15 maja jest 135. (w latach przestępnych 136.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 230 dni.

Święta

• imieniny obchodzą: Andrzej , Atanazy , Cecyliusz , Czcibora , Dionizja , Florencjusz , Florenty , Izydor , Jan , Kasjusz , Maksym , Miłość , Nadzieja , Paweł , Piotr , Retycjusz , Retycja , Retyk , Stanibor , Strzeżysław , Symplicjusz , Symplicja , Wiktoryn , Zofia .
• Meksyk , Korea Południowa – Dzień Nauczyciela
• międzynarodowe – Międzynarodowy Dzień Rodzin (proklamowane przez Zgromadzenie Ogólne ONZ )
• Paragwaj – Święto Niepodległości
• Polska – Dzień Polskiej Niezapominajki
• wspomnienia i święta w Kościele katolickim ^[1][2], obchodzą:
  • św. Izydor Oracz ( patron diecezji kieleckiej )
  • św. Zofia ( męczennica chrześcijańska , "patronka" zjawiska klimatycznego zw. zimną Zośką )

Wydarzenia w Polsce

• 1414 – wydanie przez kapitułę włocławską (właściciela Łodzi ) przywileju lokacyjnego, uznającego mieszkańców wsi za mieszczan; jednocześnie zwrócenie się przez kapitułę do króla z prośbą o przywilej monarszy i uznanie Łodzi za miasto pod względem prawno-ustrojowym.
• 1809 – wojna polsko-austriacka : nieudany austriacki atak na Toruń .
• 1834 – rozwiązał się Komitet Narodowy Emigracji Polskiej (Komitet Dwernickiego , Komitet Narodowy Tułactwa Polskiego).
• 1836 – ostatnie obrączkowe zaćmienie słońca widoczne w Polsce.
• 1909 – utworzono Akademicki Związek Sportowy .
• 1926 – prezydent Stanisław Wojciechowski oraz premier Wincenty Witos składają swoje urzędy. Nowym Premierem zostaje Kazimierz Bartel , a obowiązki Prezydenta przejmuje Marszałek Sejmu Maciej Rataj .
• 1932 – w Piotrkowie swe obrady rozpoczął III Zjazd OM TUR .
• 1956 – Stanisław Królak jako pierwszy Polak wygrał Wyścig Pokoju .
• 1993 – premiera filmu Kolejność uczuć .
• 1997 – została utworzona Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna .
• 2002 – odsłonięto pomnik Jana Kiepury w Sosnowcu .
• 2006 – selekcjoner Paweł Janas ogłosił skład kadry polskiej na mundial 2006 .

