19 listopada jest 323. (w latach przestępnych 324.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 42 dni.

Święta

• imieniny obchodzą: Barlaam , Dionizy , Dargosław , Elżbieta , Faust , Jakub , Kryspin , Maksym , Małowid , Matylda , Paweł , Salomea , Seweryn i Teodor .
• Belize – Święto Garifuny
• Brazylia – Dzień Flagi
• Monako – Święto Księcia Rainiera (święto narodowe)
• Mali – Rocznica Zamachu Stanu
• międzynarodowe :
  • Światowy Dzień Mężczyzn
  • Światowy Dzień Toalet (ustanowiony przez WTO )
  • Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Przemocy Wobec Dzieci ^[1] (z inicjatywy Women's World Summit Foundation)
• Portoryko – Dzień Odkrycia
• wspomnienia i święta w Kościele katolickim obchodzą^[2][3],:
  • św. Barłaam z Antiochii ( męczennik )
  • bł. Salomea ( dziewica )

Wydarzenia w Polsce

• 1257 – dokonano konsekracji bazyliki św. Elżbiety we Wrocławiu .
• 1419 – na Wawelu została koronowana na królową Polski Elżbieta Pilecka , trzecia żona Władysława Jagiełły .
• 1619 – dokonano poświęcenia odbudowanej kaplicy w Świętej Lipce .
• 1655 – wojska szwedzkie pod wodzą generała Burharda Müllera rozpoczęły oblężenie Jasnej Góry .
• 1702 – Dynów został ograbiony i spalony przez wojska szwedzkie.
• 1765 – król Stanisław August Poniatowski otworzył w Warszawie pierwszą scenę publiczną, od 1807 nazywaną Teatrem Narodowym .
• 1808 – do Wrocławia przyłączono okoliczne tereny, zwiększając powierzchnię miasta z 3,55 do 20,5 km kw.
• 1816 – założono Królewski Uniwersytet Warszawski .
• 1816 – z terenu południowej Polski widoczne było całkowite zaćmienie słońca .
• 1901 – hotel Bristol przyjął pierwszego gościa.
• 1911 – założono Klub Sportowy Polonia Warszawa .
• 1919 – Józef Piłsudski został honorowym obywatelem miasta Białegostoku .
• 1936 – premiera filmu Ada! To nie wypada! .
• 1948 – w Warszawie zakończył się proces działaczy PPS-WRN .
• 1965 – w 200. rocznicę powstania Teatru Narodowego oficjalnie otworzono odbudowany Teatr Wielki w Warszawie .
• 1969 – stanowisko dowódcy Marynarki Wojennej objął kontradm. Ludwik Janczyszyn .
• 1980 – rozpoczęto wydobycie węgla w Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów .
• 1995 – w II turze wyborów prezydenckich wygrał Aleksander Kwaśniewski pokonując Lecha Wałęsę .
• 1999 – premiera filmu Dług .
• 2005 – odsłonięto pomnik generała Jerzego Ziętka w Katowicach .

