Ruch Harcerski Rzeczypospolitej, (zwany na początku działalności Ruchem Harcerskim lub niejawnym Ruchem Harcerskim) - powstał wiosną
1983
roku, w trakcie organizacji sztabów terenowych "
Białej Służby
", na bazie środowisk
KIHAM
.
Program wychowawczy Ruchu został określony w "Drogowskazach", składających się z dwóch części:
- część pierwsza - "Drogowskaz ruchu", przedstawiająca program, który miał umożliwić instruktorom harcerskim utożsamienie się z Ruchem,
- część druga - "Drogowskaz harcerza", przedstawiająca sylwetkę harcerza lat osiemdziesiątych - świadomego uczestnika Ruchu.
We wrześniu
1984
podczas pielgrzymki do
Rzymu
krakowskiego Duszpasterstwa, w czasie której w
Castel Gandolfo
odbyło się harcerskie ognisko z udziałem
papieża
Jana Pawła II
, Przewodniczący Ruchu nawiązał w Rzymie kontakt z
ZHPpgK
. Ruch zorganizował m.in. "Białą Służbę" w roku
1987
i harcerską służbę w czasie pogrzebu "Ponurego"
1988
.
Od połowy
1987
kierownictwo Ruchu zaczęło poważnie rozważać możliwość przejęcie
ZHP
przez Ruch i "odrodzenie go w warunkach wolności i niepodległości polskiego harcerstwa". Wiosną
1988
kierownictwo Ruchu postawiło sprawę odrodzenia jawnie, jako aktualne zagadnienie społeczne, dając temu wyraz w "Liście otwartym do społeczeństwa polskiego" z 22 maja
1988
, a następnie w uchwałach Rady Ruchu z października tegoż roku.
Jesienią
1988
roku Ruch ujawnił się pod nazwą Ruch Harcerski Rzeczypospolitej. W grudniu
1988
władze RHR zgłosiły akces do
Komitetu Obywatelskiego
, który tworzył się przy
Lechu Wałęsie
. Podczas obrad "
okrągłego stołu
" sprawę
harcerstwa
po stronie
Solidarności
reprezentował przewodniczący Ruchu. Wtedy to padło stwierdzenie ze strony przedstawicieli
PZPR
: "
Harcerstwa
, to my nie oddamy".
10 grudnia
1988
, podczas konferencji Ruchu w Wesołej, ujawnił się silny wewnętrzny konflikt na tle różnic co do dalszych działań Ruchu. Różnice, w uproszczeniu, sprowadzały się do dwóch rozbieżnych koncepcji: utworzenia nowej organizacji albo "przejęcia/odzyskania"
ZHP
.
Efektem tych różnic było to, iż na początku
1989
z RHR wyłoniły się:
Jednocześnie część
instruktorów harcerskich
RHR przyłączyła się do reformowania
Związku Harcerstwa Polskiego
, między innymi dzięki "bandzie czworga" (harcerzy
Szarych Szeregów
którzy włączyli się w reformy ZHP –
Stefan Mirowski
,
Anna Zawadzka
,
Jan Rossman
i
Halina Wiśniewska
), co przyniosło między innymi przywrócenie tradycyjnego
Prawa
i
Przyrzeczenia Harcerskiego
na IX/XXVI
Zjeździe ZHP
.
Formalne zakończenie działalności Ruchu nastąpiło 17 czerwca
1989
w Warszawie, na spotkaniu instruktorów RHR, którzy "... postanowili rozwiązać działającą od 1983 roku na terenie całego kraju organizację o nazwie "Ruch Harcerski Rzeczypospolitej" uznając, że spełniła ona swe zadania."
Kalendarium
- czerwiec
1982
- pod presją władz ZHP
Porozumienie KIHAM
zostaje rozwiązane.
- marzec
1983
- powstaje "Zespół Wykonawczy", inicjujący działania przygotowawcze do "
Białej Służby
" oraz do ogólnokrajowych inicjatyw programowych Ruchu Harcerskiego.
- 14-15 kwietnia
1984
- pierwsze spotkanie "Grona Przyjaciół", faktycznej Rady Ruchu. Przewodniczącym Ruchu został hm.
Jerzy Parzyński
. Wiceprzewodniczącymi, członkami Rady Ruchu zostali hm. Andrzej Gorczycki (Warszawa), hm. Michał Preisler (Poznań), hm. Jacek Chodorski (Wrocław), phm. Maciej Lisicki (Trójmiasto). Określono że siedzibą władz centralnych ma być
Kraków
.
- we wrześniu 1984 w klasztorze OO. Kapucynów w Krakowie, odbyło się zebranie środowiska krakowskiego, które zaakceptowało przyjęcie na siebie obowiązków centralnych, oraz wysunęło na funkcję naczelnika ruchu hm. Krzysztofa Krzyżanowskiego.
- 18 listopada 1984 - "Grono Przyjaciół" zatwierdziło hm. Krzysztofa Krzyżanowskiego na funkcję naczelnika Ruchu, zaś hm.
Wojciecha Wróblewskiego
- na zastępcę.
- 27 października
1987
- Przewodniczącym Ruchu zostaje hm.
Wojciech Wróblewski
.
- 22 maja
1988
, Warszawa - "List otwarty do społeczeństwa polskiego".
- 1 października
1988
- "List do Ojca Świętego z okazji 10-lecia Pontyfikatu" - podpisany już jako Ruch Harcerski Rzeczypospolitej.
- 12 lutego
1989
- powstaje
Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej
.
- 19 marca
1989
,
Kraków
- powstaje
Związek Harcerstwa Polskiego rok założenia 1918
.
- 28-31 marca
1989
,
Warszawa
- IX/XXVI Zjazd ZHP.
- 17 czerwca
1989
,
Warszawa
- formalne zakończenie działalności Ruchu
Bibliografia
-
Jerzy Parzyński
, "RUCH HARCERSKI Rzeczypospolitej" 1983-1989, Krakowska Oficyna Wydawnicza, Kraków 1991
-
Wojciech Hausner
, "Ruch Harcerski na przełomie 1988 i 1989 roku......", Krakowski Rocznik Historii Harcerstwa, Kraków 2005