5 listopada jest 309. (w latach przestępnych 310.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 56 dni.

Święta

• imieniny obchodzą: Blandyn , Blandyna , Dalimiar , Dalmir , Dominik , Filotea , Filoteusz , Florian , Gerald , Magnus , Marek , Sławomir , Sylwan , Teotym i Trofima .
• Salwador – Pierwsze Wołanie o Niepodległość
• wspomnienia i święta w Kościele katolickim ^[1][2], obchodzą:
  • św. Emeryk (Imre), królewicz (również 4 listopada )
  • św. Elżbieta i św. Zachariasz (rodzice św. Jana Chrzciciela )
  • św.Gerald ( biskup )

Wydarzenia w Polsce

• 1401 – w Bieczu pomiędzy wysłannikami Hermana, hrabiego Cilii, a panami rady królewskiej doszło do odnowienia i potwierdzenia poprzedniego układu małżeńskiego pomiędzy Anną Cylejską a królem Polski Władysławem Jagiełłą .
• 1734 – została zawarta konfederacja dzikowska .
• 1794 – insurekcja kościuszkowska : kapitulacja wojsk broniących Warszawę .
• 1830 – Fryderyk Chopin opuścił Polskę; jak się okazało – na zawsze.
• 1901 – zainaugurowała działalność Filharmonia Warszawska .
• 1910 – powstało Towarzystwo Miłośników Rozwoju Fizycznego w Widzewie teraz – Klub Sportowy Widzew Łódź .
• 1914 – I wojna światowa : wojska rosyjskie rozpoczęły drugie oblężenie twierdzy Przemyśl .
• 1916 – został ogłoszony tzw. Akt 5 listopada , zapowiadający utworzenie Królestwa Polskiego pod kontrolą państw centralnych .
• 1918 – Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego i Národní Výbor pro Slezsko porozumiały się w kwestii ustalenia tymczasowej granicy polsko-czechosłowackiej na Śląsku Cieszyńskim .
• 1922 – odbyły się wybory do Sejmu (głosowanie do Senatu odbyło się 12 listopada ).
• 1938 – premiera filmu Zapomniana melodia .
• 1948 – rozpoczął się proces działaczy PPS – Wolność, Równość, Niepodległość .
• 1974 – odbyła się premiera filmu Zapamiętaj imię swoje .
• 1984 – otwarto obwodnicę kielecką .
• 1985 – Zbigniew Religa dokonał pierwszej w Polsce, udanej transplantacji serca .
• 1987 – Janina i Zbigniew Porczyńscy przekazali kolekcję blisko 400 obrazów na rzecz Archidiecezji Warszawskiej , Kolekcję Jana Pawła II .
• 1995 – wybory prezydenckie w Polsce : do drugiej tury przeszli Aleksander Kwaśniewski i Lech Wałęsa .
• 2007 – Prezydent RP Lech Kaczyński mianował pośmiertnie 11 generałów i jednego admirała na wyższe stopnie oraz 77 pułkowników i jednego komandora na stopień generała brygady (kontradmirała). Wszyscy mianowani to ofiary zbrodni katyńskiej z 1940 roku .