Wydarzenia na świecie

Replika Sputnika 1

•   392 – frankoński wódz Arbogast skłonił do samobójstwa lub kazał zamordować cesarza Walentyniana II i uczynił marionetkowym cesarzem Eugeniusza .
• 1004 – król niemiecki Henryk II koronował się w Pawii na króla Włoch .
• 1239 – król Szkocji Aleksander II ożenił się z Francuzką Marią de Coucy.
• 1252 – papież Innocenty IV wydał bullę Ad extirpanda , w której zezwolił na stosownanie tortur wobec heretyków.
• 1464 – Wojna Dwóch Róż : zwycięstwo Yorków w bitwie pod Hexham .
• 1525 – wojna chłopska w Niemczech : klęską powstańców zakończyła się bitwa pod Frankenhausen .
• 1642 – Abbas II został koronowany na szacha Persji .
• 1702 – początek wojny o sukcesję hiszpańską – Anglia , Holandia i Cesarstwo Niemieckie wypowiadają wojnę Francji i Hiszpanii .
• 1702 – angielski prawnik i wynalazca James Puckle opatentował pierwszy karabin maszynowy .
• 1800 – w londyńskim teatrze doszło do nieudanej próby zamachu na króla Jerzego III Hanowerskiego .
• 1811 – Paragwaj ogłosił niepodległość od Hiszpanii .
• 1848 – podczas rewolucji lutowej , w Paryżu odbyła się demonstracja na rzecz niepodległości Polski.
• 1860 – włoska wojna wyzwoleńcza : wojska powstańcze Giuseppe Garibaldiego pokonały siły Burbonów w bitwie pod Calatafimi .
• 1862 – wojna secesyjna : zwycięstwo Konfederatów w bitwie pod Drewry's Bluff .
• 1891 – papież Leon XIII ogłosił encyklikę Rerum novarum .
• 1896 – opatentowano płatki kukurydziane .
• 1917 – I wojna światowa : rozpoczęła się bitwa w Cieśninie Otranto .
• 1918 – porażką komunistów zakończyła się wojna domowa w Finlandii .
• 1919 – wojna grecko-turecka : armia grecka rozpoczęła okupację wojenną Izmiru .
• 1922 – w Genewie Polska i Niemcy przyjęły konwencję dotyczącą spraw ludnościowych i własnościowych na Górnym Śląsku po plebiscycie z 1921 .
• 1928 – odbyła się premiera pierwszego filmu rysunkowego z Myszką Miki .
• 1931 – papież Pius XI wydał encyklikę Quadragesimo anno .
• 1934 – na Łotwie doszło do zamachu stanu przeprowadzonego przez Karlisa Ulmanisa .
• 1935 – otwarto pierwszą linię moskiewskiego metra .
• 1941 – II wojna światowa w Afryce : Brytyjczycy rozpoczęli operację Brevity , której celem było wyzwolenie Tobruku .
• 1955 – dokonano pierwszego wejścia na himalajski ośmiotysięcznik Makalu .
• 1955 – ministrowie spraw zagranicznych 4 mocarstw okupacyjnych i Austrii podpisali w Wiedniu traktat przywracający austriacką niepodległość oraz przewidujący jej neutralność i zakaz wchodzenia w związki gospodarcze i polityczne z Niemcami .
• 1957 – Wielka Brytania przeprowadziła pierwszy test bomby wodorowej na wyspie Malden na Pacyfiku .
• 1958 – ZSRR dokonał drugiego, tym razem udanego startu sztucznego satelity Sputnik 3 .
• 1960 – w ZSRR wystrzelono sztucznego satelitę Sputnik 4 .
• 1963 – Gordon Cooper odbył lot kosmiczny na pokładzie statku Mercury-Atlas 9 , ostatni w ramach Programu Merkury .
• 1974 – zamach w Maalot : trzech palestyńskich terrorystów przekroczyło w przebraniu żołnierzy izraelskich granicę libańsko-izraelską i ostrzelało autobus, zabijając 2 osoby i raniąc 6. Następnie wkroczyli do wsi Maalot, gdzie zastrzelili 3 Izraelczyków i zajęli szkołę podstawową, biorąc jako zakładników 90 uczniów i nauczycieli. Podczas izraelskiej akcji odbicia zakładników zginęło 26 osób, 17 zostało rannych.
• 1976 – ZSRR : 52 osoby zginęły w katastrofie samolotu An-24 .
• 1988 – rozpoczęła się ewakuacja wojsk radzieckich z Afganistanu .
• 1990 – w Bułgarii zakończyły się rozmowy Okrągłego Stołu .
• 1991 – Édith Cresson jako pierwsza kobieta stanęła na czele francuskiego rządu.
• 1996 – premiera filmu Kola .
• 1998 – premiera filmu Zaklinacz koni .
• 2000 – armia brytyjska rozpoczęła ewakuację swoich obywateli z ogarniętego wojną domową Sierra Leone ( Operacja Palliser ).
• 2001 – został wystrzelony satelita telekomunikacyjny Intelsat 10 .
• 2004 – Komitet Wykonawczy FIFA dokonał wyboru kandydatury RPA na gospodarza piłkarskich mistrzostw świata w 2010 roku .
• 2005 – w Etiopii odbyły się wybory parlamentarne .

