10 grudnia jest 344. (w latach przestępnych 345.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 21 dni.

Święta

• imieniny : Andrzej , Bogdał , Bogdan , Bogodał , Brajan , Daniel , Donat , Eulalia , Grzegorz , Hermogenes , Judyta , Julia , Loreta , Maria , Maur , Melchiades , Menas , Polidor , Switun , Tomasz , Unierad i Unirad .
• Polska :
  • WP – Święto I Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego
  • Dzień Odlewnika ( święto branżowe )^[1]
• ONZ – Dzień Praw Człowieka ( święto państwowe w: Gwinei Równikowej , Namibii , Kambodży , Kiribati , Turks i Caicos )
• wspomnienia i święta Kościoła katolickiego ^[2][3]
  • św. Deusdedit ( biskup Canterbury )
  • św. Eulalia z Meridy († 304 )
  • św. Grzegorz III ( papież )
  • św. Mannas, św. Hermogenes i św. Eugraf
  • św. Melchiades (Milcjades, † 314 , papież ; zob. też 11 stycznia )
  • Najświętsza Maryja Panna Loretańska (w diecezji warszawsko-praskiej wspomnienie obowiązkowe^[4]; zob. litania loretańska )

Wydarzenia w Polsce

• 1279 – w krypcie kościoła franciszkanów w Krakowie pochowano księcia Bolesława V Wstydliwego .
• 1671 – sułtan turecki Mehmed IV wypowiedział wojnę Polsce.
• 1875 – otwarto jednotorową linię kolejową Poznań - Kluczbork .
• 1920 – utworzono diecezję łódzką .
• 1956 – Rada Państwa wydała dekret przywracający Katowicom i województwu katowickiemu pierwotne nazwy.
• 1959 – została uchwalona ustawa o Służbie Więziennej .
• 1966 – grupa Czerwone Gitary wydała swój pierwszy album To właśnie my .
• 1972 – premiera filmu Trzeba zabić tę miłość .
• 1980 – powstał Instytut Nauk Ekonomicznych PAN .
• 1982 – Mieczysław Młynarski podczas meczu Górnik Wałbrzych - Pogoń Szczecin ustanowił rekord ekstraklasy koszykarskiej , zdobywając 90 punktów.
• 1989 – premiera filmu telewizyjnego Dekalog I .
• 1989 – zdemontowano pomnik Lenina w Nowej Hucie .
• 1993 – Instytut Informatyki Uniwersytetu Wrocławskiego powołał organizowaną corocznie olimpiadę informatyczną , skierowaną do uczniów szkół średnich i gimnazjów.
• 2007 – powstała Biełsat TV .