Wydarzenia na świecie

Biskupi debatujący z papieżem podczas soboru w Konstancji – 1415

• 1414 – rozpoczął się sobór w Konstancji kończący Wielką Schizmę Zachodnią .
• 1530 – powódź św. Feliksa zniszczyła Reimerswaal w Niderlandach .
• 1556 – II bitwa pod Panipatem: 80 km na północ od Delhi armia Wielkich Mogołów pokonała wojska hinduskie pod wodzą generała Hemu, co umożliwiło Akbarowi dojście do władzy w Indiach .
• 1605 – udaremniono tzw. spisek prochowy mający na celu wysadzenie angielskiego parlamentu wraz z królem Jakubem I .
• 1688 – w Anglii rozpoczęła się chwalebna rewolucja .
• 1757 – wojna siedmioletnia : Fryderyk II pobił armię francuską pod Rossbach .
• 1831 – skazano na śmierć przywódcę amerykańskich niewolników Nata Turnera .
• 1838 – Nikaragua wystąpiła ze Zjednoczonych Prowincji Ameryki Środkowej .
• 1862 – wojna secesyjna : Abraham Lincoln usunął po raz drugi i ostatecznie ze stanowiska dowódcy armii unionistów George'a McClellana .
• 1862 – wojny z Indianami : w Minnesocie ponad 300 Siuksów zostało osądzonych i skazanych na powieszenie za napady i mordowanie osadników.
• 1895 – George B. Selden opatentował pierwszy amerykański samochód .
• 1911 – Włochy zajęły Trypolis i Cyrenajkę .
• 1912 – Thomas Woodrow Wilson został wybrany na prezydenta USA .
• 1913 – odsunięto od władzy Ottona I Bawarskiego , jego miejsce zajął Ludwik Leopold przyjmując imię Ludwika III.
• 1914 – Wielka Brytania zajęła Cypr i razem z Francją wypowiedziała wojnę Imperium Osmańskiemu .
• 1935 – firma Parker Brothers wprowadziła na rynek grę planszową Monopoly .
• 1945 – Kolumbia przystąpiła do Organizacji Narodów Zjednoczonych .
• 1967 – NASA : satelita geostacjonarny ATS-3 po raz pierwszy sfotografował tarczę Ziemi.
• 1968 – Richard Nixon zwyciężył w wyborach prezydenckich w USA .
• 1979 – Ruhollah Chomeini ogłosił, że Stany Zjednoczone są "wielkim Szatanem".
• 1994 – Ronald Reagan poinformował w liście do narodu, że zdiagnozowano u niego chorobę Alzheimera .
• 1996 – Bill Clinton został ponownie wybrany prezydentem USA .
• 2000 – odbył się uroczysty pogrzeb ostatniego cesarza Etiopii Haile Selassie I .
• 2006 – były iracki dyktator Saddam Husajn został wraz z dwoma współpracownikami skazany na karę śmierci.
• 2006 – Daniel Ortega został po raz drugi prezydentem Nikaragui .

