19 sierpnia jest 231. (w latach przestępnych 232.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 134 dni.

Święta

• imieniny obchodzą: Agapiusz , Alfred , Andrzej , Bolesław , Donat , Emilia , Ezechiel , Jan , Julian , Juliusz , Ludwik , Luiza , Magnus , Marian , Sebald (imię)|Sebald], Wiktor .
• Autokefaliczny Kościół Prawosławny – Przemienienie Pańskie
• międzynarodowe – Światowy Dzień Pomocy Humanitarnej (ustanowione w 2008 przez Zgromadzenie Ogólne ONZ ^[1][2], upamiętniające zamach bombowy w 2003 roku na placówkę ONZ w Bagdadzie , podczas której zginął Wysoki Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka Sérgio Vieira de Mello )^[3]
• wspomnienia i święta w Kościele katolickim ^[4][5], obchodzą:
  • św. Ezechiel Moreno y Diaz (zm. 1906 , biskup )
  • św. Jan Eudes ( prezbiter )
  • św. Ludwik z Tuluzy^[6] (zm. 1297 , franciszkanin , biskup)
  • św. Sykstus III ( papież )

Wydarzenia w Polsce

Zygmunt III Waza na portrecie Marcina Kobera

• 1410 – zakończyło się nieudane oblężenie Malborka przez wojska Władysława Jagiełły .
• 1557 – Polska wypowiedziała wojnę zakonowi kawalerów mieczowych .
• 1562 – wojna litewsko-rosyjska : wojska polskie pod wodzą starosty różańskiego Stanisława Leśniowolskiego pobiły w bitwie pod Newlem wielokrotnie liczniejsze wojska rosyjskie.
• 1568 – wydano wilkierz olsztyński .
• 1587 – Zygmunt III Waza wybrany królem Polski .
• 1600 – polsko-szwedzka wojna o Inflanty : w Narwie i Rewalu (ob. Tallinn) wylądowało 10 tys. szwedzkich żołnierzy.
• 1826 – z połączenia Starej Częstochowy i Częstochówki powstało miasto Częstochowa .
• 1901 – zamontowano i poświęcono krzyż na Giewoncie .
• 1908 – powstał Łódzki Klub Sportowy pod nazwą Łodzianka.
• 1920 – w nocy z 19 na 20 sierpnia rozpoczęło się II powstanie śląskie .
• 1937 – na Giewoncie od uderzenia pioruna zginęły 4 osoby, a 13 zostało porażonych.
• 1937 – policja otworzyła ogień do chłopów blokujących drogę w Harcie na Podkarpaciu, zabijając dwóch z nich.
• 1942 – zostało zlikwidowane getto w Otwocku .
• 1944 – 19. dzień powstania warszawskiego : generalne natarcie grupy Reinefartha na Stare Miasto, w którym wzięło udział 10 batalionów piechoty i 2 bataliony saperów wspieranych 9 czołgami Tygrys, 20 działami szturmowymi, moździerzem kalibru 600 mm i 50 goliatami, pluton wspierany przez ogień z pociągu pancernego znajdującego się w okolicy Dworca Gdańskiego.
• 1950 – walka między oddziałem Adama Kusza "Adam", "Garbaty", "Kłos" a grupą operacyjną UB-KBW, stoczona na Tułowych Górach (Lasy Janowskie).
• 1956 – Legia Warszawa odniosła największe zwycięstwo w historii swych występów w ekstraklasie, pokonując na Łazienkowskiej Wisłę Kraków 12:0.
• 1969 – premiera filmu Polowanie na muchy .
• 1980 – pomiędzy Otłoczynem a Brzozą na linii Kutno – Toruń doszło do katastrofy kolejowej (czołowe zderzenie pociągów osobowego i towarowego), która pochłonęła 67 ofiar śmiertelnych. 64 osoby zostały ranne.
• 1994 – została przyjęta Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego .
• 2002 – zakończyła się VIII pielgrzymka Jana Pawła II .
• 2006 – 24-letnia Marzena Cieślik z Wolina zdobyła tytuł Miss Polonia .

