10 marca jest 69. (w latach przestępnych 70.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 296 dni.

Święta

• imieniny : Aleksander , Cyprian , Eugenia , Gaja , Gajusz , Makary , Piotr , Porfirion , Symplicjusz , Symplicy i Zwnisława .
• Birma – Święto Pory Bezdeszczowej
• Polska – Dzień Mężczyzn
• USA – Narodowy Dzień Spódnicy ( ang. National Skirt Day – NSD^[1], po raz pierwszy obchodzony 10 marca 1998 r., amer. sposób zapisu daty: 03.10.1998 w Polsce obchodzony 30 października )
• wspomnienia i święta Kościoła katolickiego ^[2][3],
  • Czterdziestu Męczenników z Sebasty^[4]
  • św. Makary ( biskup Jerozolimy )
  • św. Symplicjusz ( papież )

Wydarzenia w Polsce

• 1296 – książęta kujawski Władysław Łokietek i głogowski Henryk III zawarli układ w Krzywiniu o podziale Wielkopolski .
• 1646 – król Władysław IV Waza ożenił się z księżniczką francuską Marią Ludwiką Gonzagą de Nevers .
• 1863 – Marian Langiewicz został dyktatorem powstania styczniowego .
• 1920 – wojna polsko-bolszewicka : wojska rosyjskie rozpoczęły ofensywę na zachód.
• 1922 – został utworzony drugi rząd Antoniego Ponikowskiego .
• 1925 – podpisano konkordat między Polską i Stolicą Apostolską .
• 1930 – w Chojnicach oficjalnie utworzono Miejski Klub Sportowy Chojniczanka .
• 1934 – uchwalono pierwszą ustawę o ochronie przyrody, która dała m.in. podstawy prawne do tworzenia parków narodowych.
• 1944 – kilkuset ukraińskich mieszkańców Sahrynia zostało zamordowanych przez polskie podziemie.
• 1945 – wojska radzieckie zdobyły Lębork i Łebę
• 1947 – Polska i Czechosłowacja podpisały układ o przyjaźni.
• 1952 – dokonano oblotu szybowca SZD-9 Bocian .
• 1954 – rozpoczął się II Zjazd PZPR .
• 1959 – rozpoczął się III Zjazd PZPR.
• 1994 – utworzono Uniwersytet Opolski .
• 2008 – Hosni Mubarak jako pierwszy prezydent Egiptu złożył wizytę w Polsce.
• 2009 :
  • arcybiskup Józef Michalik , metropolita przemyski został wybrany na drugą kadencję na stanowisku Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski .
  • do Nowego Zoo w Poznaniu przywieziono z Węgier dwa samce słonia afrykańskiego .

Wydarzenia na świecie

Pokonana armia rosyjska w czasie odwrotu spod Mukdenu – 1905

•   241 p.n.e. – I wojna punicka : zwycięstwo Rzymian nad flotą kartagińską w bitwie koło Wysp Egadzkich .
• 1098 – Baldwin I został hrabią Edessy .
• 1535 – zostały odkryte Wyspy Galapagos .
• 1785 – późniejszy prezydent Thomas Jefferson został amerykańskim ambasadorem we Francji .
• 1793 :
  • rewolucja francuska : powołano Trybunał Rewolucyjny w celu walki z kontrrewolucją.
  • w departamencie Wandea zachodniej Francji wybuchło rojalistyczne powstanie ( wojny wandejskie ).
• 1814 – wojny napoleońskie : zakończyła się bitwa pod Laon .
• 1831 – została utworzona francuska Legia Cudzoziemska .
• 1848 – Senat USA ratyfikował traktat z Guadalupe Hidalgo, kończący wojnę amerykańsko-meksykańską .
• 1876 – Aleksander Graham Bell przeprowadził pierwszą rozmowę telefoniczną.
• 1896 – Charilaos Vasilakos wygrał pierwszy bieg maratoński , uzyskując czas 3 godz. 18 min.
• 1905 – wojna rosyjsko-japońska : zakończyła się bitwa pod Mukdenem .
• 1906 – Francja : w katastrofie w kopalni Courrières zginęło 1 099 górników.
• 1912 – Yuan Shikai został drugim prezydentem Chin .
• 1919 – uchwalono konstytucję Ukrainy radzieckiej .
• 1925 – został założony grecki klub sportowy Olympiakos Pireus .
• 1933 – 115 osób zginęło w trzęsieniu ziemi w Long Beach (Kalifornia) .
• 1945 :
  • II wojna światowa : Amerykanie dokonali nocnego nalotu dywanowego na Tokio . Zginęło ponad 100 tys. ludzi.
  • na Filipinach zniesiono ruch lewostronny .
• 1949 – I wojna izraelsko-arabska : wojska izraelskie zajęły Ejlat nad Morzem Czerwonym .
• 1951 – Henri Queuille został trzeci raz premierem Francji .
• 1952 – na Kubie generał Fulgencio Batista dokonał przewrotu wojskowego i doszedł do władzy.
• 1959 – w Tybecie wybuchło antychińskie powstanie . Zginęło ok. 86 tys. Tybetańczyków.
• 1966 – odbył się ślub obecnej królowej holenderskiej Beatrycze z niemieckim dyplomatą Clausem von Amsbergiem .
• 1969 – zabójca Martina Luthera Kinga , James Earl Ray , został skazany na 99 lat więzienia.
• 1977 – dokonano odkrycia pierścieni Urana .
• 1978 – pierwszy lot francuskiego myśliwca Mirage 2000 .
• 1982 – wszystkie planety ustawiły się w jednej linii.
• 1989 – 24 osoby zginęły, a 45 zostało rannych w katastrofie lotu Air Ontario 1363 w Dryden (Ontario) .
• 2006 – NASA : Sonda Mars Reconnaissance Orbiter weszła na orbitę Marsa .
• 2008 – wystąpienia mieszkańców przeciw władzy chińskiej zapoczątkowały największe od blisku 50 lat zamieszki w Tybecie .
• 2009 – 11 osób zginęło w strzelaninie w Alabamie .