Wydarzenia na świecie

Mayflower w porcie Plymouth – obraz Williama Halsalla

•   461 – św. Hilary został papieżem.
• 1190 – został założony Zakon Krzyżacki .
• 1335 – na zjeździe w Wyszehradzie królowie Jan Luksemburski i Kazimierz III Wielki ratyfikowali układ z Trenczyna .
• 1493 – Krzysztof Kolumb wylądował na Portoryko (początkowo nazwane San Juan Bautista).
• 1523 – Klemens VII został papieżem.
• 1794 – USA i Wielka Brytania podpisały tzw. traktat Jaya .
• 1819 – Madryt : otwarto Muzeum Prado .
• 1824 – w wyniku nagłej powodzi w Sankt Petersburgu śmierć poniosło około 10 tys. ludzi.
• 1863 – prezydent USA Abraham Lincoln wygłosił mowę gettysburgską , w której określił sens wojny secesyjnej jako walki o przetrwanie państwa opartego na wolności i równości wszystkich obywateli.
• 1915 – zatonął jednokominowiec SS Californian
• 1917 – władze tureckie internowały w Nazarecie łacińskiego patriarchę Jerozolimy Filippo Camassei .
• 1933 – wybory parlamentarne w Hiszpanii .
• 1942 – front wschodni , operacja Uran : rozpoczął się kontratak wojsk radzieckich pod Stalingradem .
• 1946 – Afganistan , Islandia oraz Szwecja członkami ONZ .
• 1946 – od ataku francuskiego na Hajfong rozpoczęła się I wojna indochińska .
• 1959 – zbankrutowała należąca do Ford Motor Company luksusowa marka Edsel .
• 1969 – NASA : astronauci misji Apollo 12 stanęli na powierzchni Księżyca .
• 1969 – Pelé strzelił swego tysięcznego gola.
• 1977 – egipski prezydent Anwar Sadat pierwszym arabskim przywódcą, który złożył oficjalną wizytę w Izraelu .
• 1977 – Portugalia , Funchal : 131 osób zginęło w katastrofie Boeinga 727 100 linii TAP Air Portugal .
• 1984 – miasto Meksyk : 503 osoby zginęły, a ponad 7 tys. zostało rannych w wyniku serii eksplozji w terminalu gazowym.
• 1985 – Genewa : rozpoczęło się spotkanie na szczycie Reagan - Gorbaczow .
• 1990 – 22 państwa NATO i Układu Warszawskiego podpisały w Paryżu Układ w sprawie konwencjonalnych sił zbrojnych w Europie.
• 1990 – po ujawnieniu, że jej dwaj wokaliści nie brali udziału w nagraniu płyty, grupie muzycznej Milli Vanilli odebrano nagrodę Grammy .
• 1991 – ukazał się album Achtung Baby grupy U2 .
• 1996 – Kofi Annan został wybrany na sekretarza generalnego ONZ .
• 1999 – Chiny z powodzeniem wysłały w kosmos bezzałogowy statek Shenzhou 1 .
• 2005 – Irak : masakra w Al-Hadisie .
• 2005 – japońska sonda kosmiczna Hayabusa wylądowała na planetoidzie Itokawa .

