozpoczęli strajk generalny domagając się wyższych płac oraz lepszych warunków pracy.
• 16 maja – samolot Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych typu NC-4 pilotowany przez Alberta Cushing Reada wystartował z Nowej Fundlandii do pierwszego lotu transatlantyckiego przez Azory do Lizbony .
• 19 maja
  • Wojna grecko-turecka: Oddziały tureckie pod dowództwem Mustafy Kemala Atatürka lądują w miejscowości Samsun na wybrzeżu Anatolii nad Morzem Czarnym rozpoczynając walki, które później zostaną nazwane „Turecką Wojną o Niezależność”. Rocznica tego wydarzenia jest obchodzona przez Greków oraz Cypryjczyków greckiego pochodzenia jako dzień pamięci o „Ludobójstwie na Grekach pontyjskich ”.
  • nowojorski hotelarz Raymond Orteig ufundował nagrodę w wysokości 25 tys. dolarów dla osoby, która jako pierwsza przeleci samolotem non stop z Nowego Jorku do Paryża lub odwrotnie.
• 23 maja – Uniwersytet Kalifornijski otworzył drugie miasteczko uniwersyteckie w Los Angeles . Początkowo nazywane Południowym Oddziałem Uniwersytetu Kalifornijskiego (ang. Southern Branch of the University of California – SBUC), później przemianowane na Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles (ang. University of California, Los Angeles – UCLA).
• 25 maja – doszło do erupcji wulkanu Gunung Kelud (Kelut) we wschodniej części Jawy w Indonezji , zginęło ponad 5 tys. osób.
• 29 maja – Ogólna teoria względności opublikowana przez Alberta Einsteina w 1916 roku zostaje potwierdzona przez pomiary przeprowadzone przez astrofizyka brytyjskiego Arthura Eddingtona , podczas całkowitego zaćmienia słońca na Wyspie Książęcej i przez brytyjskiego astronoma Andrew Crommelina dokonującego pomiarów w Sobral w Brazylii .
• 30 maja – doszło do porozumienia pomiędzy Wielką Brytanią i Belgią, później potwierdzone przez Ligę Narodów , w którym Niemiecka Afryka Wschodnia ( Rwanda i Burundi ) przechodzi pod kontrolę Belgii.

czerwiec

• 2 czerwca – kilka bomb zostało przesłanych pocztą do znaczących polityków w USA w kampanii terroru anarchistycznego.
• 4 czerwca – Kongres Stanów Zjednoczonych zaaprobował dziewiętnastą poprawkę do Konstytucji Stanów Zjednoczonych , która gwarantuje prawa wyborcze dla kobiet.
• 9 czerwca – Armia Czerwona zajęła Ufę .
• 14 na 15 czerwca – pilot John Alcock wraz z nawigatorem Arthurem Whittenem Brownem , dokonali pierwszego nieprzerwanego przelotu ponad Oceanem Atlantyckim samolotem Vickers Vimy .
• 15 czerwca – oddziały generała Pancho Villa zaatakowały miasto Ciudad Juárez . W obawie przed przeniesieniem się walk na terytorium USA, kawaleria amerykańska przekracza granicę z Meksykiem i odpycha oddziały Pancho Villi od granicy.
• 19 czerwca – założenie klubu Salernitana Sport we włoskim mieście Salerno .
• 21 czerwca
  • Kanadyjska Królewska Policja Konna oddała salwę do tłumu bezrobotnych weteranów pierwszej wojny światowej podczas strajku generalnego w Winnipeg – zabijając dwie osoby.
  • admirał Ludwig von Reuter wydał rozkaz zatopienia w zatoce Scapa Flow na Orkadach internowanej floty niemieckiej – 9 marynarzy niemieckich zginęło.
• 23 czerwca
  • Zgromadzenie Narodowe Niemiec ratyfikowało traktat wersalski .
  • Łotewska wojna o niepodległość : W miejscowości Kieś , siły Estonii i Łotwy pokonały Niemców.
• 25 czerwca – inauguracyjny lot odbył Junkers F 13 , pierwszy całkowicie metalowy samolot.
• 28 czerwca
  • podpisanie przez Niemcy i państwa zwycięskiej koalicji traktatu wersalskiego , ustanawiającego nowy porządek polityczny po pierwszej wojnie światowej.
  • została utworzona Międzynarodowa Organizacja Pracy .
• 30 czerwca – wojska gen. Antona Denikina zajęły Carycyn .