Urodzili się

• 1415 – Wasyl II Ślepy , wielki książę moskiewski (zm. 1462 )
• 1452 – Ferdynand II Katolicki , król Aragonii , Sycylii , Kastylii i Neapolu (zm. 1516 )
• 1503 – Ferdynand I Habsburg , cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego , król Czech i Węgier (zm. 1564 )
• 1574 – Giovanni Antonio Facchinetti de Nuce młodszy , włoski duchowny katolicki, kardynał (zm. 1606 )
• 1628 – Marcello Malpighi , włoski biolog, anatom, lekarz (zm. 1694 )
• 1752 – Józef Zajączek , polski generał (zm. 1826 )
• 1760 – Leonardo Fernández de Moratín, hiszpański dramatopisarz (zm. 1828 )
• 1788 – Joseph von Eichendorff , niemiecki poeta (zm. 1857 )
• 1791 – Józef Grzegorz Wojtarowicz , polski duchowny katolicki, biskup tarnowski (zm. 1875 )
• 1810 – Stanisław Kierbedź , polski budowniczy (zm. 1899 )
• 1827 – Józef Bliziński , polski pisarz (zm. 1893 )
• 1844 :
  • Alfred Kamienobrodzki , polski budowniczy, architekt, malarz, akwarelista (zm. 1922 )
  • Pablo de Sarasate, hiszpański skrzypek, kompozytor (zm. 1908 )
• 1845 – Aleksander III Romanow , car Rosji (zm. 1894 )
• 1865 – Julian Nowak , polski lekarz, bakteriolog, polityk, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego , premier Polski (zm. 1946 )
• 1867 – Hector Guimard , francuski architekt (zm. 1942 )
• 1870 – Ester Rachel Kamińska , polska aktorka (zm. 1925 )
• 1873 :
  • Witold Noskowski , polski dziennikarz, krytyk teatralny i muzyczny (zm. 1939 )
  • Jakob Wassermann , niemiecki pisarz pochodzenia żydowskiego (zm. 1934 )
• 1884 – Stanisław Jurkiewicz , polski prawnik, polityk, minister zdrowia i opieki społecznej (zm. 1954 )
• 1892 – Arthur Honegger , szwajcarski kompozytor (zm. 1955 )
• 1902 – Stefan Inglot , polski historyk, profesor, działacz ruchu spółdzielczego (zm. 1994 )
• 1908 – Daniel Cederberg , szwedzki duchowny luterański , działacz ekumeniczny (zm. 1969 )
• 1913 – Adam Schaff , polski filozof (zm. 2006 )
• 1918 – Zygmunt Michałowski , polski dziennikarz, komentator, dyrektor Rozgłośni Radia Wolna Europa w Monachium (zm. 2010 )
• 1918 – Günther Rall , niemiecki pilot, as myśliwski II wojny światowej (zm. 2009 )
• 1920 :
  • Jean Lefebvre , francuski aktor (zm. 2004 )
  • Marcial Maciel , meksykański duchowny katolicki , założyciel zakonu Legion Chrystusa (zm. 2008 )
• 1923 :
  • Halina Cieślińska-Brzeska , polska malarka, animator kultury (zm. 2004 )
  • Val Fitch , amerykański fizyk, laureat Nagroda Nobla
  • Hedy Schlunegger , szwajcarska narciarka alpejska, mistrzyni olimpijska (zm. 2003 )
• 1926 :
  • Czesław Cywiński , polski wojskowy, kombatant, przewodnik światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej (zm. 2010 )
  • Zbigniew Salwa , polski prawnik, profesor Uniwersytetu Warszawskiego (zm. 2008 )
