25 listopada jest 329. (w latach przestępnych 330.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 36 dni.

Święta

• imieniny obchodzą: Beatrycze , Elżbieta , Erazm , Godzimir , Józef , Katarzyna , Maria , Merkury , Mojżesz i Tęgomir .
• Bośnia i Hercegowina – Święto Państwowości
• Surinam – Święto Niepodległości
• Ukraina – Dzień Pamięci Ofiar Wielkiego Głodu i Represji Politycznych
• międzynarodowe :
  • Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy wobec Kobiet (ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ )
  • Światowy Dzień Pluszowego Misia^[1]
• Polska :
  • Dzień Kolejarza i Tramwajarza^[2]
  • Dzień Bez Futra
• wspomnienia i święta w Kościele katolickim ^[3][4], obchodzą:
  • św.Beatrycze z Ornacieu
  • bł. Franciszka Siedliska , znana jako bł.Maria od Pana Jezusa Dobrego Pasterza, ( dziewica )
  • św. Katarzyna Aleksandryjska (dziewica i męczennica )

Wydarzenia w Polsce

Stanisław August Poniatowski po abdykacji – 1797

• 1764 – ostatni król Polski Stanisław August Poniatowski został koronowany w Warszawie .
• 1795 – Stanisław August Poniatowski abdykował na rzecz Rosji .
• 1862 – Józef Mianowski wygłosił inauguracyjną mowę rektorską w warszawskiej Szkole Głównej .
• 1863 – zwycięstwo powstańców w bitwie pod Opatowem .
• 1896 – otwarto pierwszy odcinek Wschodniogalicyjskich Kolei Lokalnych ( Tarnopol – Kopyczyńce ).
• 1914 – I wojna światowa : zakończyła się bitwa pod Krakowem .
• 1914 – Warszawa: powstał Komitet Narodowy Polski .
• 1937 – podniesiono banderę na niszczycielu ORP Błyskawica .
• 1952 – powstała Grupa Beskidzka GOPR .
• 1956 – ukazał się pierwszy numer Kroniki Beskidzkiej .
• 1960 – premiera filmu Szatan z siódmej klasy .
• 1967 – Warszawa: w Teatrze Narodowym odbyła się premiera Dziadów w reżyserii Kazimierza Dejmka .
• 1976 – Telewizja Polska wyemitowała premierowy odcinek serialu 07 zgłoś się .
• 1978 – zainaugurowała działalność Filharmonia Sudecka .
• 1990 – pierwsza tura wyborów prezydenckich . Do drugiej tury przeszli Lech Wałęsa i Stanisław Tymiński .
• 1991 – pierwsze posiedzenie Sejmu I kadencji.
• 2008 – na wniosek Instytutu Pamięci Narodowej dokonano ekshumacji zwłok gen. Władysława Sikorskiego .

Wydarzenia na świecie

• 1177 – w bitwie pod Montgisard król Jerozolimy Baldwin IV Trędowaty i książę Antiochii Rejnald z Chatillon pokonali wojska Saladyna .
• 1185 – Urban III został wybrany na papieża.
• 1277 – Mikołaj III został wybrany na papieża.
• 1491 – rozpoczęło się oblężenie Granady , ostatniej twierdzy Arabów w Hiszpanii .
• 1596 – wybuchło powstanie chłopskie w Finlandii .
• 1735 – na Kremlu w Moskwie został odlany największy dzwon na świecie Car Kołokoł .
• 1741 – w wyniku buntu pułku preobrażeńskiego na tron carski w Rosji wyniesiono Elżbietę Piotrowną jako Elżbietę I.
• 1867 – Alfred Nobel opatentował dynamit .
• 1876 – wojny z Indianami : bitwa Tępego Noża .
• 1885 – utworzono pierwszy w Kanadzie park narodowy Banff .
• 1917 – Rosja Radziecka: jedyne wolne wybory parlamentarne. Eserowcy uzyskali 410, a bolszewicy 175 miejsc na 707. Konstytuanta zebrała się tylko raz (5 stycznia 1918).
• 1918 – Wojwodina dołączyła do Królestwa Serbii .
• 1936 – Niemcy zawarły z Japonią sojusz (tzw. pakt antykominternowski ).
• 1938 – Ławrientij Beria został ludowym komisarzem spraw wewnętrznych.
• 1940 – port Hajfa : brytyjskie okręty wojenne ostrzelały francuski statek Patria ze 1800 nielegalnymi żydowskimi imigrantami. Zginęło 260 osób, a 172 zostały ranne.
• 1941 – Finlandia przystąpiła do paktu antykominternowskiego.
• 1942 – front wschodni : rozpoczęła się operacja Mars ; kontrofensywa Armii Czerwonej.
• 1947 – Nowa Zelandia ratyfikowała Statut Westminsterski .
• 1952 – w Londynie odbyła się premiera sztuki A. Christie Pułapka na myszy , najdłużej bez przerwy wystawianej sztuki na świecie.
• 1958 – Sudan Francuski uzyskał autonomię.
• 1960 – Dominikana : na zlecenie dyktatora Trujillo zamordowano trzy stojące na czele opozycji siostry Mirabal . W 1999 roku ONZ ustanowiła rocznicę ich śmierci międzynarodowym dniem walki z przemocą wobec kobiet.
• 1963 – na narodowym cmentarzu w Arlington został pochowany John F. Kennedy .
• 1970 – papież Paweł VI rozpoczął 9. podróż apostolską do krajów Azji i Australii .
• 1973 – grupa oficerów dokonała zamachu stanu w Grecji , obalając dyktatora Georgiosa Papadopoulosa
• 1975 – Surinam (pod nazwą Gujana Holenderska) uzyskał niepodległość (od Holandii ).
• 1975 – Portugalia : nieudany komunistyczny zamach stanu.
• 1981 – Joseph Alois Ratzinger otrzymał nominację z rąk papieża Jana Pawła II na prefekta Kongregacji Nauki Wiary .
• 1984 – brytyjsko-irlandzka supergrupa Band Aid nagrała singiel charytatywny Do They Know It's Christmas?
• 1992 – premiera filmu Bodyguard .
• 1998 – brytyjscy lordowie-sędziowie stosunkiem głosów 3:2 uznali, że Augusto Pinochetowi nie przysługuje immunitet , wobec czego może być aresztowany i przekazany hiszpańskiemu wymiarowi sprawiedliwości.
• 2001 – Maria Krescencja Höss została kanonizowana w Watykanie przez Jana Pawła II .
• 2002 – utworzono Departament Bezpieczeństwa Krajowego Stanów Zjednoczonych .
• 2005 – słowacka fujara pasterska została wpisana na listę Arcydzieł Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO .
• 2008 – na Grenlandii odbyło się referendum w sprawie poszerzenia autonomii wyspy.
• 2009 – w referendum konstytucyjnym mieszkańcy Saint Vincent i Grenadyn sprzeciwili się zastąpieniu monarchii republiką.