Wydarzenia na świecie

• 1153 – II wyprawa krzyżowa : król jerozolimski Baldwin III zdobył po 5-miesięcznym oblężeniu Aszkelon .
• 1315 – król Francji Ludwik X poślubił Klemencję Węgierską .
• 1458 – Pius II wybrany papieżem.
• 1639 – wojna osiemdziesięcioletnia : zwycięstwo floty holenderskiej nad hiszpańską w bitwie pod Dunkierką .
• 1648 – angielska wojna domowa : Oliver Cromwell pokonał Szkotów i rojalistów w bitwie pod Preston .
• 1691 – V wojna austriacko-turecka : zwycięstwo austriackie w bitwie pod Slankamenem .
• 1772 – król Szwecji Gustaw III przeprowadził bezkrwawy przewrót wprowadzając w kraju absolutyzm oświecony .
• 1779 – wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych : zwycięstwo amerykańskie w bitwie o Paulus Hook .
• 1839 – dzień oficjalnie przyjmowany za datę narodzin fotografii .
• 1839 – otwarto obserwatorium w Pułkowie ( Rosja ).
• 1854 – w okolicach Fort Laramie ( Nebraska ) Siuksowie dokonali masakry 30-osobowego oddziału amerykańskich żołnierzy i tłumacza.
• 1856 – Amerykanin Gail Borden opatentował mleko skondensowane .
• 1870 – wojna francusko-pruska : rozpoczęło się oblężenie Metzu .
• 1915 – I wojna światowa : zwycięstwo floty rosyjskiej nad niemiecką w bitwie w Zatoce Ryskiej .
• 1919 – Afganistan uzyskał niepodległość (od Wielkiej Brytanii ).
• 1920 – wojna polsko-bolszewicka : początek rozmów pokojowych w Mińsku .
• 1921 – katastrofa górnicza w Mount Mulligan ( Australia ); zginęło 75 górników.
• 1927 – władze cerkwi prawosławnej uznały państwo radzieckie .
• 1934 – 90 procent obywateli Niemiec uznało w referendum objęcie przez Adolfa Hitlera stanowiska prezydenta jako wodza i kanclerza Rzeszy.
• 1936 – rozpoczął się pierwszy proces moskiewski .
• 1942 – II wojna światowa : generał Friedrich Paulus wydał rozkaz ataku na Stalingrad .
• 1944 – front zachodni : rozpoczęła się bitwa o Mont Ormel .
• 1944 – wybuchło powstanie paryskie .
• 1953 – w zaaranżowanym przez CIA i MI6 przewrocie został obalony premier Iranu Mohammad Mosaddegh . Pełną władze w kraju przejął szach Mohammad Reza Pahlavi .
• 1960 – ZSRR wystrzelił w kosmos statek Sputnik 2 z psami Biełką i Striełką na pokładzie.
• 1977 – Nikołaj Czernych odkrył kometę 101P/Chernykh .
• 1980 – na lotnisku w Rijadzie spłonął po awaryjnym lądowaniu Lockheed L-1011 linii Saudi Arabian Airlines . Zginęło 301 osób.
• 1981 – podczas potyczki nad zatoką Wielka Syrta dwa amerykańskie myśliwce F-14A Tomcat z lotniskowca USS Nimitz zastrzeliły dwa libijskie Su-22 .
• 1982 – Swietłana Sawicka jako druga kobieta odbyła lot w przestrzeń kosmiczną.
• 1985 – papież Jan Paweł II spotkał się w Casablance z królem Maroka Hasanem II .
• 1987 – angielskim Hungerford 27-letni robotnik Michael Robert Ryan zastrzelił 16 osób, w tym swoją matkę i ranił następnych 15, po czym popełnił samobójstwo.
• 1990 – na terenie Mołdawii została proklamowana separatystyczna Republika Gagauzji .
• 1991 – prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow został obalony w wyniku puczu wojskowego (tzw. puczu Janajewa ).
• 2002 – w Czeczenii został zestrzelony rosyjski śmigłowiec Mi-26 , zginęło 118 osób.
• 2003 – w dokonanym przez członka Hamasu samobójczym zamachu bombowym na autobus w Jerozolimie zginęły 23 osoby.
• 2003 – w wyniku zamachu na siedzibę ONZ w Iraku zginął Specjalny Wysłannik Sekretarza Generalnego ONZ Sérgio Vieira de Mello oraz 21 innych pracowników Organizacji.
• 2007 – obywatele Tajlandii przyjęli w referendum nową konstytucję .
• 2008 – 48 osób zginęło w ataku kierowcy-samobójcy na akademię policyjną w Issers w Algierii .
• 2008 – Operacja Enduring Freedom : 10 francuskich żołnierzy zginęło, a ponad 20 zostało rannych w bitwie z talibami pod Uzbin w Afganistanie .