  • Aleksandr Zacepin , rosyjski kompozytor, twórca muzyki filmowej
• 1927 – Jupp Derwall , niemiecki piłkarz, trener piłkarski, selekcjoner reprezentacji Niemiec (zm. 2007 )
• 1932 :
  • Józef Marek , polski duchowny katolicki, biskup wrocławski (zm. 1978 )
  • Georges Rawiri , gaboński polityk (zm. 2006 )
• 1933 – Bernadetta Matuszczak, polska kompozytorka
• 1936 :
  • Sepp Blatter , szwajcarski działacz sportowy, sekretarz generalny FIFA
  • Wojciech Łukaszewski , polski kompozytor (zm. 1978 )
• 1937 – Joe Viterelli , amerykański aktor (zm. 2004 )
• 1939 :
  • Stanisław Radwan , polski kompozytor
  • Zygmunt Samosiuk , polski operator filmowy (zm. 1983 )
• 1940 – Chuck Norris , amerykański aktor
• 1947 – Kim Campbell , kanadyjska polityk, premier Kanady
• 1948 – Zbigniew Grzegorzewski , polski tłumacz języka migowego, pedagog
• 1949 – Jerzy Melcer , polski piłkarz ręczny, medalista olimpijski
• 1951 – Andrzej Wasilewicz , polski aktor
• 1952 – Janusz Byliński , polski polityk, minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej
• 1953 – Anna Kołyszko , polska tłumaczka literatury angielskiej i amerykańskiej (zm. 2009 )
• 1954 – Luc Dardenne, belgijski reżyser filmowy
• 1955 – Juliusz Machulski , polski reżyser filmowy
• 1957 :
  • Osama bin Laden , saudyjski terrorysta, założyciel Al-Kaidy
  • Andrzej Huszcza , polski żużlowiec
• 1958 – Sharon Stone , amerykańska aktorka
• 1962 – Jasmine Guy , amerykańska aktorka
• 1963 :
  • Rick Rubin , amerykański producent muzyczny
  • Olaf Deriglasoff , polski gitarzysta, basista, muzyk sceny niezależnej, kompozytor, autor tekstów, aranżer i producent muzyczny
  • Jeff Ament , amerykański muzyk, basista rockowy, członek zespołu Pearl Jam
• 1964 :
  • Neneh Cherry , szwedzka piosenkarka
  • Anton Polster , austriacki piłkarz
  • Edward , hrabia Wessex , syn Elżbiety II
• 1965 – Jacek Grembocki , polski piłkarz, trener
• 1971 – Timbaland , amerykański producent muzyczny
• 1973 – Eva Herzigová , czeska modelka, aktorka
• 1974 – Cristián de la Fuente , chilijski aktor
• 1976 :
  • Frantz Granvorka , francuski siatkarz, reprezentant Francji
  • Natalie Nicholson , amerykańska curlerka
  • Barbara Schett , austriacka tenisistka
• 1979 – Edi Gathegi , amerykański aktor
• 1981 – Samuel Eto'o , kameruński piłkarz, reprezentant Kamerunu
• 1983 – Jelena Bowina , rosyjska tenisistka
• 1983 – Carrie Underwood , amerykańska piosenkarka
• 1984 – Olivia Wilde , amerykańska aktorka filmowa i telewizyjna
• 1985 – Nathalie Kelley , australijska aktorka
• 1986 – Jon Aaraas , norweski skoczek narciarski
• 1988 :
  • Ivan Rakitić , chorwacki piłkarz, reprezentant Chorwacji
  • Jebichi Yator , kenijska lekkoatletka
• 1990 – Stefanie Vögele , szwajcarska tenisistka
• 1992 – Emily Osment , amerykańska aktorka