Urodzili się

• 1567 – Claudio Monteverdi , włoski kompozytor i śpiewak operowy, skrzypek (zm. 1643 )
• 1633 – Sebastian Vauban , francuski inżynier, konstruktor fortyfikacji (zm. 1707 )
• 1773 – Klemens Lothar von Metternich , austriacki polityk, dyplomata (zm. 1859 )
• 1822 – Wanda Malczewska , polska mistyczka, błogosławiona
• 1849 – Zofia Urbanowska , polska pisarka (zm. 1939 )
• 1850 – Jan Beyzym , polski misjonarz, błogosławiony (zm. 1912 )
• 1856 – L. Frank Baum , amerykański pisarz, twórca Czarnoksiężnika z Krainy Oz (zm. 1919 )
• 1859 – Piotr Curie , francuski fizyk, mąż Marii Skłodowskiej-Curie (zm. 1906 )
• 1861 – Paul Blau , niemiecki duchowny, superintendent generalny Kościoła Ewangelicko-Unijnego w Wielkopolsce (zm. 1944 )
• 1873 – Pawło Skoropadski , ukraiński polityk i wojskowy (zm. 1945 )
• 1874 – Richard Schirrmann , twórca schronisk młodzieżowych (zm. 1961 )
• 1877 – Gabriel Faure , pisarz francuski (zm. 1962 )
• 1885 – Marian Kukiel , polski dowódca wojskowy, generał , historyk, działacz społeczny i polityczny, minister (zm. 1973 )
• 1890 – Ferdynand Goetel , polski dramaturg, prozaik, publicysta (zm. 1960 )
• 1890 – Jan Stefan Haneman , polski ekonomista, polityk, członek PKWN (zm. 1957 )
• 1891 – Michaił Bułhakow , rosyjski pisarz (zm. 1940 )
• 1895 – Astrid Zachrison , szwedzka rekordzistka długowieczności (zm. 2008 )
• 1902 – Anny Ondra , czeska aktorka (zm. 1987 )
• 1910 – Constance Cummings, amerykańska aktorka (zm. 2005 )
• 1911 – Max Frisch , szwajcarski pisarz, dramaturg i architekt (zm. 1991 )
• 1914 – Tenzing Norgay , nepalski himalaista (zm. 1986 )
• 1914 – Jan Wosiński , polski duchowny katolicki, biskup płocki (zm. 1996 )
• 1915 – Paul Samuelson , amerykański ekonomista, laureat Nagrody Nobla (zm. 2009 )
• 1915 – William Witney , amerykański reżyser filmowy (zm. 2002 )
• 1917 – Jerzy Duszyński , polski aktor (zm. 1978 )
• 1918 – Eddy Arnold , amerykański muzyk country (zm. 2008 )
• 1918 – Joseph Wiseman , kanadyjski aktor (zm. 2009 )
• 1919 – Eugenia Charles , dominikańska polityk, premier Dominikany (zm. 2005 )
• 1919 – Zofia Jarema , polska reżyserka, scenografka, artystka teatru lalek (zm. 2008 )
• 1920 – Nasrallah Piotr Sfeir , marokański duchowny katolicki, maronicki patriarcha Antiochii , kardynał
• 1921 – Čestmír Vycpálek , czeski piłkarz, trener piłkarski (zm. 2002 )
• 1922 – Adil Çarçani , albański polityk (zm. 1997 )
• 1922 – Franciszek Fenikowski , polski pisarz (zm. 1982 )
• 1922 – Piotr Guzy , polski pisarz
• 1923 – Richard Avedon , amerykański fotograf (zm. 2004 )
• 1925 – Tadeusz Bartosik , polski aktor (zm. 1985 )
• 1925 – Ludmiła Kasatkina , rosyjska aktorka
• 1925 – Viktor Stratobërdha , albański reżyser filmowy (zm. 2000 )
• 1926 – Anthony Shaffer , brytyjski pisarz (zm. 2001 )
• 1926 – Peter Shaffer , brytyjski pisarz
• 1929 – Andrew Bertie , angielski wielki mistrz zakonu joannitów (zm. 2008 )
• 1930 – Jasper Johns , amerykański malarz
• 1937 – Madeleine Albright , amerykańska polityk
• 1937 – Trini Lopez , amerykański piosenkarz
• 1939 – Stanisław Dróżdż , polski poeta, artysta sztuk wizualnych (zm. 2009 )
• 1946 – Henryk Sołkiewicz , polski wiceadmirał i doktor nauk wojskowych
• 1951 – Dariusz Szpakowski , polski komentator i dziennikarz sportowy
• 1951 – Frank Wilczek , amerykański fizyk
• 1953 – Mike Oldfield , brytyjski muzyk
• 1954 – Jan Frycz , polski aktor
• 1954 – Janusz Stokłosa , polski pianista, kompozytor
• 1955 – Claudia Roth , niemiecka polityk, przewodnicząca Niemieckiej Partii Zielonych
• 1956 – Kjartan Poskitt , autor książek popularnonaukowych dla dzieci i młodzieży
• 1956 – Mirek Topolánek , czeski polityk , premier Czech
• 1959 – Andrew Eldritch , brytyjski muzyk i wokalista The Sisters of Mercy
• 1962 – Adam Wendt , polski saksofonista zespołu Walk Away
• 1967 – Simen Agdestein , norweski szachista, arcymistrz, piłkarz
• 1972 – David Charvet , francuski aktor, piosenkarz
• 1972 – Agnieszka Warchulska , polska aktorka
• 1976 – Jacek Krzynówek , polski piłkarz, reprezentant Polski
• 1978 – Krzysztof Ignaczak , polski siatkarz, reprezentant Polski
• 1980 – O.S.T.R. , polski raper
• 1981 – Patrice Evra , francuski piłkarz
• 1982 – Jessica Sutta , polsko-irlandzko-rosyjsko-amerykańska wokalistka The Pussycat Dolls
• 1987 – Andy Murray , brytyjski tenisista
• 1989 – Kenneth Gangnes , norweski skoczek narciarski
• 1995 – Ksenia Sitnik , białoruska piosenkarka, laureatka Konkursu Piosenki Eurowizji dla Dzieci 2005