Wydarzenia na świecie

Marcin Luter pali bullę Exsurge Domine – 1520

•   741 – Zachariasz został papieżem.
• 1041 – Michał V Kalafates objął tron Bizancjum .
• 1260 – zwycięstwo Mameluków nad Mongołami w pierwszej bitwie pod Homs .
• 1508 – wojny włoskie : z inicjatywy papieża Juliusza II sformowano antywenecki sojusz- Ligę w Cambrai .
• 1520 – Wittenberga : Marcin Luter spalił publicznie papieską bullę Exsurge Domine , wzywającą go do odwołania 95 tez .
• 1652 – I wojna angielsko-holenderska : flota holenderska pod dowództwem admirała Maartena Trompa pokonała Anglików w bitwie pod Dungeness .
• 1710 – hiszpańska wojna sukcesyjna : wojska francusko-hiszpańskie pokonały Austriaków pod Villaviciozą .
• 1716 – Lipsk : powstało stowarzyszenie studentów Sorabija .
• 1768 – w Londynie odbyło się zebranie założycielskie Royal Academy of Arts .
• 1817 – USA : Missisipi jako 20. stan dołączyło do Unii .
• 1821 – otwarto Cmentarz Generalny w Santiago , będący narodową nekropolią Chile .
• 1848 – Ludwik Napoleon wybrany prezydentem Francji .
• 1869 – Wyoming (wówczas terytorium ) przyznało prawa wyborcze kobietom.
• 1898 – Paryż : zawarto pokój kończący wojnę amerykańsko-hiszpańską .
• 1901 – Sztokholm : po raz pierwszy przyznano Nagrody Nobla .
• 1902 – Tasmania : kobiety uzyskały prawa wyborcze.
• 1902 – Egipt : otwarto tamę asuańską .
• 1903 – Maria Skłodowska-Curie , Pierre Curie i Henri Becquerel odebrali nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki . W 1911 roku Maria Skłodowska-Curie odebrała nagrodę w dziedzinie chemii .
• 1905 – Henryk Sienkiewicz odebrał literacką nagrodę Nobla .
• 1924 – Władysław Reymont odebrał literacką nagrodę Nobla.
• 1931 – uruchomiono kombinat hutniczy w Magnitogorsku .
• 1932 – Tajlandia została monarchią konstytucyjną .
• 1936 – król Wielkiej Brytanii Edward VIII Windsor zrzekł się tronu w wyniku małżeństwa z amerykańską rozwódką Wallis Simpson.
• 1941 – wojna na Pacyfiku : doszło do bitwy pod Kuantanem ; pierwszego w czasie wojny starcia brytyjsko-japońskiego.
• 1948 – ONZ uchwaliła Powszechną Deklarację Praw Człowieka .
• 1962 – premiera filmu Lawrence z Arabii .
• 1963 – Jemen : rozpoczęło się powstanie antybrytyjskie .
• 1969 – premiera filmu Czyż nie dobija się koni?
• 1969 – została wręczona po raz pierwszy Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii .
• 1974 – premiera filmu Płonący wieżowiec .
• 1975 – powstał Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego .
• 1980 – Czesław Miłosz odebrał literacką nagrodę Nobla.
• 1983 – Danuta Wałęsa , w imieniu swego męża Lecha , odebrała w Oslo pokojową nagrodę Nobla .
• 1983 – Raúl Alfonsín został prezydentem Argentyny .
• 1988 – Lake Placid : szwedzki skoczek narciarski Jan Boklöv po raz pierwszy zwyciężył w zawodach o Puchar Świata , dzięki wykorzystaniu stylu V.
• 1989 – XIV Dalajlama odebrał Pokojową Nagrodę Nobla.
• 1991 – władze Górskiego Karabachu przeprowadziły referendum, w którym przygniatająca większość mieszkańców opowiedziała się za niepodległością.
• 1996 – Wisława Szymborska odebrała literacką nagrodę Nobla.
• 2000 – Ion Iliescu został ponownie prezydentem Rumunii . Poprzednio sprawował urząd w latach 1989-1996.
• 2002 – premiera filmu Chicago .
• 2005 – Nigeria : w katastrofie lotu Sosoliso Airlines 1145 zginęło 108 osób, ocalały dwie.
• 2005 – Sanya , Chiny : Islandka Unnur Birna Vilhjálmsdóttir zdobyła tytuł Miss Świata .
• 2005 – wystartowała rosyjska telewizja informacyjna w języku angielskim Russia Today .
• 2007 – koncert Led Zeppelin w Londynie (reaktywacja zespołu).