Urodzili się

•   232 – Probus , cesarz rzymski (zm. 282 )
• 1557 – Fryderyk I , książę Wirtembergii (zm. 1608 )
• 1596 – Elżbieta Stuart , królowa Czech, żona Fryderyka V (zm. 1662 )
• 1631 – John Dryden , angielski pisarz (zm. 1700 )
• 1646 – John Flamsteed , angielski astronom (zm. 1719 )
• 1689 – Samuel Richardson , angielski pisarz (zm. 1761 )
• 1741 – Szczepan Hołowczyc , polski duchowny katolicki, biskup sandomierski , arcybiskup warszawski , prymas Królestwa Polskiego (zm. 1823 )
• 1743 – Maria Joanna du Barry , francuska kurtyzana, faworyta Ludwika XV (zm. 1793 )
• 1748 – Franciszek Clet , francuski lazarysta, misjonarz, męczennik, święty katolicki (zm. 1820 )
• 1808 – James Nasmyth , szkocki astronom (zm. 1890 )
• 1848 – Gustave Caillebotte , francuski malarz (zm. 1894 )
• 1853 – Aleksiej Brusiłow , rosyjski generał (zm. 1926 )
• 1871 – Orville Wright , amerykański pionier lotnictwa (zm. 1948 )
• 1878 – Manuel Luis Quezon , filipiński polityk, prezydent Filipin (zm. 1944 )
• 1881 – George Enescu , rumuński kompozytor, dyrygent, skrzypek, pianista (zm. 1955 )
• 1882 – Stefania Betcherowa , polska aktorka (zm. 1945 )
• 1883 – Coco Chanel , francuska projektantka mody (zm. 1971 )
• 1885 – Aleksander Jerzy Szczęsny, polski poeta (zm. 1929 )
• 1891 – Andrij Bratuń , ukraiński polityk (zm. po 1932 )
• 1893
  • Stefan Starzyński , polski polityk, ekonomista, publicysta, prezydent Warszawy (zm. ok. 1943 )
  • Kamil Giżycki , polski pisarz, podróżnik (zm. 1968 )
• 1897 – Peter Högl , niemiecki działacz nazistowski, dowódca Służby Bezpieczeństwa III Rzeszy (zm. 1945 )
• 1900 – Gilbert Ryle , angielski filozof (zm. 1976 )
• 1903 – Nikołaj Szengełaja, gruziński reżyser filmowy (zm. 1943 )
• 1906 – Leonid Sołowjow , rosyjski pisarz (zm. 1962 )
• 1909 – Jerzy Andrzejewski , polski pisarz (zm. 1983 )
• 1911 – Stefan Wołoszyn , polski pedagog (zm. 2004 )
• 1914
  • Maurice Bourgès-Maunoury , francuski polityk, premier Francji (zm. 1993 )
  • Lajos Baróti , węgierski trener piłkarski, selekcjoner reprezentacji Węgier (zm. 2005 )
• 1915 – Aleksander Jackiewicz , polski krytyk filmowy, teoretyk filmu, pisarz (zm. 1988 )
• 1921 – Gene Roddenberry , amerykański producent telewizyjny (zm. 1991 )
• 1922 – Stephen Wurm , australijski językoznawca (zm. 2001 )
• 1923 – Andrzej Braun , polski pisarz (zm. 2008 )
• 1924
  • Abdul Reza Pahlawi , irański książę (zm. 2004 )
  • Willard Boyle , amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla
• 1925 – Piotr Pawłowski , polski aktor
• 1926
  • Andrzej Cybulski, polski malarz, scenograf (zm. 1971 )
  • Małgorzata Hillar , polska poetka (zm. 1995 )
• 1927 – Gert Petersen , duński polityk, dziennikarz (zm. 2009 )
• 1928 – Bernard Levin , brytyjski dziennikarz (zm. 2004 )
• 1930