Zmarli

•   884 – Maryn I , papież (ur. ? )
• 1036 – Go-Ichijō , cesarz Japonii (ur. 1008 )
• 1157 – Jurij I Dołgoruki , wielki książę kijowski , (ur. ok. 1090 )
• 1376 – Naong Hyegŭn , koreański mistrz sǒn , (ur. 1320 )
• 1674 – Kazimierz Florian Czartoryski , polski duchowny katolicki, prymas Polski (ur. 1620 )
• 1702 – Feliks Kazimierz Potocki , hetman wielki koronny (ur. 1630 )
• 1765 – Walenty Żebrowski , OFM – polski malarz, polichromista, (ur. ?)
• 1847 – Daniel O'Connell , irlandzki polityk (ur. 1775 )
• 1864 – Ignacy Humnicki , polski dramatopisarz (ur. 1798 )
• 1877 – Kazimierz Woyda , polski polityk, prezydent Warszawy (ur. 1812 )
• 1886 – Emily Dickinson , amerykańska poetka (ur. 1830 )
• 1905 – Adrian Mikołaj Głębocki , polski malarz, rysownik, litograf, pedagog (ur. 1833 )
• 1912 – Octave Garnier , francuski anarchista (ur. 1889 )
• 1931 – Leon Petrażycki , polski prawnik, filozof, socjolog prawa, etyk i logik (ur. 1867 )
• 1935 – Stanisław Dnistrianski , ukraiński działacz polityczny, prawnik, wykładowca uniwersytecki (ur. 1870 )
• 1946 – Eberhard Schöngarth , niemiecki prawnik, zbrodniarz hitlerowski (ur. 1903 )
• 1953 – Stefania Zieleńczyk , polska nauczycielka, autorka podręczników oświatowo-pedagogicznych dla dzieci, matka poety Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (ur. 1890 )
• 1964 – Wanda Jarszewska , polska aktorka (ur. 1888 )
• 1967 – Edward Hopper , amerykański malarz (ur. 1882 )
• 1969 – Adam Bunsch , polski malarz, dramatopisarz (ur. 1896 )
• 1990 – Jerzy Drzewiecki , polski konstruktor lotniczy, pilot doświadczalny (ur. 1902 )
• 1993 – Andrzej Kuśniewicz , polski pisarz (ur. 1904 )
• 1997 – Andrzej Drawicz , polski eseista, krytyk literacki, tłumacz (ur. 1932 )
• 2001 – Jean-Philippe Lauer , francuski egiptolog, archeolog i architekt (ur. 1902 )
• 2005 – Aulis Kallakorpi , fiński skoczek narciarski, skoczek do wody, gimnastyk (ur. 1929 )
• 2006 – Eric Otero , amerykański kulturysta (ur. 1969 )
• 2007 – Yolanda King , amerykańska aktorka (ur. 1955 )
• 2007 – Antonio Rodríguez , amerykański pięcioboista (ur. 1926 )
• 2008 – Tommy Burns , szkocki piłkarz (ur. 1956 )
• 2008 – Willis Eugene Lamb , amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla (ur. 1913 )
• 2008 – Astrid Zachrison , szwedzka rekordzistka długowieczności (ur. 1895 )
• 2009 – César Ruminski , francuski piłkarz, reprezentant Francji , polskiego pochodzenia (ur. 1924 )
• 2010 – Besian Idrizaj , austriacki piłkarz, pochodzenia albańskiego (ur. 1987 )
• 2010 – John Shepherd-Barron , szkocki wynalazca, twórca bankomatu (ur. 1925 )
• 2010 – Bhairon Singh Shekhawat , indyjski polityk, wiceprezydent Indii (ur. 1923 )

Przypisy