Urodzili się

• 1562 – Lope de Vega , hiszpański pisarz (zm. 1635 )
• 1735 – Grzegorz Piramowicz , polski pedagog, działacz oświatowy (zm. 1801 )
• 1738 – Thomas Abbt , niemiecki filozof (zm. 1766 )
• 1835 – Andrew Carnegie , amerykański przemysłowiec (zm. 1919 )
• 1839 – Stanisław Duniecki , polski kompozytor (zm. 1870 )
• 1844 – Carl Benz , niemiecki konstruktor (zm. 1929 )
• 1878 – Gustaw Simon , polski ekonomista, specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych, polityk, kierownik resortu pracy i polityki społecznej (zm. 1941 )
• 1881 – Jan XXIII , papież (zm. 1963 )
• 1895 – Wilhelm Kempff , niemiecki pianista, kompozytor (zm. 1991 )
• 1895 – Ludvík Svoboda , czechosłowacki polityk, prezydent Czechosłowacji (zm. 1979 )
• 1899 – Tadeusz Białoszczyński , polski aktor (zm. 1979 )
• 1899 – William Burnett, amerykański pisarz (zm. 1982 )
• 1900 – Rudolf Höss , hitlerowski funkcjonariusz, komendant obozu Auschwitz-Birkenau (zm. 1947 )
• 1901 – Arthur Liebehenschel , hitlerowski funkcjonariusz, komendant obozu Auschwitz-Birkenau (zm. 1948 )
• 1902 – Marian Minor , polski polityk, minister (zm. 1973 )
• 1904 – Helena Grossówna , polska aktorka (zm. 1994 )
• 1904 – Ba Jin , chiński pisarz, działacz polityczny (zm. 2005 )
• 1907 – Stanisław Borczyk , polski polityk emigracyjny, minister (zm. 1997 )
• 1909 – Maria Bogda , polska aktorka (zm. 1981 )
• 1912 – Francis Durbridge, brytyjski pisarz (zm. 1998 )
• 1914 – Joe DiMaggio , amerykański baseballista (zm. 1999 )
• 1915 – Augusto Pinochet , chilijski polityk, generał, prezydent Chile (zm. 2006 )
• 1917 – Luigi Poggi , włoski duchowny katolicki, kardynał (zm. 2010 )
• 1920 – Ricardo Montalban , amerykański aktor (zm. 2009 )
• 1920 – Józef Niweliński , polski biolog, farmaceuta, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (zm. 2010 )
• 1922 – Gloria Lasso , hiszpańska piosenkarka (zm. 2005 )
• 1923 – Mauno Koivisto , fiński polityk, ekonomista, premier i prezydent Finlandii
• 1923 – Aleksandra Olędzka-Frybesowa , polska poetka, eseistka, tłumaczka
• 1925 – Derroll Adams, amerykański piosenkarz folkowy (zm. 2000 )
• 1925 – Henryk Jagodziński , polski wioślarz, olimpijczyk (zm. 2002 )
• 1925 – Nonna Mordiukowa , rosyjska aktorka (zm. 2008 )
• 1926 – Poul Anderson , amerykański pisarz (zm. 2001 )
• 1926 – Jeffrey Hunter , amerykański aktor (zm. 1969 )
• 1931 – Jan Rutkiewicz, polski reżyser filmowy
• 1939 – Shelagh Delaney, brytyjska pisarka
• 1948 – Renata Kretówna, polska aktorka
• 1948 – Małgorzata Niezabitowska , polska dziennikarka
• 1952 – Stanisław Krupowicz , polski kompozytor
• 1954 – Władysław Frasyniuk , polski polityk
• 1955 – Alaksandar Kazulin , białoruski polityk opozycyjny
• 1958 – Adam Kruszewski, polski śpiewak operowy (baryton)
• 1959 – Steve Rothery , brytyjski gitarzysta zespołu Marillion
• 1960 – John F. Kennedy Jr. , amerykański prawnik, dziennikarz, publicysta, syn Johna F. Kennedy'ego (zm. 1999 )
• 1961 – Andreas Zingerle , włoski biathlonista, mistrz świata
• 1964 – Joanna Kurowska , polska aktorka
• 1966 – Elżbieta Łukacijewska , polska polityk
• 1969 – Katarzyna Śmiechowicz , polska aktorka
• 1970 – Izabela Kuna , polska aktorka
• 1970 – John Abraham Godson , nauczyciel akademicki, pastor ewangeliczny, samorządowiec
• 1971 – Christina Applegate , amerykańska aktorka, piosenkarka
• 1979 – Sandrine Bailly , francuska biathlonistka, mistrzyni świata, zdobywczyni Pucharu Świata
• 1979 – Kamila Frątczak , polska siatkarka, reprezentantka Polski
• 1980 – Aaron Mokoena , południowoafrykański piłkarz
• 1981 – Xabi Alonso , hiszpański piłkarz
• 1983 – Dorota Flaga, polska malarka
• 1983 – Teppei Takano , japoński skoczek narciarski
• 1984 – Gaspard Ulliel , francuski aktor
• 1985 – Izabela Godzińska , polska piłkarka
• 1986 – Katie Cassidy , amerykańska aktorka
• 1986 – Patrycja Sanduska, polska tenisistka
• 1987 – Dolla , amerykański raper (zm. 2009 )
• 1988 – Nodar Kumaritaszwili , gruziński saneczkarz (zm. 2010 )

