5 czerwca jest 156. (w latach przestępnych 157.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 209 dni.

Święta

• imieniny obchodzą: Bonifacy , Dobrociech , Doroteusz , Ferdynand , Genadiusz , Hildebrand , Hildebranda , Igor , Jakub , Nikanor , Nikanora , Waleria , Walter i Zenaida .
• Dania – Święto Konstytucji
• Gwinea Równikowa – Dzień Prezydenta
• Iran – Rocznica Powstania Przeciw Szachowi
• międzynarodowe – Światowy Dzień Środowiska (ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ )
• Seszele – Święto Wyzwolenia
• wspomnienia i święta w Kościele katolickim ^[1],^[2], obchodzą:
  • św. Bonifacy-Winfrid ( biskup , męczennik )

Wydarzenia w Polsce

Budynek Panoramy Racławickiej we Lwowie – pocztówka z 1938

• 1257 – książę Bolesław Wstydliwy dokonał lokacji Krakowa na prawie magdeburskim .
• 1443 – najsilniejsze historyczne trzęsienie ziemi na obszarze Polski o magnitudzie ocenianej na powyżej 6 stopni w skali Richtera , jego epicentrum znajdowało się gdzieś na północ od Wrocławia . Największe straty odnotowano w samym Wrocławiu. W Krakowie zawaliło się sklepienie kościoła św. Katarzyny.
• 1604 – odbył się ingres prymasa Jana Tarnowskiego do katedry gnieźnieskiej .
• 1807 – wojny napoleońskie : rozpoczęła się bitwa pod Dobrym Miastem .
• 1875 – założono Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie .
• 1894 – otwarto Panoramę Racławicką we Lwowie .
• 1920 – wojna polsko-bolszewicka : Armia Konna Budionnego przełamała polski front pod Samhorodkiem .
• 1927 – rozpoczęto budowę Archikatedry Chrystusa Króla w Katowicach .
• 1927 – w Warszawie rozpoczął się I Ogólnokrajowy Zlot Młodzieży Robotniczej i Dzień Sportu Robotniczego, zorganizowane przez OM TUR .
• 1965 – została założona Politechnika Świętokrzyska w Kielcach .
• 1981 – po 30 latach nieobecności przyjechał do kraju Czesław Miłosz .
• 1993 – odbyło się uroczyste otwarcie Bornego Sulinowa .
• 1999 – rozpoczęła się VII pielgrzymka Jana Pawła II do Polski.

Wydarzenia na świecie

• 1224 – cesarz Fryderyk II założył uniwersytet w Neapolu .
• 1288 – wojna o sukcesję limburską : bitwa pod Worringen .
• 1305 – Klemens V został wybrany na papieża .
• 1654 – Krystyna Waza została koronowana na królową Szwecji .
• 1832 – wybuchło powstanie republikanów w Paryżu .
• 1837 – Houston uzyskało prawa miejskie.
• 1849 – po podpisaniu nowej konstytucji Dania stała się monarchią konstytucyjną .
• 1851 – w amerykańskim czasopiśmie National Era ukazał się pierwszy odcinek powieści Chata wuja Toma Harriet Beecher Stowe .
• 1866 – wg obliczeń Pluton osiągnął aphelium swojej orbity; następne takie zdarzenie będzie miało miejsce w sierpniu 2113 roku.
• 1912 – Korpus Piechoty Morskiej USA wylądował na Kubie .
• 1915 – Dania wprowadziła poprawkę do konstytucji, gwarantującą kobietom prawo do głosowania .
• 1916 – I wojna światowa : brytyjski minister wojny Horatio Kitchener zginął na pokładzie krążownika HMS Hampshire , zatopionego przez niemiecki okręt podwodny w pobliżu Orkadów .
• 1929 – Ramsay MacDonald został drugi raz premierem Wielkiej Brytanii .
• 1933 – Kongres Stanów Zjednoczonych uchylił prawo zezwalające wierzycielom na domaganie się zapłaty w złocie .
• 1938 – w pierwszym występie na piłkarskich Mistrzostwach Świata Polska przegrała po dogrywce z Brazylią 5:6. Cztery bramki dla Polski zdobył Ernest Wilimowski , trzy dla Brazylii – Leônidas da Silva .
• 1945 – obwieszczono objęcie przez Sojuszniczą Radę Kontroli najwyższej władzy w Niemczech.
• 1947 – George Marshall , amerykański sekretarz stanu przedstawił plan pomocy gospodarczej dla Europy, tzw. Plan Marshalla .
• 1957 – dokonano oblotu śmigłowca Mi-6 .
• 1963 – brytyjski sekretarz ds. wojny John Profumo podał się do dymisji, przyznając się do utrzymywania kontaktów z prostytutką powiązaną z radzieckim wywiadem.
• 1963 – w Iranie doszło do masowych protestów przeciw szachowi, krwawo stłumionych przez armię.
• 1967 – rozpoczęła się wojna sześciodniowa .
• 1967 – na Wielkim Jeziorze Gorzkim na Kanale Sueskim na osiem lat zostały uwięzione polskie dziesięciotysięczniki : MS Bolesław Bierut i MS Djakarta.
• 1967 – ukazała się powieść Sto lat samotności Gabriela Garcii Márquza .
• 1968 – zamach na senatora Roberta Kennedy'ego – zmarł 6 czerwca .
• 1969 – Tu-144 jako pierwszy samolot pasażerski przekroczył barierę dźwięku.
• 1975 – w referendum w Wielkiej Brytanii 67% głosujących opowiedziało się za pozostaniem kraju w EWG .
• 1975 – po raz pierwszy od wybuchu wojny sześciodniowej otwarto Kanał Sueski .
• 1976 – 11 osób zginęło po przerwaniu zapory Teton Dam w stanie Idaho .
• 1977 – na Seszelach doszło do wojskowego zamachu stanu.
• 1977 – rozpoczęto sprzedaż komputera Apple II .
• 1980 – rozpoczęła się załogowa misja kosmiczna Sojuz T-2 .
• 2002 – ukazała się pierwsza oficjalna wersja Mozilli , oznaczona numerem 1.0.
• 2004 – w zamachu w Bagdadzie zginęło dwóch byłych żołnierzy jednostki GROM oraz dwóch Amerykanów, pracujących dla amerykańskiej firmy ochroniarskiej Blackwater .
• 2005 – w wyniku referendum Szwajcaria zgodziła się na przystąpienie do układu z Schengen oraz zalegalizowała związki homoseksualne .