Urodzili się

• 1413 – Fryderyk II Żelazny , margrabia Brandenburgii (zm. 1471 )
• 1600 – Karol I Stuart , król Anglii i Szkocji (zm. 1649 )
• 1711 – Michaił Łomonosow , rosyjski chemik , fizyk (zm. 1765 )
• 1770 – Adam Johann von Krusenstern , rosyjski admirał , podróżnik (zm. 1846 )
• 1770 – Bertel Thorvaldsen , duński rzeźbiarz (zm. 1844 )
• 1805 – Ferdinand de Lesseps , francuski dyplomata , przedsiębiorca , budowniczy Kanału Panamskiego (zm. 1894 )
• 1814 – Jeronim De Rada , albański pisarz (zm. 1903 )
• 1831 – James Garfield , amerykański polityk, prezydent USA (zm. 1881 )
• 1833 – Wilhelm Dilthey , niemiecki filozof (zm. 1911 )
• 1839 – Emil Škoda , czeski inżynier , przemysłowiec (zm. 1900 )
• 1843 – Richard Avenarius , niemiecki filozof (zm. 1896 )
• 1851 – Wacław Nałkowski , polski geograf , publicysta (zm. 1911 )
• 1854 – Jan Sztolcman , polski zoolog , ornitolog , podróżnik (ur. 1928 )
• 1875 – Hiram Bingham , amerykański odkrywca , polityk, odkrywca Machu Picchu (zm. 1956 )
• 1875 – Michaił Kalinin , radziecki polityk, działacz komunistyczny , przewodniczący WCIK (zm. 1946 )
• 1877 – Kazimierz Hącia , polski prawnik , ekonomista , polityk, minister przemysłu i handlu (zm. 1934 )
• 1879 – Józef Unszlicht , polski działacz komunistyczny (zm. 1938 )
• 1885 – Kazimierz Sosnkowski , polski dowódca wojskowy, generał , polityk, minister spraw wojskowych , Naczelny Wódz i Generalny Inspektor Sił Zbrojnych (zm. 1969 )
• 1886 – Fernand Crommelynck , belgijski dramaturg (zm. 1970 )
• 1887 – James Batcheller Sumner , amerykański chemik , laureat Nagrody Nobla (zm. 1955 )
• 1888 – José Raúl Capablanca , kubański szachista , mistrz świata (zm. 1942 )
• 1894 – Wacław Stachiewicz , polski dowódca wojskowy, generał , pisarz (zm. 1973 )
• 1895 – Leif Sinding, norweski reżyser filmowy (zm. 1985 )
• 1896 – Włodzimierz Dobrzański, polski aktor (zm. 1969 )
• 1900 – Anna Seghers , niemiecka pisarka (zm. 1983 )
• 1901 – Mečys Gedvilas , litewski polityk, premier Litewskiej SRR (zm. 1981 )
• 1908 – Bogusława Jeżowska-Trzebiatowska , polska fizyk , chemik , profesor Politechniki Wrocławskiej (zm. 1991 )
• 1909 – Peter Drucker , amerykański ekonomista (zm. 2005 )
• 1909 – Rüdiger Pipkorn , niemiecki wojskowy (zm. 1945 )
• 1917 – Indira Gandhi , indyjska polityk, premier Indii (zm. 1984 )
• 1918 – Lloyd Roseville Crouse , kanadyjski polityk, gubernator Nowej Szkocji (zm. 2007 )
• 1918 – Hendrik Christoffel van de Hulst , holenderski astronom (zm. 2000 )
• 1918 – Władysław Jędruszuk , polski duchowny katolicki , biskup drohiczyński (zm. 1994 )
• 1919 – Lynn Merrick , amerykańska aktorka (zm. 2007 )
• 1919 – Gillo Pontecorvo , włoski reżyser filmowy (zm. 2006 )
• 1919 – Alan Young , brytyjski aktor
• 1920 – Janusz Kłosiński , polski aktor
• 1920 – Gene Tierney , amerykańska aktorka (zm. 1991 )
• 1922 – Rajko Mitić , jugosłowiański piłkarz , reprezentant Jugosławii , wicemistrz olimpijski (zm. 2008 )
• 1923 – Monica Lovinescu , rumuńska pisarka (zm. 2008 )
• 1925 – Zygmunt Bauman , polski socjolog , filozof
