Sinti lub Sinte (l.poj. r.m. Sinto, r.ż. Sintisa) - tradycyjnie wędrowna grupa etniczna , pochodząca z Półwyspu Indyjskiego , pokrewna Romom i wraz z nimi określana zbiorczym mianem Cyganów ( niem. Zigeuner, wł. Zingari, w języku sintich - Romané Chavé / Romane Tschawe / Romane Čhave, dosłownie: "Synowie Ramy " lub "Romscy synowie / chłopcy").

Brak jest jednoznacznych danych, mogących wyjaśnić genezę nazwy własnej Sinti. Być może ma ona związek z imieniem legendarnego przywódcy Sindolo, znanego ze średniowiecznych zapisków, odnoszących się do przybyłych w XV wieku do Europy Cyganów . Jej pokrewieństwo toponimowi Sindh (prowincja w dzisiejszym Pakistanie ) jest również prawdopodobne, gdyż region ten leży w obszarze, na którym zachodził najwcześniejszy etap etnogenezy Romów . Dane językoznawcze zdają się jednakże wskazywać obcy charakter tego etnonimu , który w deklinacji zachowuje się jak inne zapożyczone słowa.

Większość Sintich posługuje się dialektem północno-zachodniej gałęzi języka romskiego , zwanym przez nich samych sintikanes, w którym można zaobserwować duży wpływ leksykalny i gramatyczny niemczyzny . Rozumienie zasad romanipen pozostało wśród nich najczęściej bardzo ortodoksyjne , co zdaje się być efektem długiej historii prześladowań . Wędrowny tryb życia, tradycyjnie wiązany z większością grup etnicznych określanych jako Cyganie (najprawdopodobniej również będący wynikiem represyjnej polityki państw europejskich), w przypadku Sintich zaczął zanikać w XIX wieku . Jednakże niektóre rodziny kontynuują tę tradycję do dziś zarabiając na życie prowadzeniem wędrownego cyrku lub uprawianiem innych form ulicznej rozrywki ( żonglerki , sztuki iluzji , akrobacji na linie, koniu itd.; patrz: Tradycyjne profesje Romów ).

Według części opracowań naukowych etnogeneza Sintich przebiegała odmiennie od etnogenezy Romów , jednakże dane językoznawcze zdają się nie potwierdzać tego twierdzenia. Europejski etap tego procesu związany był z obszarem historycznych Niemiec , Niderlandów , północnych regionów Francji i Włoch . W Niemczech i Austrii Sinti pojawili się w XV wieku , zaś z czasem uwidocznił się wśród nich podział na dwie grupy: Eftavagarja (dosłownie: "siedem wozów") i Estraxarja (dosłownie: "z Austrii"). Eftavagarja wywędrowali do Francji , gdzie w wyniku kontaktu z innymi częściami romskiego etnosu doszło do utworzenia grupy Manuszy . Niektóre opracowania naukowe, opierając się na podobieństwie używanych przez nich dialektów romani , traktują Sintich i Manuszy jako jedną grupę etniczną , będącą częścią narodu romskiego . Estraxarja natomiast przemieścili się do Włoch i Chorwacji , na tereny historycznego Królestwa Węgier oraz do Czech .

W Polsce istnieje niewielka społeczność Sintich, których przodkowie zamieszkiwali w XIX wieku ziemie zaboru pruskiego lub zostali po 1945 roku włączeni w granice Polski wraz innymi mieszkańcami tzw. Ziem Odzyskanych . Wśród wierzących dominującym wyznaniem jest katolicyzm , jednak przodkowie polskich Sinti byli również wyznawcami luteranizmu , zapewne w wyniku oddziaływania kultury niemieckiej .

Znani przedstawiciele:

• Karol Parno Gierliński (ur. 1938): artysta-plastyk (rzeźbiarz), pisarz i poeta (piszący w języku romskim oraz polskim ), członek zarządu Związku Romów Polskich w Szczecinku
• Bireli Lagrene (ur. 1966 ): muzyk jazzowy
• Django Reinhardt ( 1910 - 1953 ): muzyk jazzowy
• Franz Schnuckenack Reinhardt ( 1921 - 2006 ): muzyk jazzowy
• Titi Winterstein (współcześnie): muzyk jazzowy
• Josef Erich Zawinul (ur. 1932 ): muzyk jazzowy

Zobacz też

• język romski
• Romowie
• Romowie w Polsce

Bibliografia

• Jerzy Ficowski , Cyganie polscy, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1953
• Jerzy Ficowski , Cyganie na polskich drogach, Kraków, Wrocław, Wydaw. Literackie, 1986
• Angus M. Fraser, Dzieje Cyganów, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2001
• Vania de Gila - Jan Kochanowski, Mówimy po romsku. Historia, kultura i język narodu romskiego, Szczecinek, Zwiazek Romów Polskich, 2005

Linki zewnętrzne

• Rombase - Didactically edited information on Roma, strona cyganologiczna Uniwersytetu w Grazu (en)
• Romani Project Manchester, strona cyganologiczna Uniwersytetu Manchesterskiego (en)