Urodzili się

• 1493 – Justus Jonas , niemiecki teolog (zm. 1555 )
• 1656 – Joseph Pitton de Tournefort , francuski botanik (zm. 1708 )
• 1760 – Johan Gadolin , fiński mineralog i chemik (zm. 1852 )
• 1819 – John Couch Adams , angielski matematyk, astronom (zm. 1892 )
• 1829 – Leon Szubert , polski rzeźbiarz (zm. 1859 )
• 1850 – Pat Garrett , amerykański prawnik, szeryf , który zabił Billy the Kida (zm. 1908 )
• 1865 – Felicjan Szopski , polski kompozytor, krytyk i pedagog muzyczny (zm. 1939 )
• 1870 – Ferdinand Blumenthal , niemiecki lekarz, pionier onkologii (zm. 1941 )
• 1873 – Ludwik Versiglia – włoski salezjanin, misjonarz, biskup, męczennik, święty katolicki (zm. 1930 )
• 1878 – Pancho Villa , meksykański przywódca partyzantki chłopskiej (zm. 1923 )
• 1880 – Edward Leszczyński , polski poeta, krytyk literacki (zm. 1921 )
• 1883 – John Maynard Keynes , brytyjski ekonomista (zm. 1946 )
• 1884 – Antoni Władysław Idźkowski , nauczyciel, dyr. Gimn. Handl. Zgrom. Kupców w Łodzi, łódzki turysta, krajoznawca (zm. 1975 )
• 1894 – Roy Thomson , kanadyjski magnat medialny (zm. 1976 )
• 1898 – Federico García Lorca , hiszpański poeta, dramatopisarz (zm. 1936 )
• 1899 – Ernesto Cofiño , gwatemalski pediatra, Sługa Boży Kościoła katolickiego (zm. 1991 ).
• 1912
  • Wojciech Dzieduszycki , polski aktor, śpiewak, dyrygent, dziennikarz, autor tekstów kabaretowych, działacz kulturalny (zm. 2008 )
  • Alexandru Todea , rumuński duchowny katolicki, kardynał (zm. 2002 )
• 1914 – Rose Hill , brytyjska aktorka (zm. 2003 )
• 1918 – Zygmunt Nieciecki , polski artysta grafik, modelarz znaków wodnych, wieloletni pracownik PWPW (zm. 2008 )
• 1920
  • Marian Leon Bielicki , polski pisarz (zm. 1972 )
  • Jan Mazur , polski duchowny katolicki, biskup siedlecki (zm. 2008 )
  • Tadeusz Świcarz , polski hokeista, piłkarz, reprezentant Polski
• 1923 – Jorge Daponte , argentyński kierowca wyścigowy (zm. 1963 )
• 1926 – Camillo Cibin , włoski ochroniarz papieski, wieloletni szef żandarmerii watykańskiej (zm. 2009 )
• 1928 – Kazimierz Hoffman , polski poeta (zm. 2009 )
• 1928 – Tony Richardson , angielski reżyser teatralny i filmowy, scenarzysta, producent (zm. 1991 )
• 1931
  • Zygmunt Apostoł , polski aktor, kompozytor, pianista
  • Jerzy Prokopiuk , polski pisarz, tłumacz, filozof, redaktor naczelny portalu Gnosis
• 1932 – Witold Dąbrowski , polski polityk, kierownik resortu budownictwa
• 1939 – Grzegorz Królikiewicz , polski reżyser
• 1941
  • Martha Argerich , argentyńska pianistka
  • Barbara Brylska , polska aktorka
• 1944 – Tommie Smith , amerykański lekkoatleta, sprinter
• 1948 – Ryszard Lenczewski, polski operator filmowy
• 1949 – Ken Follett , brytyjski pisarz
• 1952 – Nicko McBrain , perkusista zespołu Iron Maiden
• 1954
  • Ludwik Dorn , polski polityk
  • Cezary Morawski , polski aktor
• 1956
  • Kenny G , amerykański saksofonista
  • Roger Michell , południowoafrykański reżyser filmowy
• 1961 – Mary Kay Bergman, amerykańska aktorka (zm. 1999 )
• 1967 – Jacek Bednarz , polski piłkarz, działacz piłkarski
• 1978 – Fernando Meira , portugalski piłkarz, reprezentant Portugalii
• 1981
  • Sebastien Lefebvre , kanadyjski gitarzysta zespołu Simple Plan
  • Małgorzata Plebanek , polska siatkarka
• 1982
  • Dorota Bawołek , polska dziennikarka
  • Achille Emana , kameruński piłkarz
• 1985 – Jekatierina Byczkowa , rosyjska tenisistka
• 1991 – Gail Brodsky , amerykańska tenisistka