• 1924 – Sir Edward Mutesa , ugandyjski polityk, król Bugandy , prezydent Ugandy (zm. 1969 )
• 1924 – Jan Otčenášek , czeski pisarz, scenarzysta filmowy (zm. 1979 )
• 1928 – Jerzy Goliński , polski aktor (zm. 2008 )
• 1931 – Witold Jurasz , polski polityk, dyplomata , ambasador (zm. 2004 )
• 1933 – Larry King , amerykański dziennikarz
• 1936 – Yuan T. Lee , tajwański chemik , laureat Nagrody Nobla
• 1938 – Hank Medress , amerykański piosenkarz, producent muzyczny (zm. 2007 )
• 1938 – Janusz Ostrowski, polski aktor
• 1938 – Ted Turner , amerykański przedsiębiorca
• 1942 – Calvin Klein , amerykański projektant mody
• 1943 – Kazimierz Schilling , polski astronom , dyrektor Planetarium w Olsztynie (zm. 2006 )
• 1944 – Agnes Baltsa , grecka śpiewaczka operowa ( mezzosopran )
• 1946 – Zenon Czechowski , polski kolarz szosowy
• 1948 – Elżbieta Wojnowska , polska piosenkarka, aktorka
• 1949 – Dariusz Ledworowski , polski ekonomista , polityk, minister współpracy gospodarczej z zagranicą
• 1953 – Bronisław Maj , polski poeta, aktor
• 1954 – Krystyna Giżowska , polska piosenkarka
• 1954 – Kathleen Quinlan , amerykańska aktorka
• 1956 – Eileen Collins , amerykańska astronautka
• 1957 – Ofra Haza , izraelska piosenkarka (zm. 2000 )
• 1958 – Konrad Wiśniowski , polski kontradmirał , komendant Morskiego Oddziału Straży Granicznej
• 1959 – Allison Janney , amerykańska aktorka
• 1959 – Elżbieta Kruk , polska polityk, przewodnicząca KRRiT , poseł na Sejm RP
• 1960 – Matt Sorum , amerykański perkusista zespołów: Guns N' Roses i Velvet Revolver
• 1961 – Meg Ryan , amerykańska aktorka
• 1961 – Bogdan Wenta , polski piłkarz ręczny , trener piłki ręcznej , reprezentant Polski i Niemiec , selekcjoner reprezentacji Polski
• 1962 – Jodie Foster , amerykańska aktorka, reżyserka filmowa
• 1962 – Nicole Stott , amerykańska astronautka
• 1963 – Terry Farrell , amerykańska aktorka, modelka
• 1963 – Mariola Krysińska, polska aktorka
• 1966 – Gail Devers , amerykańska lekkoatletka, sprinterka , płotkarka , mistrzyni olimpijska , mistrzyni świata
• 1967 – Paweł Stasiak , polski wokalista zespołu Papa Dance
• 1969 – Michael Lee , amerykański perkusista grup: The Cult , Thin Lizzy (zm. 2008 )
• 1975 – Ricardo Garcia , brazylijski siatkarz , reprezentant Brazylii , mistrz świata , mistrz olimpijski
• 1976 – Stelios Wenetidis , grecki piłkarz , reprezentant Grecji , mistrz Europy
• 1977 – Davina Lewis , brytyjska księżniczka , córka księcia Gloucester Ryszarda Windsora , prawnuczka króla Jerzego V
• 1978 – Matt Dusk , kanadyjski piosenkarz
• 1980 – Yipsi Moreno , kubańska lekkoatletka, zawodniczka rzutu młotem , mistrzyni świata , wicemistrzyni olimpijska
• 1983 – Chandra Crawford , kanadyjska narciarka , mistrzyni olimpijska
• 1983 – Meseret Defar , etiopska lekkoatletka, biegaczka , mistrzyni olimpijska , mistrzyni świata
• 1986 – Dayron Robles , kubański lekkoatleta , płotkarz , mistrz olimpijski
• 1987 – Natalia Kołat , polska tenisistka
• 1989 – Roman Trofimow , rosyjski skoczek narciarski