lipiec

• 2 lipca – brytyjski sterowiec R-34 dokonał przelotu przez północny Atlantyk , pokonując tę trasę w obu kierunkach.
• 3 lipca – w Niemczech Zgromadzenie Narodowe zatwierdziło barwy flagi niemieckiej. Zdecydowano się na trzy kolory związane z rewolucją 1848 r. – czerwony, czarny i żółty.
• 13 lipca – pierwszy transatlantycki przelot balonem .
• 31 lipca
  • w Niemczech powstała Republika Weimarska .
  • policjanci z Londynu i Liverpoolu strajkują żądając ustanowienia Krajowych Związków Zawodowych Policji i Pracowników Więziennictwa. Ponad 2 tys. strajkujących zostaje zwolnionych z pracy.

sierpień

• 4 sierpnia – wojska rumuńskie i czechosłowackie wraz oddziałami posłusznymi admirałowi Miklósowi Horthyemu zajmują Budapeszt .
• 11 sierpnia
  • przyjęto konstytucję Republiki Weimarskiej .
  • powstał pierwszy zespół występujący w NFL z Wisconsin – Green Bay Packers .
• 14 sierpnia – weszła w życie konstytucja Republiki Weimarskiej .
• 18 sierpnia – bolszewicka flota z Kronsztadu zostaje zniszczona przez brytyjskie lotnictwo i okręty torpedowe.
• 19 sierpnia – Afganistan uzyskuje niezależność od Wielkiej Brytanii.
• 31 sierpnia – powstaje Komunistyczna Partia Stanów Zjednoczonych .

wrzesień

• 1 września – w Cedar Point w stanie Ohio w USA, rozpoczyna się ośmiodniowy kongres Badaczy Pisma Świętego (obecnie Świadkowie Jehowy ), obecnych:7000 uczestników.
• 10 września – w Saint-Germain-en-Laye podpisano traktatu pokojowy między państwami Ententy a Austrią .
• 10 - 15 września – huragan "Florida Keys" spowodował śmierć 600 osób nad Zatoką Meksykańską na Florydzie i w Teksasie .
• 12 września – Gabriele d'Annunzio na czele oddziałów ochotniczych dokonał zajęcia Fiume (obecnie Rijeka ), co spowodowało wycofanie sprzymierzonych oddziałów francusko-brytyjsko-amerykańskich i proklamowanie Regencji Carnaro .
• 18 września – Holandia przyznała kobietom prawa wyborcze.
• 22 września – w USA rozpoczął się strajk robotników przemysłu stalowego.
• 23 września – został założony portugalski klub sportowy z siedzibą w lizbońskiej dzielnicy Belém – CF Os Belenenses .
• 27 września – ostatnie brytyjskie oddziały opuszczają Archangielsk w Rosji.
• 28 września – doszło do rozruchów na tle rasowym w mieście Omaha w stanie Nebraska , tłum zlinczował murzyna podejrzanego o gwałt .
• 29 września – w Szwecji wprowadzono 8-godzinny dzień pracy. W Hiszpanii 1 października , w Jugosławii – 3 października , a w Austrii 17 grudnia .

październik

• 1 października – w miasteczku Elaine w stanie Arkansas doszło do rozruchów na tle rasowym, około 800 murzynów straciło życie.
• 2 października – prezydent Woodrow Wilson doznał wylewu krwi do mózgu , został częściowo sparaliżowany .
• 9 października – w Mikaszewiczach rozpoczęły się polsko-bolszewickie rokowania.
• 13 października – w Paryżu podpisano umowę międzynarodową dotycząca bezpieczeństwa i nawigacji lotów powietrznych.
• 28 października – rozpoczyna się prohibicja w Stanach Zjednoczonych.
• 31 października - oddano do użytku publicznego pierwszą linię metra w Madrycie , łączącą Puerta del Sol z Cuatro Caminos.

listopad

• 17 listopada – Armia Czerwona zdobyła Kursk .
• 19 listopada – oficjalnie ogłoszono że pomiary przeprowadzone 29 maja przez Arthura Eddingtona i Andrew Crommelin potwierdzają „Ogólną teorię względności”.
• 20 listopada – wybory do francuskiego Zgromadzenia Ustawodawczego.
• 27 listopada – w Neuilly-sur-Seine podpisano traktat pokojowy z Bułgarią .

grudzień

• 5 grudnia – turecki minister wojny zwalnia Greków, Ormian i Żydów ze służby w armii.
• 30 grudnia – stowarzyszenie prawnicze w Londynie „Lincoln's Inn”, po raz pierwszy przyjmuje w swe szeregi kobietę.