  • Frank McCourt , amerykański pisarz, laureat Nagrody Pulitzera (zm. 2009 )
  • Józef Świder , polski kompozytor
• 1931 – Wincenty Grabarczyk , polski aktor, reżyser teatralny
• 1934 – Koba Cakadze , radziecki skoczek narciarski
• 1936 – Gilbert Amy , francuski kompozytor i dyrygent
• 1937
  • Aleksandr Wampiłow, rosyjski pisarz (zm. 1972 )
  • Ewaryst Waligórski , polski ekonomista, polityk, minister transportu i gospodarki morskiej
• 1938 – Diana Muldaur , amerykańska aktorka
• 1939
  • Alan Baker , angielski matematyk , profesor Uniwersytetu Cambridge , laureat Medalu Fieldsa
  • Ginger Baker , angielski perkusista zespołów: Cream i Blind Faith
• 1941 – Ewa Ciepiela , polska aktorka
• 1942 – Jacek Salij , polski duchowny katolicki, dominikanin , teolog, tomista, pisarz, publicysta
• 1944
  • Antoni Kopf, polski kompozytor
  • Bodil Malmsten , szwedzka pisarka
• 1945 – Ian Gillan , brytyjski wokalista zespołu Deep Purple
• 1946 – Bill Clinton , amerykański polityk, prezydent USA
• 1947 – Maciej Łopiński , polski dziennikarz, polityk, szef Gabinetu Prezydenta RP
• 1948
  • Tipper Gore , amerykańska działaczka społeczna, druga dama USA
  • Joanna Kasperska , polska aktorka
• 1950 – Bogusław Sar, polski aktor
• 1951
  • John Deacon , brytyjski basista zespołu Queen
  • János Karácsony, węgierski gitarzysta zespołu Locomotiv GT
• 1952 – Jonathan Frakes , amerykański aktor
• 1953
  • Zbigniew Kowalewski , polski reżyser
  • Nanni Moretti , włoski reżyser filmowy
• 1954 – Magdalena Ficowska-Łuszczek, polska poetka
• 1955 – Peter Gallagher , amerykański aktor
• 1956 – Adam Arkin , amerykański aktor
• 1958
  • Tadeusz Chudecki , polski aktor
  • Tomasz Samosionek, polski operator filmowy
• 1962
  • Valérie Kaprisky , francuska aktorka
  • Michael Massimino , amerykański astronauta
  • Ulrik Schmidt , duński curler
• 1963
  • John Stamos , amerykański aktor
  • Joey Tempest , szwedzki wokalista i pianista zespołu Europe
• 1965
  • Bernard Maseli , polski wibrafonista zespołu Walk Away
  • James Tomkins , australijski wioślarz
• 1969 – Matthew Perry , amerykański aktor, scenarzysta
• 1971 – João Pinto , portugalski piłkarz, reprezentant Portugalii
• 1972 – Roberto Abbondanzieri , argentyński piłkarz, reprezentant Argentyny
• 1973
  • Marco Materazzi , włoski piłkarz, reprezentant Włoch
  • Mette-Marit , księżna Norwegii, żona księcia Haakona
• 1977 – Iban Mayo , hiszpański kolarz szosowy
• 1979 – Stefano Terrazzino , włoski tancerz
• 1981 – Liu Yin , chińska curlerka
• 1982 – Erika Christensen , amerykańska aktorka
• 1984
  • Ryan Taylor , angielski piłkarz
  • Christian Ulmer , niemiecki skoczek narciarski
• 1987 – Nico Hülkenberg , niemiecki kierowca wyścigowy
• 1988 – Wiktoria Kutuzowa , ukraińska tenisistka