Zmarli

•   498 – Anastazy II , papież (ur. ?)
• 1492 – Maulana Dżami , perski poeta (ur. 1414 )
• 1557 – Bona Sforza , królowa Polski , żona Zygmunta I Starego (ur. 1494 )
• 1640 – Krzysztof Radziwiłł , hetman polny litewski , wojewoda wileński , hetman wielki litewski , marszałek Sejmu I Rzeczpospolitej (ur. 1585 )
• 1649 – Piotr Zbylitowski , polski poeta (ur. 1569 )
• 1665 – Nicolas Poussin , francuski malarz (ur. 1594 )
• 1692 – Thomas Shadwell , angielski pisarz (ur. ok. 1642 )
• 1698 – Piotr Doroszenko , ukraiński dowódca wojskowy, hetman kozacki (ur. 1627 )
• 1789 – Maria Anna Habsburg , austriacka arcyksiężniczka , córka Marii Teresy (ur. 1738 )
• 1810 – Jean-Georges Noverre , francuski tancerz , choreograf (ur. 1727 )
• 1828 – Franz Schubert , austriacki kompozytor (ur. 1797 )
• 1855 – Mihály Vörösmarty , węgierski pisarz (ur. 1800 )
• 1861 – Jan Dekert , polski duchowny katolicki , biskup warszawski (ur. 1786 )
• 1863 – Michał Grabowski, polski pisarz (ur. 1804 )
• 1879 – Ryszard Berwiński , polski poeta, tłumacz (ur. 1819 )
• 1883 – Sir Carl Wilhelm Siemens, niemiecki inżynier (ur. 1823 )
• 1887 – Emma Lazarus , amerykańska poetka (ur. 1849 )
• 1924 – Thomas Harper Ince, amerykański reżyser filmowy, aktor (ur. 1882 )
• 1929 – Tadeusz Leliwa, polski śpiewak operowy ( tenor ) (ur. 1875 )
• 1931 – Xu Zhimo , chiński poeta (ur. 1897 )
• 1938 – Lew Szestow , rosyjski filozof (ur. 1866 )
• 1940 – (lub 22 listopada ) Wacław Berent , polski pisarz (ur. 1873 )
• 1942 – Bruno Schulz , polski pisarz, malarz , grafik (ur. 1892 )
• 1954 – Henri Berr, francuski historyk , filozof (ur. 1863 )
• 1959 – Edward Tolman , amerykański psycholog (ur. 1886 )
• 1964 – Maria Kierzkowa, polska aktorka (ur. 1896 )
• 1967 – João Guimarães Rosa , brazylijski pisarz, dyplomata (ur. 1908 )
• 1970 – Andriej Jeriomienko , radziecki dowódca wojskowy, marszałek ZSRR (ur. 1892 )
• 1977 – Władysław Hańcza , polski aktor (ur. 1905 )
• 1982 – Erving Goffman , amerykański socjolog , pisarz (ur. 1922 )
• 1982 – Bolesław Mrówczyński , polski pisarz (ur. 1910 )
• 1990 – Tadeusz Natanson , polski kompozytor , pedagog (ur. 1927 )
• 1990 – Jerzy Szopa , polski polityk, dyplomata , minister żeglugi (ur. 1930 )
• 1993 – Leonid Gajdaj , rosyjski reżyser filmowy (ur. 1923 )
• 1995 – Antoni Chętko, polski aktor (ur. 1917 )
• 1997 – Jan Danek , polski piosenkarz (ur. 1923 )
• 1998 – Alan J. Pakula , amerykański reżyser filmowy (ur. 1928 )
• 2004 – Fred Hale, amerykański rekordzista długowieczności (ur. 1890 )
• 2004 – Sir John Vane , brytyjski farmakolog , laureat Nagrody Nobla (ur. 1927 )
• 2005 – Erik Balling, duński reżyser filmowy (ur. 1924 )
• 2005 – Zbigniew Florczak , polski pisarz, tłumacz , krytyk sztuki (ur. 1923 )
• 2006 – Zygmunt Bielawski , polski aktor (ur. 1937 )
• 2006 – Francis Girod, francuski reżyser filmowy (ur. 1944 )
• 2007 – Anna Czapska , polska architekt (ur. 1919 )
• 2007 – Wiera Gran , polska piosenkarka, aktorka (ur. 1916 )
• 2007 – Florian Kapała , polski żużlowiec (ur. 1929 )
• 2007 – Jazep Sażycz , białoruski polityk, prezydent Białorusi na emigracji (ur. 1917 )
• 2007 – Magda Szabó , węgierska pisarka (ur. 1917 )
• 2008 – Carole Caldwell Graebner , amerykańska tenisistka (ur. 1943 )
• 2008 − Kazimierz Szablewski , polski historyk , dyplomata (ur. 1927 )
• 2009 − Paweł Biernacki , polski malarz (ur. 1956 )

Przypisy