Urodzili się

• 1 stycznia
  • Rocky Graziano , amerykański bokser , mistrz świata (zm. 1990 )
  • Jerome David Salinger , amerykański pisarz (zm. 2010 )
• 7 stycznia – Elena Ceauşescu , żona komunistycznego przywódcy Rumunii Nicolae Ceausescu (zm. 1989 )
• 7 stycznia – Jerzy Giżycki , polski krytyk filmowy (zm. 2009 )
• 12 stycznia – Jan Józef Szczepański , polski pisarz i scenarzysta (zm. 2003 )
• 14 stycznia – Giulio Andreotti , polityk włoski, pisarz i publicysta
• 15 stycznia - George Cadle Price , polityk belizeński
• 19 stycznia - Joan Brossa , katalański poeta (zm. 1998 )
• 21 stycznia - Stanisława Fleszarowa-Muskat , polska pisarka (zm. 1989 )
• 26 stycznia - Valentino Mazzola , włoski piłkarz (zm. 1949 )
• 4 lutego - Krystyna Berwińska , polska pisarka
• 5 lutego
  • Red Buttons , aktor amerykański, laureat Oscara (zm. 2006 )
  • Andreas Papandreu , grecki polityk, dwukrotny premier Grecji (zm. 1996 )
• 8 lutego - Peter Berglar , niemiecki lekarz i historyk (zm. 1989 )
• 16 lutego - Natalia Rolleczek , polska pisarka
• 18 lutego - Jack Palance , amerykański aktor pochodzenia ukraińskiego (zm. 2006 )
• 2 marca - Jennifer Jones , aktorka amerykańska, laureatka Oscara (zm. 2009 )
• 3 marca - Józef Kamiński , polski dowódca wojskowy
• 17 marca – Nat King Cole , amerykański aktor (zm. 1965 )
• 24 marca – Lawrence Ferlinghetti , amerykański poeta
• 1 kwietnia – Joseph Murray , amerykański chirurg , laureat Nagrody Nobla
• 3 kwietnia - Ervin Drake , amerykański autor tekstów piosenek
• 8 kwietnia – Ian Smith , polityk rodezyjski (zm. 2007 )
• 9 kwietnia – John Presper Eckert , amerykański inżynier elektryk; konstruktor i twórca Eniac-a, pierwszego komputera (zm. 1995 )
• 16 kwietnia - Włodzimierz Krzemiński , polski pisarz, poeta
• 22 kwietnia – Donald James Cram , amerykański chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 2001 )
• 24 kwietnia – Jakub Sądej , leśnik, pierwszy opiekun i przewodnik po Jaskini Niedźwiedziej (zm. 1987 )
• 29 kwietnia – Celeste Holm , amerykańska aktorka filmowa i telewizyjna
• 3 maja – Pete Seeger , amerykański piosenkarz i działacz polityczny
• 7 maja – Evita Peron , argentyńska działaczka związkowa, żona prezydenta Juana Domingo Perona (zm. 1952 ).
• 16 maja
  • Wladziu Valentino Liberace , amerykański artysta estradowy pochodzenia polsko-włoskiego (zm. 1987 )
  • Zbigniew Kurtycz , polski piosenkarz, gitarzysta i kompozytor
• 20 maja - Gustaw Herling-Grudziński , polski pisarz, publicysta, prozaik (zm. 2000 )
• 25 maja - Adolf Ciborowski , architekt i urbanista (zm. 1987 )
• 27 maja - Andrzej Nowicki , polski filozof
• 11 czerwca - Richard Todd , brytyjski aktor (zm. 2009 )
• 19 czerwca - Louis Jourdan , francuski aktor
• 29 czerwca - Anna Czapska , architekt, Honorowy Członek TOnZ, twórca ekslibrisów (zm. 2007 )
• 2 lipca - Andrzej Pytlakowski , polski szachista i dziennikarz
• 5 lipca – Jarosław Furgała , polski rzeźbiarz ludowy
• 8 lipca – Walter Scheel , niemiecki polityk
• 10 lipca – Stanisław Myśliborski-Wołowski , polski historyk i pedagog (zm. 1983 )
