Tąpnięcie jest jednym z zagrożeń naturalnych występujących w górnictwie . Często błędnie utożsamiane z każdym wstrząsem sejsmicznym pochodzenia górniczego.

Tąpnięcie jest dynamicznym rozładowaniem energii potencjalnej sprężystości skał połączone z wyrzuceniem materiału skalnego do wyrobiska , lub zniszczeniem jego obudowy. Aby doszło do kumulowania energii sprężystej, w górotworze muszą być obecne skały sprężyste. Zdolność tych skał do kumulowania i oddawania takiej energii określa się tzw. energetycznym wskaźnikiem skłonności do tąpań W_ET, który w uproszczeniu określa na ile odbije się młotek, którym uderzymy litą skałę. Eksploatacja górnicza (czyli w przypadku górnictwa głębinowego drążenie korytarzy) narusza pierwotną równowagę górotworu. W pobliżu wyrobisk dochodzi do zwiększenia pierwotnych naprężeń wynikających z ciężaru wyżej leżących warstw i w przypadku przekroczenia doraźnej wytrzymałości skały na ściskanie , następuje zniszczenie jej struktury (czyli zgniecenie), które zapoczątkowuje bardzo gwałtownie przebiegający proces lawinowy kruszenia skał i rozładowywania nagromadzonej energii sprężystej. Przebieg tąpnięcia zbliżony jest do odpalenia w skałach nadmiernej ilości materiału wybuchowego .

Pierwsze tąpnięcie miało miejsce w kopalni rudy w Derbyshire w Anglii w XVIIIw. W Polsce tąpania występują od ponad 100 lat w kopalniach węgla kamiennego i od ponad 50 lat w kopalniach rudy miedzi.

Typy tąpnięć

O zaliczeniu tąpnięcia do danego typu decyduje położenie ogniska wstrząsu.

• Tąpania pokładowe
• Tąpania stropowe
• Tąpania spągowe

Największe tąpnięcia w Polsce odczuwalne na powierzchni ^[1]

Przypisy

Zobacz też

• Aktywna profilaktyka tąpaniowa
• Odprężenie górotworu