Urodzili się

• 1271 – Mahmud Ghazan , władca Persji (zm. 1304 )
• 1494 – Hans Sachs , niemiecki pisarz (zm. 1576 )
• 1516 – Marcin Helwig , polski pedagog , kartograf (zm. 1574 )
• 1615 – Ibrahim I , sułtan Turcji (zm. 1648 )
• 1715 – Feliks z Nikozji , święty , włoski kapucyn (zm. 1787 )
• 1778 – Filippo Taglioni , włoski tancerz , choreograf (zm. 1871 )
• 1779 – Washington Allston , amerykański malarz , pisarz (zm. 1843 )
• 1837 – Arnold Janssen , błogosławiony , niemiecki zakonnik , werbista , założyciel werbistów (zm. 1909 )
• 1849 – Ruy Barbosa , brazylijski prawnik , pisarz, polityk (zm. 1923 )
• 1854 – Paul Sabatier , francuski chemik , laureat Nagrody Nobla (zm. 1941 )
• 1873 – Teddy Flack , australijski lekkoatleta , biegacz , tenisista , mistrz olimpijski (zm. 1935 )
• 1875 – Kathleen Atkinson , amerykańska tenisistka
• 1876 – Raymond Duchamp-Villon, francuski rzeźbiarz (zm. 1918 )
• 1878 – Michaił Arcybaszew , rosyjski pisarz (zm. 1927 )
• 1880 – Richard Oswald , austriacki reżyser filmowy (zm. 1963 )
• 1880 – Mihail Sadoveanu , rumuński pisarz, polityk (zm. 1961 )
• 1885 – Will Durant , amerykański historyk , filozof , pisarz (zm. 1981 )
• 1885 – Karel Hugo Hilar , czeski reżyser teatralny, pisarz (zm. 1935 )
• 1892 – J.B.S. Haldane , brytyjski biolog , genetyk (zm. 1964 )
• 1905 – Joel McCrea, amerykański aktor (zm. 1990 )
• 1905 – Dmitrij Szepiłow, rosyjski polityk, minister spraw zagranicznych ZSRR (zm. 1995 )
• 1901 – Phillip MacDonald, brytyjski pisarz, scenarzysta filmowy (zm. 1980 )
• 1906 – Endre Kabos , węgierski szermierz , szablista , mistrz olimpijski (zm. 1944 )
• 1906 – Fred Whipple , amerykański astronom (zm. 2004 )
• 1907 – Michał Wituszka , białoruski generał , polityk (zm. 2006 )
• 1909 – Marian Muszkat , polski prawnik , delegat na proces norymberski (zm. 1995 )
• 1913 – Guy Green, brytyjski reżyser filmowy (zm. 2005 )
• 1913 – Vivien Leigh , angielska aktorka (zm. 1967 )
• 1916 – Madeleine Robinson , francuska aktorka (zm. 2004 )
• 1919 – Félix Gaillard , francuski polityk, premier Francji (zm. 1970 )
• 1920 – Douglas North , amerykański ekonomista , historyk , laureat Nagrody Nobla
• 1920 – Franciszek I Albrecht von Ratibor , książę raciborski (zm. 2009 )
• 1921 – György Cziffra , węgierski pianista (zm. 1994 )
• 1921 – Fauzia bint Fuad , żona szachinszacha Iranu Mohammada Rezy Pahlawiego
• 1922 – Czesław Petelski , polski reżyser filmowy (zm. 1996 )
• 1922 – Cecil H. Underwood , amerykański polityk, gubernator Wirginii Zachodniej (zm. 2008 )
• 1923 – Rudolf Augstein , niemiecki dziennikarz , publicysta (zm. 2002 )
• 1926 – John Berger , brytyjski pisarz, malarz
• 1929 – Lennart Johansson , szwedzki działacz sportowy , prezydent UEFA
• 1930 – Clifford Irving, amerykański pisarz
• 1931 – Leonard Duszeńko , polski leśniczy , działacz ROPCiO (zm. 2007 )
• 1931 – Kazimierz Jaworski, polski aktor (zm. 1984 )
• 1931 – Charles Taylor , kanadyjski filozof , laureat Nagrody Templetona
• 1931 – Ike Turner , amerykański muzyk (zm. 2007 )
• 1934 – Kira Muratowa, rosyjska reżyserka filmowa
• 1934 – Alicja Sędzińska , polska aktorka (zm. 1990 )
• 1936 – Uwe Seeler , niemiecki piłkarz , reprezentant Niemiec , wicemistrz świata
• 1937 – Harris Yulin , amerykański aktor
• 1938 – César Luis Menotti , argentyński piłkarz , trener piłkarski , reprezentant Argentyny , selekcjoner reprezentacji Argentyny
• 1939 – Jan Nowicki , polski aktor
• 1940 – Dmitrij Prigow , rosyjski poeta, rzeźbiarz , performer (zm. 2007 )
• 1941 – Art Garfunkel , amerykański wokalista zespołu Simon and Garfunkel , aktor
• 1941 – Włodzimierz Nahorny , polski muzyk jazzowy
• 1942 – Monika Kotowska , polska pisarka , scenarzystka filmowa
