powiat
powiat (w Polsce) – jednostka samorządu terytorialnego II stopnia i podziału administracyjnego, obejmująca część obszaru województwa. Ich funkcjonowanie reguluje ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 1998 r. Nr 91, poz. 578).
W Polsce wyróżniamy dwa rodzaje powiatów:
-
powiaty ziemskie – skupiają od kilku do kilkunastu sąsiadujących ze sobą gmin,
- powiaty grodzkie – miasta na prawach powiatu (gmina o statusie miasta, wykonująca zadania powiatu).
Powiaty w ujęciu historycznym
Po raz pierwszy powiaty w Polsce wprowadzono w II połowie XIV wieku, zastępując nimi likwidowane wówczas kasztelanie. W systemie podziału terytorialnego kraju pojawiła się jednostka administracyjna większa od kasztelanii, zwana po łacinie districtus (pol. dystrykt) i uwzględniana w tytulaturzu książęcym. W końcu XIV w. funkcjonował już nowy system podziału terytorialnego, opierający się na ustroju sądowo-ziemskim. Jego podstawą była ziemia, składająca się z 2-3 powiatów sądowych. Należy sądzić, że ziemie powstały w wyniku podziału dystryktów. Dla każdej z ziem ustanowiono delegowany sąd książęcy, złożony z sędziego i podsędków oraz lokalnych urzędników. Sądy ziemskie nie miały stałych siedzib, ale dokonywały objazdów całego terytorium, zatrzymując się na pewien czas w znaczniejszych ośrodkach. Okolice tych ośrodków, przeważnie miejskich, wraz z mieszkańcami podległymi jurysdykcji sądów ziemskich utworzyły powiaty. Termin "powiat" wywodzi się od "dnia wietnego" czyli "wiecu", zgromadzenia sądowego o z góry wyznaczonym terminie. Oddzielny, dla każdej z ziem, zarząd majątkiem władcy spoczywał w rękach specjalnych rządców (łac. procuratores), zwanych od połowy XV wieku starostami. Starostowie posiadali rozległą władzę administracyjno-sądową; sądzili wszystkich, którzy dopuścili się przestępstw zagrażających spokojowi publicznemu. Do starosty należała również piecza nad wykonywaniem wyroków sądowych oraz ogólny nadzór nad aparatem skarbowym. Siedzibą starosty była początkowo stolica ziemi. W późniejszych czasach starostami nazywano także dzierżawców królewszczyzn.
Powiaty istniały w dwujęzycznym Wielkim Księstwie Poznańskim, jako odpowiednik niemieckiego Kreis. W zaborze rosyjskim odpowiednikiem powiatów były ujezdy. Spis powiatów na ziemiach polskich pod zaborami można znaleźć w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. . Powiaty funkcjonowały w okresie II Rzeczypospolitej a później w PRL do 1975, kiedy to zlikwidowano duże województwa podzielone na powiaty, wprowadzając w ich miejsce 49 mniejszych województw. Podział na powiaty przywróciła reforma administracyjna, która weszła w życie 1 stycznia 1999.
Inne hasła zawierające informacje o "powiat":
Pęcice
...
Brno
wszedł w życie podział miasta na 29 dzielnic katastralnych. Obecnie Brno jest
powiatem miejskim
oraz siedzibą
powiatu ziemskiego Brno
. Od 1 stycznia
2003
roku ...
Uznam
UznamProwincja
Niż Środkowoeuropejski
Podprowincja
Pobrzeża Południowobałtyckie
Makroregion
Pobrzeże Szczecińskie
Mezoregion
Uznam i Wolin
Mikroregion(y)UznamZajmowanejednostkiadministracyjne
Polska
:
województwo zachodniopomorskie
:
powiat grodzki Świnoujście
Niemcy
:
Meklemburgia-Pomorze Przednie
:
powiat Ostvorpommern
UznamZdjęcie satelitarne wyspyZdjęcie satelitarne wyspy
Kontynent
Europa
Państwo
Niemcy
Polska
Akwen
Morze Bałtyckie
Powierzchnia
445
km²
Mapa wyspyPołożenie ...
Wittenberga
rejestracyjneWBAdres urzędu miastaLutherstraße 5606886 Lutherstadt WittenbergBurmistrzEckhard NaumannPołożenie na mapie Niemiec
WittenbergaPołożenie na mapie powiatuPołożenie na mapie powiatu
Strona internetowa miasta
Wittenberga – (niem. Lutherstadt Wittenberg), miasto
powiatowe
...
1362
kontaktów handlowych pomiędzy
Krakowem
i
Wiedniem
.Założenie osady
Stopnica
, w obecnym województwie świętokrzyskim, powiat buski. Wydarzenia na świecie
28 września
–
Urban V
został wybrany na ...
Strzebielino
...
Benedykt Dybowski
Benedykt DybowskiBenedykt Dybowski (ok. 1863)Urodzony
30 kwietnia
1833
Adamaryn, powiat
miński
,
gubernia mińska
Zmarł
30 stycznia
1930
Lwów
Benedykt Dybowski (ur.
30 kwietnia
1833
...
Michałowice (powiat jeleniogórski)
...
Pec pod Sněžkou
...
Vrchlabí
Strona internetowa miasta
Vrchlabí (
niem.
Hohenelbe) -
miasto
w
Czechach
, w
kraju hradeckim
,
powiat Trutnov
.Według danych z
12 czerwca
2003
powierzchnia miasta wynosiła 2766
ha
, ...
Inne lekcje zawierające informacje o "powiat":
01 Znaki drogowe - znaki uzupełniające (plansza 3)
br>
F3 – Granica obszaru administracyjnego
Znak z napisami „województwo, „powiat” lub „gmina i umieszczonymi nazwami, informuje o wjeździe odpowiednio na ...
218. Struktura narodowościowa i etniczna Polski (plansza 8)
...
134 Polska wobec polityki Napoleona Bonaparte. Księstwo Warszawskie (plansza 9)
...
|