Zmarli

• 1034 – Malcolm II , król Szkocji (ur. ok. 954 )
• 1185 – (lub 25 września ) Lucjusz III , papież (ur. ok. 1110 )
• 1560 – Andrea Doria , doża Genui (ur. 1466 )
• 1795 – Jan Chrystian Kamsetzer , polski architekt, dekorator wnętrz (ur. 1753 )
• 1885 – Alfons XII Burbon , król Hiszpanii (ur. 1857 )
• 1909 – Cyprian Godebski , polski rzeźbiarz (ur. 1835 )
• 1922 – Alfred Kamienobrodzki , polski architekt, malarz, akwarelista (ur. 1844 )
• 1950 – Johannes Jensen , duński pisarz, laureat Nagrody Nobla (ur. 1873 )
• 1956 – Ołeksandr Dowżenko , ukraiński reżyser filmowy (ur. 1894 )
• 1959 – Jean Grémillon, francuski reżyser filmowy (ur. 1901 )
• 1959 – Gérard Philipe , francuski aktor (ur. 1922 )
• 1968 – Upton Sinclair , amerykański pisarz (ur. 1878 )
• 1970 – Yukio Mishima , japoński pisarz (ur. 1925 )
• 1973 – Laurence Harvey, brytyjski aktor pochodzenia litewskiego (ur. 1928 )
• 1974 – Nick Drake , angielski wokalista, autor tekstów (ur. 1948 )
• 1974 – U Thant , birmański polityk, sekretarz generalny ONZ (ur. 1909 )
• 1980 – Aleksander Mościcki , polski duchowny katolicki, biskup łomżyński (ur. 1898 )
• 1986 – Włodzimierz Lechowicz , polski polityk, minister (ur. 1911 )
• 1992 – Karol Teutsch , polski skrzypek, dyrygent (ur. 1921 )
• 1993 – Anthony Burgess , brytyjski pisarz (ur. 1917 )
• 1999 – Pierre Bézier , francuski matematyk (ur. 1910 )
• 2001 – Eustachy Kossakowski , polski fotografik (ur. 1925 )
• 2001 – Tadeusz Polak , polski konserwator zabytków (ur. 1926 )
• 2002 – Karel Reisz , brytyjski reżyser filmowy (ur. 1926 )
• 2003 – Stefan Grzybowski , polski prawnik, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego (ur. 1902 )
• 2005 – George Best , irlandzki piłkarz, reprezentant Irlandii Północnej (ur. 1946 )
• 2005 – Richard Burns , angielski kierowca rajdowy, mistrz świata (ur. 1971 )
• 2005 – Zbigniew Kryda , polski fotografik (ur. 1930 )
• 2007 – Kevin DuBrow , amerykański wokalista heavymetalowej formacji Quiet Riot (ur. 1955 )
• 2008 – William Gibson , amerykański pisarz (ur. 1914 )

Przypisy