Urodzili się

• 1394 – Jakub I Stuart , król Szkocji (zm. 1437 )
• 1489 – Gaston de Foix, francuski generał (zm. 1512 )
• 1538 – Giovanni Battista Guarini, włoski poeta , filozof , dyplomata (zm. 1612 )
• 1804 – Carl Gustav Jakob Jacobi , niemiecki matematyk (zm. 1851 )
• 1815 – Ada Lovelace , angielska matematyk (zm. 1852 )
• 1821 – Nikołaj Niekrasow , rosyjski pisarz (zm. 1878 )
• 1822 – César Franck , francuski kompozytor , organista pochodzenia belgijskiego (zm. 1890 )
• 1830 – Emily Dickinson , amerykańska poetka (zm. 1886 )
• 1853 – Marian Józef Ryx , polski duchowny katolicki , biskup sandomierski (zm. 1930 )
• 1855 – August Spies, amerykański działacz robotniczy, męczennik z Haymarket (zm. 1887 )
• 1870 – Ferdynand Ruszczyc , polski malarz (zm. 1936 )
• 1873 – Arnold Hasse , niemiecki polityk , nadburmistrz Torunia (zm. 1933 )
• 1883 – Andriej Wyszynski , rosyjski prawnik , działacz komunistyczny , dyplomata , minister spraw zagranicznych ZSRR (zm. 1954 )
• 1886 – Victor McLaglen , amerykański aktor (zm. 1959 )
• 1887 – John Cudahy , ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce (zm. 1943 )
• 1891 – Nelly Sachs , niemiecka poetka , laureatka Nagrody Nobla (zm. 1970 )
• 1893 – Jerzy Stempowski , polski eseista , krytyk literacki , tłumacz (zm. 1969 )
• 1897 – Karl Heinrich Waggerl, austriacki pisarz (zm. 1973 )
• 1908 – Olivier Messiaen , francuski kompozytor , organista (zm. 1992 )
• 1909 – Adam Borys , polski dowódca wojskowy , podpułkownik , uczestnik powstania warszawskiego , cichociemny (zm. 1986 )
• 1910 – Jan Brzoza , polski pisarz (zm. 1971 )
• 1910 – Leon Greenman , brytyjski publicysta , więzień Auschwitz-Birkenau (zm. 2008 )
• 1912 – Jerzy Turowicz , polski publicysta , dziennikarz (zm. 1999 )
• 1914 – Astrid Henning-Jensen, duńska reżyserka filmowa (zm. 2002 )
• 1914 – Dorothy Lamour , amerykańska aktorka (zm. 1996 )
• 1921 – Christine Brückner , niemiecka pisarka (zm. 1996 )
• 1921 – Giuseppe Prisco , włoski działacz sportowy, prezes klubu piłkarskiego Inter Mediolan (zm. 2001 )
• 1922 – Harri Siljander , fiński bokser, medalista olimpijski
• 1923 – Johnny Dixon , angielski piłkarz (zm. 2009 )
• 1923 – Sheldon Reynolds, amerykański reżyser filmowy (zm. 2003 )
• 1923 – Jorge Semprún , hiszpański pisarz
• 1924 – Michaił Jerszow, rosyjski reżyser filmowy (zm. 2004 )
• 1924 – Michael Manley , jamajski polityk, premier Jamajki (zm. 1997 )
• 1926 – Bronisław Dostatni , polski pisarz, podróżnik (zm. 2001 )
• 1927 – Marian Kozłowski , polski działacz sportowy , prezes PZKosz. , wiceprezes FIBA (zm. 2004 )
