Republika Weimarska
Republika Weimarska - potoczna nazwa państwa niemieckiego istniejącego w latach 1919-1933 (nazwa urzędowa: Rzesza Niemiecka). Powstała w wyniku rewolucji listopadowej. Było to państwo federalne, demokratyczne, z mieszaną prezydencko-parlamentarną formą rządów. Parlamentem był Reichstag, stolicą – Berlin. Nazwa republiki pochodzi od miasta Weimar, w którym obradowało zgromadzenie narodowe, uchwalające konstytucję. Na powstanie republiki bezpośredni wpływ miały skutki I wojny światowej. Upadek republiki spowodowało powstanie i umocnienie się nazizmu.
Ogólnie
Okres republiki weimarskiej (1919-1933) zajmuje większą część niemieckiego okresu międzywojennego. Republika była od czasu rewolucji marcowej 1848 roku drugą i bardziej udaną próbą wprowadzenia w Niemczech liberalnej demokracji w stylu zachodnim. Istnienie republiki zakończyło się z chwilą przejęcia władzy przez NSDAP, które doprowadziło do powstania dyktatury totalitarnej. Już współcześnie ukute określenie nowego państwa jako "republiki bez republikanów" jest tylko częściowo prawdziwe, niemniej jednak wskazuje na istotny problem strukturalny: brak konstytucyjnego konsensu, który łączyłby całe polityczne spektrum od prawicy po lewicę.
Większość partii przejęła swoją orientację ideologiczną od swych poprzedników z czasów Cesarstwa i reprezentowała interesy swojej klienteli – także w tych przypadkach, wyjąwszy SPD (Socjaldemokratyczną Partię Niemiec) i Partię Centrum, gdy nie było formalnej ciągłości między poprzednikami a ich spadkobiercami. Rozdrobnienie sił i grup interesów, takich jak ruchy związkowe czy katolickie, określane było negatywnie jako partykularyzm. Parlamentarny system rządów oraz proporcjonalna ordynacja wyborcza wymagały jednak zdolności do przejmowania odpowiedzialności i zawierania kompromisów. Partie tzw. koalicji weimarskiej (Socjaldemokratyczna Partia Niemiec, Niemiecka Partia Centrum i Niemiecka Partia Demokratyczna) utworzyły pierwszy rząd republiki podczas obrad zgromadzenia narodowego uchwalającego konstytucję, ale podczas pierwszych wyborów do Reichstagu w 1920 roku utraciły większość i już nigdy jej nie odzyskały. W ciągu 14 lat miało miejsce 20 zmian gabinetu, 11 gabinetów mniejszościowych było zależnych od litości prezydenta i rządziło za pomocą dekretów na podstawie artykułu 48, rozdział 2 konstytucji weimarskiej (tzw. dyktatura prezydencka). W Reichstagu zasiadało przeważnie 17 partii, a rzadko mniej niż 11.
Młoda demokracja od samego początku musiała się zmagać z następującymi problemami:
- administracja i wymiar sprawiedliwości rekrutowały się z urzędników Cesarstwa. Zrezygnowano z gruntownej demokratyzacji aparatu, jedynie największy kraj związkowy – Prusy – stanowił tutaj pewien wyjątek. Wielu sędziów orzekało kierując się kryteriami politycznymi. Prawicowi podsądni mogli liczyć na łagodniejsze wyroki niż ci o poglądach lewicowych, na co zwracał już uwagę współczesny statystyk Emil Julius Gumbell.
- w pakcie Eberta-Groenera dowództwo sił zbrojnych podporządkowało się nowemu rządowi i zagwarantowało mu wsparcie przeciwko radykalnym lewicowym rewolucjonistom. Późniejsza Reichswehra pod dowództwem generała Hansa von Seeckta uwolniła się jednak od demokratycznej kontroli i egzystowała niezależnie jako "państwo w państwie".
- I wojna światowa pozostawiła po sobie ekonomiczne i społeczne obciążenia, które tylko częściowo zostały złagodzone prowadzoną polityką socjalną. Szczególnie reparacje wojenne ustalone w traktacie wersalskim okazały się być obciążeniem psychologicznym i dostarczały amunicji nacjonalistycznym przeciwnikom republiki.
Inne hasła zawierające informacje o "Republika Weimarska":
Dziady (zwyczaj)
...
Biskup
...
Brescia
...
Tiumeń
...
1972
...
Dwudziestolecie międzywojenne na świecie
175 miejsc na 707. Konstytuanta zebrała się tylko raz, 18 (5) stycznia 1918.
Republika Weimarska
: Jeszcze przed podpisaniem kapitulacji Cesarstwo Niemieckie upadło. Kanclerz Maksymilian Badeński ...
Włosi
...
Stanisław Konarski
...
1986
...
Boris Blacher
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Republika Weimarska":
010b. Rzym (plansza 4)
...
010c. Rzym (plansza 3)
...
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 3)
...
|