• 12 lipca – Bogusław Szczepańczyk , nauczyciel, twórca ekslibrisów "ekologicznych" (zm. 1994 )
• 15 lipca – Iris Murdoch , anglo-irlandzka pisarka i filozofka (zm. 1999 )
• 18 lipca – Lech Paszkowski , polski pisarz, publicysta, historyk, mieszkający w Australii
• 20 lipca – Edmund Hillary , nowozelandzki himalaista i polarnik, z zawodu pszczelarz (zm. 2008 )
• 11 sierpnia – Ginette Neveu , francuska skrzypaczka (zm. 1949 )
• 25 sierpnia
  • Matt Urban , amerykański wojskowy polskiego pochodzenia, uczestnik II wojny światowej (zm. 1995 )
  • George Wallace , amerykański polityk, czterokrotny gubernator stanu Alabama (zm. 1998 )
• 27 sierpnia – Krystyna Wyhowska , polska dziennikarka i publicystka (zm. 2008 )
• 28 sierpnia – Godfrey N. Hounsfield , brytyjski inżynier elektronik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny (zm. 2004 )
• 18 września – Mieczysław Wojnicki , polski piosenkarz (zm. 2007 )
• 23 września – Bogdan Paprocki , śpiewak operowy, tenor (zm. 2010 )
• 25 września – Stanisław Hadyna , polski kompozytor i dyrygent (zm. 1999 )
• 27 września – James H. Wilkinson , matematyk angielski, specjalista w dziedzinie analizy numerycznej , laureat Nagrody Turinga (zm. 1986 )
• 3 października – James Buchanan , ekonomista amerykański, laureat Nagrody Nobla
• 5 października
  • Donald Pleasence , amerykański aktor (zm. 1995 )
  • Vojtech Zamarovský , słowacki prozaik, tłumacz, doktor prawa (zm. 2006 )
• 7 października – Zelman Cowen , australijski prawnik
• 11 października – Art Blakey , amerykański perkusista i kompozytor jazzowy (zm. 1990 )
• 17 października – Zhao Ziyang , polityk chiński , premier ChRL i sekretarz generalny Komunistycznej Partii Chin (zm. 2005 )
• 18 października
  • Anita O'Day , amerykańska wokalistka jazzowa (zm. 2006 )
  • Pierre Trudeau , dwukrotny premier Kanady z ramienia Partii Liberalnej (zm. 2000 )
• 22 października – Doris Lessing , pisarka brytyjska, laureatka Nagrody Nobla
• 25 października – Barbara Skarga , polska filozof, profesor (zm. 2009 )
• 26 października – Mohammad Reza Pahlawi , ostatni szachinszach Iranu , z dynastii Pahlawi (zm. 1980 )
• 9 listopada - Marian Pankowski , polski poeta, prozaik, dramaturg, krytyk literacki i tłumacz
• 10 listopada - Michaił Kałasznikow , radziecki konstruktor broni strzeleckiej
• 26 listopada
  • Ryszard Kaczorowski , prezydent Polski na uchodźstwie (zm. 2010 )
  • Frederik Pohl , amerykański pisarz
• 4 grudnia - Inder Kumar Gujral , indyjski polityk
• 7 grudnia - Stanisław Wyganowski , polski urbanista, działacz samorządowy
• 8 grudnia
  • Mieczysław Weinberg , kompozytor rosyjski pochodzenia żydowsko-polskiego (zm. 1996 )
  • Kazimierz Żygulski , socjolog kultury, działacz polityczny, minister kultury i sztuki
• 9 grudnia – William Lipscomb , amerykański chemik, laureat Nagrody Nobla
• 14 grudnia – Mieczysław Klimowicz , polonista , historyk literatury (zm. 2008 )
• 21 grudnia – Ove Sprogøe , duński aktor, znany z roli Egona Olsena z serii 14 duńskich filmów Gang Olsena (zm. 2004 )