• 1928 – Milan Rúfus , słowacki poeta, eseista, tłumacz (zm. 2009 )
• 1935 – Ewa Berger-Jankowska , polska aktorka
• 1935 – Jaromil Jireš, czeski reżyser filmowy
• 1935 – Shūji Terayama , japoński reżyser filmowy (zm. 1983 )
• 1935 – Zygmunt Trziszka , polski pisarz , krytyk literacki
• 1936 – Barbara Bosak, polska aktorka (zm. 1979 )
• 1936 – Andrzej Nowiński, polski aktor
• 1936 – Janusz Pawłowski, polski operator filmowy
• 1936 – Roman Załuski , polski reżyser filmowy
• 1945 – Marek Grechuta , polski piosenkarz , wokalista zespołu Anawa (zm. 2006 )
• 1945 – Andrzej Łuczeńczyk , polski pisarz (zm. 1991 )
• 1945 – Wiesław Mering , polski duchowny katolicki , biskup włocławski
• 1946 – Jan Sawka , polski grafik , malarz
• 1948 – Abu Abbas , palestyński terrorysta (zm. 2004 )
• 1948 – Mieczysław Fiodorow, polski aktor
• 1953 – Zbigniew Leraczyk, polski aktor
• 1957 – Tadeusz Filipek , polski grafik , malarz (zm. 2010 )
• 1958 – Elżbieta Czerwińska, polska aktorka
• 1958 – Agnieszka Różycka, polska scenarzystka filmowa
• 1960 – Kenneth Branagh , brytyjski aktor , reżyser filmowy
• 1960 – Rati Agnihotri , bollywoodzka aktorka
• 1962 – John de Wolf , holenderski piłkarz
• 1968 – Paweł Janowski , polski historyk , teolog
• 1968 – Piotr Zelt , polski aktor
• 1969 – Rob Blake , kanadyjski hokeista
• 1972 – Brian Molko , brytyjski muzyk pochodzenia belgijskiego zespołu Placebo
• 1973 – Tommi Nikunen , fiński trener skoków narciarskich
• 1974 – Michał Kowalski , polski aktor
• 1976 – Bartosz Kopeć, polski aktor
• 1977 – Filip Kalczyński, polski dziennikarz , aktor
• 1978 – Anna Jesień , polska lekkoatletka , płotkarka , uczestnik Igrzysk Olimpijskich
• 1978 – Daniel Pliński , polski siatkarz , reprezentant Polski
• 1980 – Rémi Santiago , francuski skoczek narciarski
• 1981 – Fábio Rochemback , brazylijski piłkarz , reprezentant Brazylii
• 1983 – Patrick Flueger , amerykański aktor
• 1983 – Habib Mohamed , ghański piłkarz , reprezentant Ghany
• 1983 – Katrin Siska , estońska muzyk zespołu Vanilla Ninja
• 1984 – Jayson Paul , amerykański wrestler
• 1985 – Ollie Bridewell , angielski motocyklista wyścigowy (zm. 2007 )
• 1985 – Raven-Symoné Christina Pearman , amerykańska aktorka , piosenkarka , tancerka
• 1987 – Gonzalo Higuaín , argentyński piłkarz
• 1989 – Domagoj Kapec , chorwacki hokeista (zm. 2008 )
• 1990 – Giulia Boverio , włoska aktorka
• 1990 – Pál Joensen , farerski pływak
• 1990 – Shoya Tomizawa , japoński kierowca motocyklowy (zm. 2010 )

