|
Nowy Jork
Nowy Jork lub Miasto Nowy Jork - (ang. New York, New York City lub City of New York, oficjalnie The City of New York) – miasto w stanie Nowy Jork, największe pod względem liczby ludności miasto w Stanach Zjednoczonych. "Miasto, które nigdy nie śpi", zwane także "Wielkim Jabłkiem" ("Big Apple"). Leży na wschodnim (atlantyckim) wybrzeżu USA, przy ujściu rzek Hudson i East River do Zatoki Nowojorskiej.
Uważany za światowe centrum m.in. reklamowe i medialne (do niedawna także finansowe). W Nowym Jorku mieści się główna siedziba ONZ.
Nowy Jork zaliczany jest do najgęściej zaludnionych miejsc w Stanach Zjednoczonych. Liczba mieszkańców miasta przekracza 8 milionów (dane ze spisu w 2000 roku), powierzchnia wynosi 1214 kilometrów kwadratowych, co daje gęstość zaludnienia ok. 10 tys. osób na km kwadratowy.
Historia
Nowy Jork założony został w 1614 przez Holendrów na wyspie Manhattan jako faktoria handlowa, w 1625 założono osiedle Nieuw Amsterdam (Nowy Amsterdam), główny port kolonii Nowe Niderlandy. Prawa miejskie Nowy Amsterdam zyskał w 1653. W 1664 wraz z kolonią został zdobyty przez Anglików i przemianowany na Nowy Jork. W roku 1673 Holendrzy odzyskali miasto, ale na mocy pokoju w Westminster 19 lutego 1674 oddali miasto Anglikom w zamian za uznanie holenderskich praw do Surinamu. W XVIII wieku podczas wojny o niepodległość USA (1775–83) brytyjskie wojska prowadziły okupacje miasta. W latach 1785–90 był siedzibą władz USA. W 1929 krach na giełdzie nowojorskiej zapoczątkował wielki światowy kryzys gospodarczy. 11 września 2001 przeprowadzono zamach terrorystyczny na World Trade Center, wskutek którego zginęło ok. 3000 ludzi, w tym 343 strażaków FDNY (Fire Department New York City lub Fire Department New York) i zniszczony został cały kompleks WTC.
Demografia
Nowy Jork jest największym pod względem liczby ludności miastem USA. Łączna liczba mieszkańców Nowego Jorku w 2005 r. wynosiła 8 213 839 (wzrost z 7,3 mln w 1990). Stanowi to ok. 40% populacji całego stanu Nowy Jork. Demografowie przewidują, że w 2025 miasto zamieszkiwać będzie 9,4 mln ludzi. Gęstość zaludnienia jest bardzo wysoka i wynosi 10 194 osób/km² (25 846/km² na Manhattanie).
W mieście mówi się ponad 40 językami, a większość emigrantów pochodzi z Dominikany, Chin, Jamajki, Rosji, Włoch, Polski, Indii i Rumunii.
Gospodarka
W przeszłości miasto rozwijało się głównie dzięki dogodnemu położeniu nad oceanem jako jeden z najlepiej ukształtowanych naturalnie portów. Port rozwinął się szczególnie wraz z przekopaniem kanału Erie, który połączył miasto z Wielkimi Jeziorami co dało Nowemu Jorkowi wielką przewagę nad odwiecznymi konkurentami Bostonem i Filadelfią. Główne tereny portowe znajdują się na Manhattanie – South Street Seaport, Brooklynie – Red Hook i Staten Island – Howland Hook Marine Terminal. Mimo że głównym portem obecnie w tym rejonie stał się Port Newark – Elizabeth Marine w New Jersey, na północ od Staten Island, to usługi portowe stanowią nadal poważną pozycję w dochodach miasta.
Wieżowce w Nowym Jorku
Przemysł zaczął odgrywać poważną rolę w połowie XIX stulecia. Nowy Jork to byłe centrum branży odzieżowej, która chociaż już w dużo mniejszej skali istnieje nadal. Istniał tu także przemysł stalowy i maszynowy. 120 tys. miejsc pracy jest zapewniane przez fabryki i inne zakłady, gdy w połowie XX w. było to milion miejsc pracy a więc widać jak ogromne zmiany zaszły w gospodarce miasta. Nowy Jork był także pierwszym centrum przemysłu filmowego, aż do czasu gdy przeniósł się on do Hollywood w Kalifornii. Obecnie istnieje niewielka produkcja na potrzeby telewizji. Kręci się także trochę filmów, ale w porównaniu do wcześniejszych lat są to niewielkie ilości.
Największą rolę odgrywają usługi, zwłaszcza finansowe (Wall Street na Manhattanie jest jednym z centrów światowego biznesu). Nowy Jork to także ważny ośrodek handlu (m.in. sławna 5 aleja na Manhattanie). Mieści się tu największy w USA sklep wielkopowierzchniowy – "Macy`s". Na południowym Manhattanie (tzw. Downtown) w Greenwich Village znajdują się liczne księgarnie i sklepy muzyczne. Swoje siedziby mają tu: Altria Group, Time Warner, American International Group, Pfizer, Bristol-Myers Squibb, JetBlue, DC Comics, Estée Lauder, Sony Music Entertainment i wiele innych. Miasto ma również sławę stolicy mody, pracuje tu wielu projektantów a siedziby i przedstawicielstwa mają największe domy mody. Nowy Jork, to także centrum obróbki diamentów, nastawione na licznie tu mieszkające gwiazdy filmowe i inne sławne osoby. Duże wpływy dla miasta generuje turystyka, która po zamachach z 11 września nieco zamarła, ale w ostatnim okresie liczba turystów zaczyna się zwiększać.
Inne hasła zawierające informacje o "Nowy Jork":
Terabajt
...
Mieszko II Lambert
...
Adwentyzm
rozwój teologiczny w XIX wieku GenezaDom pastora Millera w Whitehall, w stanie
Nowy Jork
Karta prorocza używana przez
millerytów
Współczesny adwentyzm wywodzi się z amerykańskiego przebudzenia ...
Oddychanie komórkowe
...
I wiek
...
Uznam
...
Meczet w Kownie
...
XVI wiek
...
Astrolabium
...
Augustinas Voldemaras
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Nowy Jork":
203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 6)
...
219 Kultura, nauka i oświata w okresie II wojny światowej (plansza 6)
...
222 Historiografia po II wojnie światowej (plansza 11)
...
|