Zmarli

• 4 stycznia - Georg von Hertling , niemiecki polityk, profesor filozofii , premier Bawarii , kanclerz Cesarstwa Niemieckiego i premier Prus (ur. 1843 )
• 6 stycznia - Theodore Roosevelt , dwudziesty szósty prezydent USA , laureat Nagrody Nobla (ur. 1858 )
• 15 stycznia
  • Andrzej Małkowski , jeden z twórców polskiego skautingu, wybitny instruktor i teoretyk harcerstwa , działacz polskich organizacji młodzieżowych i niepodległościowych (ur. 1888 )
  • Karl Liebknecht , niemiecki polityk komunistyczny pochodzenia żydowskiego (ur. 1871 )
  • Róża Luksemburg , działaczka i ideolog polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego (ur. 1871 )
• 18 stycznia - Jan Windsor , książę Wielkiej Brytanii (ur. 1905 )
• 27 stycznia - Endre Ady , poeta węgierski (ur. 1877 )
• 14 lutego - Wiktor Gomulicki , pisarz i publicysta (ur. 1848 )
• 17 lutego - Wilfrid Laurier , pierwszy frankofon na stanowisku premiera Kanady (ur. 1841 )
• 25 marca - bł. Michalina Jozafata Hordaszewska (ur. 1869 )
• 4 kwietnia - William Crookes , fizyk i chemik angielski (ur. 1832 )
• 10 kwietnia - Emiliano Zapata , meksykański anarchista i rewolucjonista (ur. 1879 )
• 26 kwietnia - Napoleon Cybulski , polski fizjolog , odkrywca adrenaliny (ur. 1854 )
• 4 maja - Milan Rastislav Štefánik , polityk słowacki , z wykształcenia inżynier i astronom (ur. 1880 )
• 6 maja - L. Frank Baum , amerykański pisarz (ur. 1856 )
• 14 maja - Henry John Heinz , amerykański twórca znanej marki keczupu (ur. 1844 )
• 10 czerwca - Adolf Zeligson , polski architekt, wybitny twórca łódzkiej architektury (ur. 1867 )
• 30 czerwca - John William Strutt , brytyjski fizyk, profesor uniwersytetu w Cambridge , laureat Nagrody Nobla (ur. 1842 )
• 15 lipca - Hermann Emil Fischer , niemiecki chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1852 )
• 26 lipca - Edward Poynter , brytyjski malarz (ur. 1836 )
• 9 sierpnia - Ruggiero Leoncavallo , włoski kompozytor operowy (ur. 1857 )
• 11 sierpnia - Andrew Carnegie , amerykański przemysłowiec szkockiego pochodzenia, jeden z najbogatszych ludzi swego czasu na świecie (ur. 1835 )
• 7 października - Alfred Deakin , australijski polityk i prawnik, drugi premier Australii (ur. 1856 )
• 13 października - Karl Gjellerup , duński poeta, dramaturg i powieściopisarz, piszący zarówno w języku duńskim jak i niemieckim , laureat Nagrody Nobla (ur. 1857 )
• 15 listopada - Alfred Werner , chemik szwajcarski , laureat Nagrody Nobla (ur. 1866 )
• 3 grudnia - Auguste Renoir , malarz francuski (ur. 1841 )
• 28 grudnia - Johannes Rydberg , fizyk szwedzki (ur. 1854 )

Zdarzenia astronomiczne

• 29 maja – całkowite zaćmienie Słońca

Nagrody Nobla

• z fizyki – Johannes Stark
• z chemii – nagrody nie przyznano
• z medycyny – Jules Bordet
• z literatury – Carl Spitteler
• nagroda pokojowa – Thomas Woodrow Wilson

Zobacz też

• 1919 w filmie
• 1919 w muzyce
• 1919 w literaturze

Święta ruchome

• Tłusty czwartek : 27 lutego
• Ostatki : 4 marca
• Popielec : 5 marca
• Niedziela Palmowa : 13 kwietnia
• Wielki Czwartek : 17 kwietnia
• Wielki Piątek : 18 kwietnia
• Wielka Sobota : 19 kwietnia
• Wielkanoc : 20 kwietnia
• Poniedziałek Wielkanocny : 21 kwietnia
• Wniebowstąpienie : 29 maja
• Zesłanie Ducha Świętego : 8 czerwca
• Boże Ciało : 19 czerwca