Ulistnienie, filotaksja - sposób, w jaki liście rozmieszczone są na łodydze roślin , z uwzględnieniem ich pozycji względem siebie. W przypadku, gdy z węzła wyrasta jeden liść mówi się o skrętoległym ustawieniu liści, wówczas linia łącząca ich nasady obiega łodygę spiralnie. Odmianą tego ulistnienia jest ulistnienie naprzemianległe. Jeżeli z węzła wyrasta kilka liści ulistnienie określa się jako okółkowe , które w przypadku 2 liści w węźle nazywa się naprzeciwległym lub nakrzyżległym. Przy naprzeciwległym ułożeniu liści wszystkie pary liści na łodydze znajdują się w jednej płaszczyźnie. Przy ułożeniu nakrzyżległym - oś pary liści ustawiona jest pod kątem 90 stopni w stosunku do pary leżącej poniżej.

Ulistnienie: a. skrętoległe, b. nakrzyżległe, c. naprzeciwległe, d. okółkowe

Typ ulistnienia ustala się na etapie powstawania zawiązków liściowych w wierzchołku wzrostu pędu.

Ulistnienie naprzeciwległe jest charakterystyczne dla gatunków z horyzontalnie ustawionymi łodygami lub gałęziami, takich jak np. jodła pospolita czy cis . Dla łodyg ustawionych pionowo charakterystyczne są liście nakrzyżległe (np. jesion , bez czarny ), ponieważ zapewniają wówczas najkorzystniejszy dostęp do światła. Liście okółkowe mogą tworzyć tzw. mozaikę liściową, czyli być tak przestawione w stosunku do siebie, aby umożliwić wszystkim liściom jak najlepsze wykorzystanie energii słonecznej. Ten rodzaj ulistnienia bardzo rzadko występuje u roślin drzewiastych.