Zmarli

•     14 – Oktawian August , cesarz rzymski (ur. 63 p.n.e. )
•   440 – Sykstus III , święty , papież (ur. ? )
• 1186 – Godfryd II Plantagenet , książę Bretanii (ur. 1158 )
• 1245 – Rajmund Berengar IV , hrabia Prowansji (ur. 1195 )
• 1282 – Hartmann von Heldrungen , wielki mistrz zakonu krzyżackiego (ur. ?)
• 1284 – Alfons Plantagenet , książę Anglii , syn Edwarda I Plantageneta (ur. 1273 )
• 1493 – Fryderyk III , cesarz Świętego Cesarstwa Narodu Niemieckiego (ur. 1415 )
• 1506 – Aleksander Jagiellończyk , król Polski (ur. 1461 )
• 1580 – Andrea Palladio , włoski architekt (ur. 1508 )
• 1662 – Blaise Pascal , francuski filozof, matematyk, fizyk (ur. 1623 )
• 1680 – Jan Eudes , święty , francuski duchowny katolicki (ur. 1601 )
• 1753 – Balthasar Neumann , niemiecki architekt (ur. 1687 )
• 1819 – James Watt , szkocki inżynier, wynalazca, konstruktor maszyny parowej (ur. 1736 )
• 1895 – John Wesley Hardin , amerykański bandyta, rewolwerowiec (ur. 1853 )
• 1900 – Jan Chrzciciel Zhu Wurui , chiński męczennik, święty katolicki (ur. 1883 )
• 1909 – Ludwik Gumplowicz , polski socjolog, prawnik (ur. 1838 )
• 1923 – Vilfredo Pareto , włoski ekonomista, socjolog (ur. 1848 )
• 1929 – Siergiej Diagilew , rosyjski choreograf (ur. 1872 )
• 1936 – Federico García Lorca , hiszpański pisarz (ur. 1898 )
• 1938 – Zofia Dromlewiczowa , polska scenarzystka, realizatorka filmów krótkometrażowych (ur. 1899 )
• 1941 – Jerzy Jagiełło, polski dowódca wojskowy, major (ur. 1895 )
• 1944 – polegli w powstaniu warszawskim :
  • Tadeusz Semadeni , polski prawnik, pływak, rekordzista Polski, żołnierz AK , uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1902 )
  • Mieczysław Sokołowski , polski żołnierz AK , podpułkownik , uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1898 )
• 1944 – Günther von Kluge , niemiecki feldmarszałek III Rzeszy (ur. 1882 )
• 1951 – Władysław Wróblewski , polski prawnik, premier Rady Regencyjnej, minister (ur. 1875 )
• 1954 – Alcide De Gasperi , włoski polityk, premier Włoch (ur. 1881 )
• 1957 – Carl-Gustaf Rossby , szwedzki meteorolog (ur. 1898 )
• 1959 – Jacob Epstein , angielski rzeźbiarz, malarz, grafik (ur. 1880 )
• 1964 – Ardengo Soffici , włoski pisarz, malarz (ur. 1879 )
• 1968
  • George Gamow , amerykański fizyk pochodzenia ukraińskiego (ur. 1904 )
  • Stefan Piechocki , polski prawnik, polityk, minister sprawiedliwości (ur. 1883 )
• 1970 – Paweł Jasienica , polski pisarz, publicysta (ur. 1909 )
• 1974 – Aleksander Janta-Połczyński , polski pisarz, dziennikarz, publicysta, podróżnik (ur. 1908 )
• 1975 – Konrad Swinarski , polski reżyser teatralny, scenograf (ur. 1929 )
• 1977
  • Roman Zambrowski , polski polityk, wicemarszałek Sejmu , członek Rady Państwa , minister kontroli państwowej , wiceprezes NIK (ur. 1909 )
  • Groucho Marx , amerykański aktor (ur. 1895 )
• 1978 – Sir Max Mallowan , brytyjski archeolog (ur. 1904 )
• 1983 – Zofia Mrozowska , polska aktorka (ur. 1922 )
• 1991 – Izydor Zaczykiewicz , polski pisarz (ur. 1900 )
• 1993 – Marian Czech, polski aktor (ur. 1943 )
• 1994
  • Ladislav Fuks , czeski pisarz (ur. 1923 )
  • Linus Pauling , amerykański fizyk, chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1901 )
• 1995 – Pierre Schaeffer , francuski kompozytor (ur. 1910 )
• 1997 – Cezary Julski , polski aktor (ur. 1927 )
• 2000 – Henryk Matuszczyk , polski kontradmirał , rektor Akademii Marynarki Wojennej (ur. 1936 )
• 2001
  • Jerzy Gierałtowski , polski pisarz (ur. 1931 )
  • Mieczysław Jaworski , polski duchowny katolicki, biskup kielecki (ur. 1930 )
• 2002
  • Marek Kotański , polski działacz społeczny, twórca Monaru (ur. 1942 )
  • Abu Nidal , palestyński terrorysta (ur. 1937 )
• 2003 – Sérgio Vieira de Mello , brazylijski dyplomata (ur. 1948 )
• 2007 – Mira Michałowska , polska pisarka, tłumaczka (ur. 1914 )
• 2008
  • LeRoi Moore , amerykański saksofonista zespołu Dave Matthews Band (ur. 1961 )
  • Levy Mwanawasa , zambijski polityk, prezydent Zambii (ur. 1948 )
• 2010 – Anna Przecławska , polska pedagog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego (ur. 1929 )

Przypisy