Zmarli

•   483 – Symplicjusz , święty , papież (ur. ?)
• 898 – Yogong Tosǒn , koreański mistrz sǒn (ur. 827)
• 1312 – Kazimierz bytomski , książę opolsko-bytomski (ur. pomiędzy 1253 a 1257 )
• 1526 – Janusz III , książę mazowiecki (ur. ok. 1502 )
• 1615 – Jan Ogilvie , święty katolicki, szkocki jezuita (ur. 1579 )
• 1668 – Johann Rudolf Glauber , niemiecki chemik (ur. 1604 )
• 1822 – Józef Wybicki , polski działacz niepodległościowy, poeta (ur. 1747 )
• 1826 – Jan VI , król Portugalii (ur. 1767 )
• 1861 – Taras Szewczenko , ukraiński poeta, malarz (ur. 1814 )
• 1864 – Maksymilian II Bawarski , król Bawarii (ur. 1811 )
• 1872 – Giuseppe Mazzini , włoski rewolucjonista (ur. 1805 )
• 1884 – Bernardo Guimarães , brazylijski pisarz (ur. 1825 )
• 1914 – Bolesław Jędrzejowski , polski publicysta, współzałożyciel PPS (ur. 1867 )
• 1937 – Jewgienij Zamiatin , rosyjski pisarz (ur. 1884 )
• 1938 – Stanisław Nowakowski, polski geograf (ur. 1888 )
• 1940 – Michaił Bułhakow , rosyjski pisarz (ur. 1891 )
• 1942 :
  • William Henry Bragg , brytyjski fizyk, laureat Nagroda Nobla (ur. 1862 )
  • Michał Howorka , polski prawnik, działacz polityczny (ur. 1900 )
• 1948 – Jan Masaryk , czeski polityk, minister spraw zagranicznych (ur. 1886 )
• 1965 – Jean Boyer, francuski reżyser filmowy (ur. 1901 )
• 1966 – Frits Zernike , holenderski fizyk, laureat Nagroda Nobla (ur. 1888 )
• 1970 – Jerzy Lau , polski poeta, krytyk literacki i teatralny, tłumacz (ur. 1917 )
• 1971 – Edmund Nowicki , polski duchowny katolicki, biskup gdański (ur. 1900 )
• 1974 – Bolesław Kominek , polski duchowny katolicki, arcybiskup wrocławski , kardynał (ur. 1903 )
• 1985 – Konstantin Czernienko , rosyjski polityk, przywódca ZSRR (ur. 1911 )
• 1986 – Ray Milland , amerkański aktor (ur. 1905 )
• 1987 – Jakub Gąsienica-Wawrytko, polski ratownik górski, przewodnik tatrzański (ur. 1908 )
• 1993 – Guido Wieland, austriacki aktor (ur. 1906 )
• 1996 – Jerzy Siedlecki (ur. 29 lipca 1907) pułkownik LWP
• 1997 – LaVern Baker , amerykańska wokalistka bluesowa (ur. 1929 )
• 2000 – William Porter , amerykański lekkoatleta, płotkarz, mistrz olimpijski (ur. 1926 )
• 2003 :
  • Luděk Pachman , czeski szachista (ur. 1924 )
  • Barry Sheene , angielski motocyklista, mistrz świata (ur. 1950 )
• 2004 – Norbert Grupe , niemiecki bokser, aktor (ur. 1940 )
• 2005 :
  • Dave Allen , irlandzki aktor, komik (ur. 1936 )
  • Walter Arendt , niemiecki polityk (ur. 1925 )
• 2006 – John Profumo , brytyjski polityk (ur. 1915 )
• 2007 :
  • Bud Allin , amerykański golfista (ur. 1944 )
  • Richard Jeni , amerykański aktor i komik (ur. 1957 )
  • Alfred Olek , polski piłkarz, reprezentant Polski (ur. 1940 )
• 2008 :
  • Jan Knoppek , polski polityk (ur. 1939 )
  • Radovan Lukavský , czeski aktor (ur. 1919 )
  • Jerzy Wójcik , polski choreograf, artysta baletu, folklorysta, pedagog (ur. 1934 )
• 2009 :
  • Anatolij Sieglin , rosyjski hokeista, trener i sędzia hokejowy (ur. 1922 )
  • Kazimierz Szołoch , polski działacz związkowy, współzałożyciel komitetu strajkowego w Stoczni Gdańskiej im. Lenina (ur. 1932 )
  • Andrzej Wohl , polski reżyser i aktor (ur. 1942 )

Przypisy