Zmarli

• 1041 – Michał IV Paflagończyk , cesarz bizantyjski (ur. 1010 )
• 1198 – Awerroes , arabski filozof , teolog , lekarz , prawnik , matematyk , polityk z Kordowy (ur. 1126 )
• 1339 – Jadwiga Kaliska , królowa Polski , żona Władysława Łokietka (ur. ok. 1266 lub później)
• 1475 – Paolo Uccello , włoski malarz (ur. 1397 )
• 1508 – Rene II Lotaryński , książę Lotaryngii (ur. 1451 )
• 1603 – William Gilbert , angielski lekarz , fizyk (ur. 1540 )
• 1618 – Giulio Caccini , włoski kompozytor (ur. ok. 1545 )
• 1626 – Edmund Gunter , angielski matematyk (ur. 1581 )
• 1665 – Tarquinio Merula , włoski kompozytor (ur. 1595 )
• 1736 – Antonio Manoel de Vilhena , wielki mistrz zakonu joannitów (ur. 1663 )
• 1850 – Józef Bem , polski generał , uczestnik powstania listopadowego i Wiosny Ludów (ur. 1794 )
• 1851 – Karl Drais , niemiecki wynalazca (ur. 1785 )
• 1865 – Leopold I Koburg , książę Sachsen-Coburg-Gotha , król Belgów (ur. 1790 )
• 1873 – Ludwik Brzozowski , polski pisarz , uczestnik powstania styczniowego (ur. 1833 )
• 1896 – Alfred Nobel , szwedzki chemik , wynalazca , fundator Nagrody Nobla (ur. 1833 )
• 1911 – Sir Joseph Dalton Hooker , angielski botanik , podróżnik (ur. 1817 )
• 1917 – Sir Mackenzie Bowell , kanadyjski polityk , premier Kanady (ur. 1824 )
• 1926 – Nikola Pašić , serbski polityk , premier Serbii (ur. 1845 )
• 1928 – Charles Rennie Mackintosh , szkocki architekt , malarz (ur. 1868 )
• 1935 – Sir John Carden , brytyjski konstruktor broni pancernej (ur. 1892 )
• 1936 – Luigi Pirandello , włoski pisarz , laureat Nagrody Nobla (ur. 1867 )
• 1936 – Leon Wasilewski , polski polityk , dyplomata , minister spraw zagranicznych (ur. 1870 )
• 1943 – Alfred Lampe , polski działacz komunistyczny , publicysta (ur. 1900 )
• 1945 – Theodor Dannecker , niemiecki narodowy socjalista , zbrodniarz wojenny (ur. 1913 )
• 1946 – Damon Runyon , amerykański dziennikarz , pisarz (ur. 1884 )
• 1953 – Lucyna Messal , polska aktorka , śpiewaczka i tancerka operetkowa (ur. 1886 )
• 1959 – Andrzej Sołtan , polski fizyk (ur. 1897 )
• 1965 – Michał Grażyński , polski polityk , wojewoda śląski , minister informacji (ur. 1890 )
• 1967 – Otis Redding , amerykański piosenkarz (ur. 1941 )
• 1968 – Karl Barth , szwajcarski teolog protestancki (ur. 1886 )
• 1968 – Thomas Merton , amerykański pisarz (ur. 1915 )
• 1978 – Ed Wood , amerykański reżyser filmowy (ur. 1924 )
• 1980 – Phillip MacDonald, brytyjski pisarz , scenarzysta filmowy (ur. 1901 )
• 1982 – Tomasz Hopfer , polski dziennikarz sportowy (ur. 1935 )
• 1983 – Hilary Chełchowski , polski polityk , wicepremier , minister Państwowych Gospodarstw Rolnych , członek Rady Państwa (ur. 1908 )
• 1985 – Ewa Kołaczkowska , polska pisarka , tłumaczka (ur. 1910 )
• 1987 – Jascha Heifetz , amerykański skrzypek (ur. 1901 )
• 1991 – Franco Maria Malfatti , włoski polityk , minister spraw zagranicznych , przewodniczący Komisji EWG (ur. 1927 )
• 1992 – Ignacy Loga-Sowiński , polski polityk , działacz komunistyczny , przewodniczący CRZZ , wiceprzewodniczący Rady Państwa (ur. 1914 )
• 1992 – Dan Maskell , brytyjski dziennikarz sportowy (ur. 1908 )
• 1994 – Keith Joseph , baron , brytyjski polityk (ur. 1918 )
• 1996 – Maryna Zagórska , polska tłumaczka (ur. 1906 )
• 1999 – Rick Danko , kanadyjski muzyk zespołu The Band (ur. 1942 )
• 1999 – Franjo Tuđman , chorwacki polityk , prezydent Chorwacji (ur. 1922 )
• 2000 – Marie Windsor, amerykańska aktorka (ur. 1919 )
• 2003 – Janusz Pajewski , polski historyk (ur. 1907 )
• 2005 – Mary Jackson , amerykańska aktorka (ur. 1910 )
• 2005 – Eugene McCarthy , amerykański polityk , członek Izby Reprezentantów (ur. 1916 )
• 2005 – Richard Pryor , amerykański aktor (ur. 1940 )
• 2006 – Salvatore Pappalardo , włoski duchowny katolicki , kardynał , arcybiskup Palermo (ur. 1918 )
• 2006 – Augusto Pinochet , chilijski polityk , generał , prezydent Chile (ur. 1915 )
• 2006 – Włodzimierz Rzeczycki, polski aktor (ur. 1916 )
• 2006 – Kazimierz Schilling , polski astronom , dyrektor Planetarium w Olsztynie (ur. 1943 )
• 2007 – Leonard Duszeńko , polski leśniczy , działacz ROPCiO (ur. 1931 )
• 2007 – Andrzej Rogalski , polski piłkarz (ur. 1951 )
• 2007 – Gordon Samuels , australijski prawnik , gubernator Nowej Południowej Walii (ur. 1923 )
• 2008 – Mark Diesen , amerykański szachista , mistrz międzynarodowy (ur. 1957 )
• 2009 – Henryk Groszyk , polski prawnik , członek Trybunału Stanu , sędzia Trybunału Konstytucjonalnego (ur. 1926 )

Przypisy