• 1942 – Grzegorz Opala , polski lekarz , gerontolog , polityk, profesor Śląskiej Akademii Medycznej , minister zdrowia
• 1943 – Bazyli Samojlik , polski ekonomista , polityk, minister finansów
• 1943 – Sam Shepard , amerykański aktor
• 1944 – Feliks Szajnert , polski aktor
• 1945 – Peter Pace , amerykański dowódca wojskowy , generał , przewodniczący Kolegium Połączonych Szefów Sztabów
• 1946 – Gram Parsons , amerykański muzyk zespołu The Byrds (zm. 1973 )
• 1947 – Peter Noone, brytyjski muzyk zespołu Herman's Hermits
• 1948 – Janusz Gortat , polski bokser , medalista olimpijski , wicemistrz Europy , laureat Nagrody im. Aleksandra Rekszy
• 1948 – Peter Hammill , brytyjski muzyk zespołu Van der Graaf Generator
• 1948 – Bernard-Henri Lévy , francuski filozof , pisarz
• 1948 – Anna Opatowska, polska aktorka
• 1948 – William Phillips , amerykański fizyk , laureat Nagrody Nobla
• 1949 – Armin Shimerman , amerykański aktor
• 1950 – Gary Fisher , amerykański wynalazca roweru górskiego
• 1950 – Janina Grzegorczyk, polska aktorka
• 1950 – Thorbjørn Jagland , norweski polityk, premier Norwegii , minister spraw zagranicznych
• 1950 – Piotr Zaborowski , polski aktor (zm. 1978 )
• 1952 – Ołeh Błochin , ukraiński piłkarz , trener piłkarski , reprezentant ZSRR , selekcjoner reprezentacji Ukrainy , medalista olimpijski , laureat Złotej Piłki
• 1952 – Vandana Shiva , indyjska fizyk , działaczka na rzecz środowiska , publicystka
• 1952 – Bill Walton , amerykański koszykarz
• 1953 – Hugo Corro , argentyński bokser , mistrz świata (zm. 2007 )
• 1957 – Anette Bøe , norweska biegaczka narciarska
• 1957 – Jon-Erik Hexum , amerykański aktor (zm. 1984 )
• 1958 – Robert Chojnacki , polski saksofonista zespołu De Mono
• 1958 – Robert Patrick , amerykański aktor
• 1959 – Bryan Adams , kanadyjski wokalista , gitarzysta
• 1960 – Tilda Swinton , brytyjska aktorka
• 1960 – Elżbieta Szczypek, polska scenarzystka filmowa
• 1961 – Charles Hobaugh , amerykański astronauta
• 1962 – Benjamin Drew , amerykański astronauta
• 1962 – Mariusz Mięsikowski , polski komandor , zastępca komendanta Akademii Marynarki Wojennej
• 1962 – Abédi Pelé , ghański piłkarz , reprezentant Ghany
• 1963 – Tatum O'Neal , amerykańska aktorka
• 1963 – Muniek Staszczyk , polski wokalista zespołu T.Love
• 1964 – Abdelkader El Brazi , marokański piłkarz , bramkarz , reprezentant Maroka
• 1964 – Tim Blake Nelson , amerykański aktor
• 1965 – Grzegorz Emanuel , polski aktor
• 1967 – Kayah , polska piosenkarka
• 1967 – Krzysztof Kiljański , polski wokalista jazzowy
• 1967 – Judy Reyes , amerykańska aktorka
• 1968 – Sam Rockwell , amerykański aktor
• 1971 – Jonny Greenwood , brytyjski muzyk zespołu Radiohead
• 1971 – Corin Nemec , amerykański aktor
• 1973 – Aleksiej Jaszyn , rosyjski hokeista , reprezentant Rosji , wicemistrz olimpijski
• 1974 – Angela Gossow , niemiecka wokalistka zespołu Arch Enemy
• 1974 – Andrzej Nejman , polski aktor
• 1974 – Dado Pršo , chorwacki piłkarz , reprezentant Chorwacji
• 1974 – Jerry Stackhouse , amerykański koszykarz
• 1975 – Velvet , szwedzka piosenkarka
• 1977 – Richard Wright , angielski piłkarz , reprezentant Anglii
• 1978 – Anna Weyna, polska kompozytorka
• 1979 – Michalis Hatzijannis , grecki piosenkarz
• 1980 – Antonella Del Core , włoska siatkarka , reprezentantka Włoch , mistrzyni Europy
• 1980 – Christoph Metzelder , niemiecki piłkarz , reprezentant Niemiec , wicemistrz świata , wicemistrz Europy
• 1983 – Mike Hanke , niemiecki piłkarz , reprezentant Niemiec
• 1983 – Iñaki Astiz Ventura , hiszpański piłkarz
• 1984 – Eliud Kipchoge , kenijski lekkoatleta , biegacz , mistrz świata , wicemistrz olimpijski
• 1986 – Kasper Schmeichel piłkarz
• 1987 – Kevin Jonas , amerykański muzyk zespołu Jonas Brothers