Zmarli

• 1239 – Władysław Odonic , książę wielkopolski (ur. ok. 1190 )
• 1316 – Ludwik X Kłótliwy , król Francji (ur. 1289 )
• 1816 – Giovanni Paisiello , włoski kompozytor (ur. 1740 )
• 1826 – Carl Maria von Weber , niemiecki kompozytor (ur. 1786 )
• 1840 – Łukasz Vũ Bá Loan , wietnamski ksiądz, męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1756 )
• 1852 – Tomasz Napoleon Nidecki, polski kompozytor, dyrygent, pianista (ur. 1807 )
• 1862
  • Dominik Toại , wietnamski męczennik, święty katolicki (ur. 1811 lub 1812 )
  • Dominik Huyên , wietnamski męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1817 )
• 1901 – Dagny Juel Przybyszewska , norweska artystka i muza (ur. 1867 )
• 1931 – Jan Dąbski , polski działacz ludowy i polityk, dziennikarz, kierownik resortu spraw zagranicznych w 1921 (ur. 1880 )
• 1938 – Walenty Dec , polski kompozytor i organista (ur. 1851 )
• 1942 – Stanisław Stączek , polski polityk, minister (ur. 1864 )
• 1943 – Wacław Bojarski , polski pisarz, publicysta, satyryk (ur. 1921 )
• 1944 – Józef Beck , polski polityk, dyplomata, wojskowy (ur. 1894 )
• 1946 – Maud Watson , brytyjska tenisistka, pierwsza mistrzyni Wimbledonu (ur. 1864 )
• 1949 – Emilia Malessa , polska żołnierz, działaczka Armii Krajowej, powstaniec warszawski (ur. 1909 )
• 1968 – Jerzy Gert , polski dyrygent i kompozytor (ur. 1908 )
• 1989 – Włodzimierz Oliwa , polski dowódca wojskowy, generał, polityk, b. minister (ur. 1924 )
• 2000 – Franco Rossi , włoski reżyser, scenarzysta filmowy (ur. 1919 )
• 2002 – Dee Dee Ramone , muzyk, basista, członek zespołu Ramones (ur. 1951 )
• 2003 – Ken Grimwood , amerykański dziennikarz i pisarz (ur. 1944 )
• 2004
  • Ronald Reagan , amerykański polityk, prezydent USA (ur. 1911 )
  • Artur Żukowski , polski wojskowy, starszy chorąży Wojska Polskiego , żołnierz Jednostki Wojskowej GROM (ur. 1972 )
• 2007 – Anna Strońska , polska reporterka, pisarka i publicystka (ur. 1931 )
• 2008 – Józef Browarski , polski piłkarz (ur. 1931 )
• 2009 – Stanisław Karolak , polski językoznawca, romanista, slawista (ur. 1931 )
• 2010
  • Angus Douglas-Hamilton , brytyjski arystokrata, Książę Hamilton (ur. 1938 )
  • Tony Peluso , amerykański gitarzysta grupy The Carpenters , producent muzyczny (ur. 1950 )

Przypisy