Zmarli

• 1208 – Heinrich I Walpot von Bassenheim , wielki mistrz zakonu krzyżackiego (ur. ?)
• 1370 – Kazimierz III Wielki , król Polski (ur. 1310 )
• 1526 – Scipione del Ferro , włoski matematyk (ur. 1465 )
• 1550 – Ulryk Wirtemberski , książę Wirtembergii (ur. 1487 )
• 1585 – Pontus De la Gardie , szwedzki dowódca wojskowy pochodzenia francuskiego (ur. 1520 )
• 1660 – Alexandre de Rhodes , francuski duchowny katolicki , jezuita , misjonarz (ur. 1591 )
• 1758 – Hans Egede , norweski misjonarz luterański (ur. 1686 )
• 1803 – Michał Franciszek Karpowicz, polski duchowny katolicki , biskup wigierski (ur. 1744 )
• 1807 – Angelika Kauffmann , szwajcarska malarka (ur. 1741 )
• 1828 – Maria Fiodorowna , caryca Rosji , żona Pawła I (ur. 1759 )
• 1858 – Dominik Hà Trọng Mậu , wietnamski dominikanin, męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1794 )
• 1879 – James Clerk Maxwell , szkocki fizyk (ur. 1831 )
• 1880 – Aleksander Tyszyński, polski historyk literatury , prawnik (ur. 1811 )
• 1904 – Karol Brzozowski , polski poeta, botanik , geolog , geograf , etnolog (ur. 1821 )
• 1908 – Andrew Graham , irlandzki astronom (ur. 1815 )
• 1930 – Christiaan Eijkman , holenderski lekarz , laureat Nagrody Nobla (ur. 1858 )
• 1937 – Bolesław Leśmian , polski poeta, notariusz (ur. 1878 )
• 1943
  • Aspazija , łotewska pisarka (ur. 1865 )
  • Bernard Lichtenberg , niemiecki duchowny katolicki, błogosławiony katolicki
• 1944 – Alexis Carrel , francuski lekarz , chirurg , filozof , laureat Nagrody Nobla (ur. 1873 )
• 1946 – Zygmunt Stojowski , polski pianista , kompozytor (ur. 1870 )
• 1948 – Friedrich Hildebrandt, niemiecki narodowy socjalista , namiestnik Rzeszy w Meklemburgii (ur. 1898 )
• 1951 – Agrypina Waganowa , rosyjska tancerka , pedagog (ur. 1879 )
• 1953 – Stanisław Rola-Arciszewski , polski dowódca wojskowy , pułkownik , publicysta (ur. 1888 )
• 1954 – Stig Dagerman , szwedzki pisarz (ur. 1923 )
• 1955 – Maurice Utrillo , francuski malarz (ur. 1883 )
• 1956 – Art Tatum , amerykański pianista jazzowy (ur. 1909 )
• 1960 – Mack Sennett , kanadyjski reżyser i producent filmowy (ur. 1880 )
• 1961 – Ludmiła Jakubczak , polska piosenkarka (ur. 1939 )
• 1964 – Lansdale Ghiselin Sasscer , amerykański polityk (ur. 1893 )
• 1965 – Jan Chmurowicz , polski generał (ur. 1887 )
• 1967 – Maksymos IV Saigh , syryjski duchowny katolicki Kościoła melchickiego , kardynał , patriarcha Antiochii (ur. 1878 )
• 1968 – Artur Tur , polski poeta, autor tekstów piosenek (ur. 1894 )
• 1975 – Edward Tatum, amerykański genetyk , laureat Nagrody Nobla (ur. 1909 )
• 1977
  • Aleksiej Stachanow , radziecki górnik , inicjator współzawodnictwa pracy (ur. 1906 )
  • René Goscinny , francuski pisarz (ur. 1926 )
• 1979
  • Henryk Luft-Lotar , polski reżyser teatralny, aktor (ur. 1901 )
  • Henryk Lothamer , polski pisarz (ur. 1945 )
• 1981 – Stanisław Mazur , polski matematyk , profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Łódzkiego (ur. 1905 )
• 1982 – Yves Ciampi, francuski reżyser filmowy (ur. 1921 )
• 1986
  • Adolf Brudes , niemiecki kierowca wyścigowy Formuły 1 (ur. 1899 )
  • Claude Jutra, kanadyjski reżyser filmowy (ur. 1930 )
• 1987 – Georges Franju, francuski reżyser filmowy (ur. 1912 )
• 1989 – Vladimir Horowitz , amerykański pianista pochodzenia ukraińskiego (ur. 1903 )
• 1990 – Meir Kahane , amerykański rabin , polityk, publicysta (ur. 1932 )
• 1991
  • Fred MacMurray , amerykański aktor (ur. 1908 )
  • Robert Maxwell , brytyjski wydawca , przedsiębiorca prasowy pochodzenia czeskiego (ur. 1923 )
• 1992
  • Jan Oort , holenderski astronom (ur. 1900 )
  • Árpád Élő , amerykański fizyk pochodzenia węgierskiego, szachista (ur. 1903 )
• 1997 – Isaiah Berlin , brytyjski historyk idei , filozof (ur. 1909 )
• 1999 – James Goldstone, amerykański reżyser filmowy (ur. 1931 )
• 2000 – Jimmie Davis , amerykański piosenkarz country (ur. 1899 )
• 2001 – Roy Boulting, angielski reżyser filmowy (ur. 1913 )
• 2003 – Władysław Kruczek , polski polityk, działacz związkowy , poseł na Sejm PRL , przewodniczący CRZZ (ur. 1910 )
• 2004 – Jerzy Duda-Gracz , polski malarz , rysownik (ur. 1941 )
• 2005
  • Hugh Alexander Dunn , australijski dyplomata , ambasador (ur. 1923 )
  • John Fowles , angielski pisarz (ur. 1926 )
  • Maria Grodecka , polska pisarka (ur. 1926 )
• 2006
  • Pietro Rava , włoski piłkarz , reprezentant Włoch , mistrz świata (ur. 1916 )
  • Bülent Ecevit , turecki polityk , premier Turcji , poeta, tłumacz (ur. 1925 )
• 2007
  • Nils Liedholm , szwedzki piłkarz , trener piłkarski , reprezentant Szwecji , mistrz olimpijski , wicemistrz świata (ur. 1922 )
  • Tadeusz Zimecki , polski pisarz , dziennikarz (ur. 1929 )
• 2008 – Baldev Raj Chopra , indyjski reżyser i producent filmowy (ur. 1914 )

Przypisy